IFC Đà Nẵng (Bài 1): từ cơ chế đặc thù đến bài toán thực thi

(KTSG Online) - Việc xây dựng một Trung tâm Tài chính Quốc tế (IFC) tại Đà Nẵng không đơn thuần là câu chuyện về cơ sở vật chất. Vấn đề cốt lõi nằm ở vận dụng chính sách đặc thù và tốc độ thực thi.

• Chuyên gia BritCham: cần nội địa hóa nguồn nhân lực cho IFC thay vì nhập khẩu
• Gợi mở lối đi ngách cho Đà Nẵng trong thị trường tài chính

Trong bối cảnh tối ưu hóa nguồn vốn đầu tư toàn cầu, IFC Đà Nẵng đang sở hữu nền tảng chính sách đồng bộ từ cấp Quốc hội và Chính phủ, tạo ra lợi thế rõ rệt để thu hút dòng vốn quốc tế và chuyên gia chất lượng cao. Đó là Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về IFC và Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP của Chính phủ về thí điểm thị trường tài sản mã hóa (TSMH).

Giải mã cơ chế đặc thù

Khung pháp lý được xem là “nguồn vốn” quan trọng nhất mà IFC Đà Nẵng cần khai thác. Nghị quyết 222/2025/QH15 đã thiết lập các cơ chế, chính sách đặc thù cho thành phố, giúp Đà Nẵng có khả năng vượt qua các quy định thông thường để tạo ra môi trường đầu tư cạnh tranh.

Các điểm nổi bật của Nghị quyết 222 tập trung vào ba yếu tố cốt lõi mà các nhà đầu tư lớn luôn quan tâm. Thứ nhất, thành phố được áp dụng các điều kiện tiếp cận thị trường và các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) linh hoạt hơn, nhằm khuyến khích các ngân hàng, quỹ đầu tư, và công ty bảo hiểm lớn quốc tế đặt trụ sở.

Thứ hai, Nghị quyết cho phép thành phố có cơ chế đặc thù trong việc sử dụng đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh, giúp đẩy nhanh quy trình thuê, chuyển nhượng và sử dụng đất cho các dự án tài chính lớn, giảm thiểu rào cản hành chính. Quan trọng nhất, Nghị quyết cam kết về sự ổn định và minh bạch thông qua việc cho phép thành phố tự chủ trong việc thiết lập một số quy tắc kinh doanh theo chuẩn mực quốc tế, đặc biệt là về quản lý và tuân thủ (AML/KYC).

Bên cạnh đó, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường TSMH củng cố thêm tính tiên phong về công nghệ tài chính của Đà Nẵng. Dù chỉ là một cấu phần nhỏ trong IFC, cơ chế ‘Sandbox’ giúp Đà Nẵng thu hút Fintech và định vị mình là Trung tâm Tài chính Xanh, tập trung vào công cụ tài chính mới như trái phiếu xanh, trái phiếu bền vững.

Để đảm bảo tính thực thi và chuyển đổi các chính sách này thành hành động, UBND thành phố Đà Nẵng mới đây đã ban hành Kế hoạch số 86/KH-UBND. Kế hoạch này được triển khai để phân công nhân lực và vận hành thử nghiệm các bộ phận chuyên trách cốt lõi - bao gồm chiến lược và tổng hợp, pháp chế và tuân thủ, và tiếp nhận thành viên - ngay tại Sở Tài chính, nhằm đảm bảo bộ máy sẵn sàng vận hành ngay từ đầu.

Thách thức nhân lực và dòng vốn đầu tư

Bên cạnh chính sách, chuyên gia và vốn là những yếu tố trọng yếu, mang tính quyết định sự thành công của một trung tâm tài chính. Do đó, bài toán thu hút nhân lực và vốn đầu tư đang là thách thức lớn song hành với việc hoàn thiện pháp lý.

Cụ thể, nhu cầu nhân lực của IFC Đà Nẵng không chỉ dừng lại ở tài chính truyền thống mà tập trung vào các lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn cao như tuân thủ (AML/KYC), Fintech và tài chính xanh. Theo phân tích của ông Trần Quốc Hùng (cựu Phó Giám đốc Vụ Tiền tệ và Thị trường vốn tại IMF), nhân lực chuyên sâu có khả năng xây dựng và vận hành hệ thống giám sát và truy vết theo chuẩn mực quốc tế là yếu tố thiết yếu nhất.

Để giải quyết bài toán này, Đà Nẵng cần các chính sách “cá biệt” như áp dụng ưu đãi thuế thu nhập cá nhân hấp dẫn cho chuyên gia quốc tế và cung cấp cơ chế visa, cư trú linh hoạt cho gia đình họ. Đà Nẵng đang có lợi thế là trung tâm giáo dục chất lượng cao khu vực miền Trung, nhưng cần chuyển dịch mạnh mẽ hơn sang đào tạo các chuyên ngành đặc thù và kỹ năng tuân thủ theo chuẩn quốc tế.

Về vấn đề thu hút đầu tư, theo các báo cáo phân tích, để IFC Đà Nẵng đạt được vị thế cạnh tranh khu vực, thành phố cần hướng đến việc thu hút 50-70 tỉ đô la tổng tài sản quản lý (Asset Under Management - AUM) trong giai đoạn đầu.

Tuy nhiên, trong bối cảnh các trung tâm tài chính lớn trong khu vực như Singapore hay Hong Kong đã có độ chín muồi và mạng lưới toàn cầu vững chắc, việc huy động quy mô vốn khổng lồ này đòi hỏi Đà Nẵng phải có chiến lược khác biệt và đột phá. Do đó, Đà Nẵng xác định không thể cạnh tranh trực tiếp mà phải định vị mình một cách khác biệt. Đó là trở thành một IFC xanh thông qua việc phát triển một danh mục đầu tư trọng tâm vào các dự án xanh.

Ngày 10-10 vừa qua, Công ty Cổ phần Sàn giao dịch Tài sản số DNEX đã ra mắt nền tảng mô phỏng giao dịch tại Đà Nẵng. Sự kiện này có thể nói đánh dấu những bước đi đầu tiên của Đà Nẵng trong việc hình thành IFC xanh và công nghệ trong tương lai. Điều này phần nào cũng cho thấy sự sẵn sàng của nhà đầu tư trong việc chuẩn bị lộ trình hoàn thiện hồ sơ xin cấp phép hoạt động chính thức, ngay cả trước khi hành lang pháp lý được cụ thể hóa hoàn toàn.

Nói một cách khác, việc chuyển hóa các chính sách nêu ra ở trên thành dòng vốn và nhân tài thực tế, bắt đầu bằng các hành động thực thi cụ thể sẽ là thước đo chính xác cho sự thành công của thành phố biển miền Trung trong “cuộc chơi” phát triển trung tâm tài chính.