Kinh tế xanh: con đường phát triển tất yếu của doanh nghiệp

(KTSG Online) – Việt Nam xác định theo đuổi mục tiêu tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững kết hợp bảo vệ môi trường. Trong đó, một lựa chọn tất yếu là chủ động đẩy mạnh tăng trưởng xanh trên diện rộng. Đây là thách thức nhưng cũng mang đến nhiều cơ hội cho doanh nghiệp trước xu hướng dịch chuyển xanh của thế giới và Việt Nam.

• Thông điệp của Việt Nam tại WEF: Đẩy mạnh chuyển đổi năng lượng, phát triển nền kinh tế xanh
• Làm nông thời kinh tế xanh: Trồng lúa bán tín chỉ khí… carbon

Sau gần ba năm chịu tác động nặng nề của dịch Covid-19, nền kinh tế Việt Nam trong năm 2023 và những năm tới lại một lần nữa đối mặt với những khó khăn đến từ suy thoái kinh tế toàn cầu. Không những vậy, hiện nay, thế giới đang phải đối mặt với ngày càng nhiều tác động tiêu cực và phức tạp từ biến đổi khí hậu. Theo Ngân hàng thế giới, biến đổi khí hậu sẽ làm giảm 3,5% GDP của Việt Nam vào năm 2050.

Để vượt qua những thách thức này, Việt Nam xác định theo đuổi mục tiêu tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững kết hợp bảo vệ môi trường. Trong đó, một lựa chọn tất yếu là chủ động đẩy mạnh tăng trưởng xanh trên diện rộng. Net Zero vào năm 2050 - cam kết của Việt Nam tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021 (COP26) đã trở thành một dấu mốc, tạo tiền đề xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững.

Đối với các doanh nghiệp, việc tham gia tiến trình Net Zero được nhận định sẽ ẩn chứa nhiều thách thức nhưng cũng mang đến nhiều cơ hội, đặc biệt là khi nắm bắt được xu hướng dịch chuyển xanh trên thế giới và Việt Nam.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp trong nước đã đổi mới, đẩy mạnh chuyển đổi mô hình theo chiều sâu, gắn với phát triển bền vững, thân thiện với môi trường. Trong nông nghiệp, có thể kể đến xu hướng sản xuất và xuất khẩu nông sản hữu cơ, đáp ứng xu hướng tiêu dùng của thế giới do những tác động tích cực mà sản phẩm hữu cơ mang lại cho sức khỏe con người, cho môi trường và hệ sinh thái.

Theo số liệu thống kê của Viện Nghiên cứu nông nghiệp hữu cơ và Liên đoàn quốc tế các phong trào nông nghiệp hữu cơ, năm 2021, Việt Nam đứng thứ 9 trên 10 quốc gia có diện tích đất sản xuất nông nghiệp hữu cơ lớn nhất châu Á với diện tích đất nông nghiệp hữu cơ đạt khoảng 174.000 héc-ta. Kim ngạch xuất khẩu nông sản hữu cơ hàng năm đạt khoảng 335 triệu đô la Mỹ (tăng gần 15 lần so với năm 2010), xuất khẩu tới 180 quốc gia trên thế giới.

Tuy vậy, thị phần của nông sản hữu cơ Việt Nam trên thế giới còn khá khiêm tốn. Bên cạnh đó, đầu tư vào phát triển xanh đòi hỏi nguồn lực tài chính rất lớn. Theo số liệu trong một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam cần khoảng 30 tỉ đô la Mỹ để thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh đến năm 2030. Trong đó, ngân sách nhà nước chỉ có thể đáp ứng tối đa khoảng 30% nguồn lực và cần huy động tới 70% từ các nguồn lực khác, mà chủ yếu là khu vực tư nhân.

Mặt khác, những rào cản về môi trường, khí hậu trong thương mại quốc tế đã và sẽ được áp dụng ngày càng nhiều trên thế giới. Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, nếu quá trình chuyển đổi xanh diễn ra càng chậm, doanh nghiệp càng mất đi cơ hội gia tăng xuất khẩu.

Có thể kể đến như thuế carbon của EU đối với tất cả hàng hóa xuất khẩu sang thị trường này dựa trên cường độ phát thải khí nhà kính trong quy trình sản xuất tại nước sở tại. Các nhà nhập khẩu sẽ phải báo cáo lượng khí thải có trong hàng hóa nhập khẩu. Nếu lượng khí thải vượt quá tiêu chuẩn quy định bởi EU, họ sẽ phải mua “chứng chỉ khí thải” theo mức giá carbon tại EU. Những quy tắc như vậy sẽ là rào cản lớn để hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang các thị trường khó tính.

Trước bối cảnh thách thức và cơ hội đan xen như hiện nay, để cộng đồng doanh nghiệp nhìn nhận rõ hơn về xu hướng này, ngày 18-8 tới đây, Tạp chí Kinh tế Sài Gòn sẽ tổ chức Diễn đàn kinh tế xanh 2023 với chủ đề "Net Zero - Đường đến phát triển bền vững".

Tại đây, các chuyên gia, nhà quản lý, nhà khoa học và nhà kinh doanh sẽ cùng nhau bàn thảo về thách thức và cơ hội khi tham gia tiến trình Net Zero, hành trình kinh tế xanh trong xu thế vượt suy thoái và phát triển ổn định. Cùng với đó là những giải pháp cho bài toán vốn, chi phí đầu tư và doanh thu, lợi nhuận khi chuyển sang con đường tăng trưởng xanh, nắm bắt xu hướng dịch chuyển xanh trên thế giới và Việt Nam và phục vụ đúng yêu cầu của người tiêu dùng.