(KTSG Online) – Khi xảy ra vụ việc toàn bộ thu nhập từ hoa hồng bán hàng trong tiếp thị liên kết bị tính thành thu nhập chịu thuế, một số người trong cuộc trả lời “tôi cứ tưởng…” khi được hỏi. Tuy nhiên, làm thương nhân thì phải có kiến thức pháp luật, việc không chịu tìm hiểu quy định mới có thể gây ra hậu quả rất phiền phức.
Trong vài năm gần đây, các sàn thương mại điện tử ở Việt Nam đã đẩy mạnh tiếp thị liên kết (affiliate) thông qua những người nổi tiếng trên mạng (KOL, KOC). Với mô hình này, các KOL, KOC mở cửa hàng trên sàn, bán hàng hóa theo danh mục thỏa thuận và nhận tiền hoa hồng, thù lao từ sàn.
Mùa quyết toán thuế thu nhập năm nay, một số KOL, KOC tá hỏa vì ngoài số thuế 10% đã được sàn khấu trừ từ nguồn, họ còn phải đóng thêm hàng tỉ đồng tiền thuế thu nhập cá nhân lũy tiến mà mức cao nhất lên đến 35%. Mức thuế này không khó hiểu vì doanh thu từ hoa hồng bán hàng của một số KOC, KOL lên đến vài chục tỉ đồng trong một năm.
Trước đây, khi ngành thuế chưa có đủ thông tin định danh và doanh thu của người bán hàng trên sàn thương mại điện tử, khoản doanh thu này chưa được tính đầy đủ trong thu nhập chịu thuế.
Tuy nhiên, sau khi Nghị định số 91/2022/NĐ-CP có hiệu lực, các sàn giao dịch thương mại điện tử phải cung cấp thông tin cho cơ quan thuế, nhiều khoản thu của thương nhân được ghi nhận để tính thuế thu nhập.
Vì vậy, thay vì chỉ phải đóng 10% thế do sàn khấu trừ khi chi trả hoa hồng như từ năm 2022 trở về trước, bắt đầu từ kỳ tính thuế năm 2023, phần thu nhập còn lại của hoa hồng bán hàng cũng sẽ được ghi nhận để tính thuế.
Lập luận của một số KOL, KOC đưa ra khi xảy ra vụ lùm xùm khi quyết toán thuế phải đóng thêm hàng tỉ đồng là do họ cứ tưởng rằng nộp 10% thuế là đã đầy đủ. Theo họ, phía sàn thương mại điện tử đã không tư vấn đầy đủ và kê khai thuế theo cách gây bất lợi cho họ.
Thực tế, sau khi nhận hoa hồng các thương nhân này còn phải chi trả nhiều khoản khác như thuê nhân sự, thiết bị, trả tiền quảng cáo trực tuyến… nên thu nhập thật sự của họ thấp hơn nhiều so với số tiền đã nhận. Tuy nhiên, do các khoản chi phí này không được ghi nhận thông qua kê khai thuế nên ngành thuế tính thuế thu nhập cá nhân theo số liệu do sàn thương mại điện tử cung cấp.
Phía sàn thì cho rằng họ thực hiện đầy đủ trách nhiệm với cơ quan thuế theo quy định pháp luật, việc còn lại thì thuộc trách nhiệm cá nhân KOC, KOL trong kê khai thuế.
Lẽ ra, ngay sau khi có quy định mới về thuế, các thương nhân cần chủ động tìm hiểu, tìm tư vấn và có thể hỏi trực tiếp tại cơ quan thuế để hiểu rõ cần làm gì. Nếu làm đúng từ đầu thì việc bị tính thuế như trên đã không xảy ra vì các khoản chi phí tính thuế sẽ được khấu trừ.
Với quy định mới về thuế, mảng tiếp thị liên kết cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh, doanh nghiệp được đề xuất là nên xây kênh riêng biệt để có lợi thế về hạch toán thuế, kê khai chi phí. Các khuyến cáo này đã được một số chuyên gia kế toán đưa ra trên các diễn đàn chuyên ngành nhưng một số người đã bỏ qua không quan tâm.
Về phía cá nhân, hộ kinh doanh, doanh nghiệp thì việc tìm hiểu đầy đủ về thuế, quy trình hoàn thuế và hạch toán thuế là không bao giờ thừa. Đừng giao phó hết chuyện liên quan đến thuế chỉ cho bộ phận kế toán vì khi xảy ra thiệt hại, doanh nghiệp sẽ lãnh đủ và việc khắc phục hậu quả rất nhiêu khê.
Không nên phiến diện. Cần nhìn kỹ từ hai phía. Một trong những nhược điểm cố hữu trong chính sách thuế ở ta đó là có quá nhiều quy định rối rắm, chồng chéo, chồng lấn, kể cả không có tính khả thi trong thực tế. Nếu xét về quan hệ giữa người nộp thuế và cơ quan thuế, người nộp lúc nào cũng ở… cửa dưới. Ví dụ mới đây là câu chuyện về hóa đơn, rất lúng túng, khó xử lý, thậm chí vô lý khi cơ quan thuế cứ hồi tố, quy tội những việc đã xảy ra từ lâu, không thuộc trách nhiệm của chính doanh nghiệp ? Nộp thuế, là trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của công dân. Câu này hoàn toàn đúng, nhưng rất nhiều chuyện vẫn chưa rõ, chưa thấu tình đạt lý và chưa thực sự công bằng trong bối cảnh hiện nay.