(KTSG Online) - Hoạt động kinh tế thế giới sẽ vẫn “ì ạch” trong năm 2026 trong bối cảnh bất ổn thương mại và căng thẳng địa chính trị đang kìm hãm đầu tư ngoài lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), đồng thời gây áp lực lên bức tranh tài chính của các chính phủ, theo báo cáo của Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD).
Báo cáo của UNCTAD, công bố tại Geneva (Thụy Sĩ) hôm 2-12, dự báo tăng trưởng toàn cầu sẽ giảm xuống còn 2,6% trong năm nay và duy trì tốc độ chậm chạp đó vào năm 2026. Sau mức tăng trưởng 2,9% vào năm ngoái, mức tăng trưởng dự báo 2,6 % sẽ thấp hơn 0,4 điểm phần trăm so với mức trung bình trước đại dịch Covid-19.
“Nền kinh tế và thương mại toàn cầu đã cho thấy khả năng phục hồi trong năm 2024 và 2025. Nhưng khả năng này có thể không bền vững nếu chúng ta không giảm bớt sự bất ổn và không quay trở lại trạng thái dự đoán được của chính sách để đầu tư thực sự tăng trưởng”, Tổng thư ký UNCTAD Rebeca Grynspan nói.
Báo cáo dài gần 200 trang của UNCTAD nêu bật những rủi ro đối với các nền kinh tế và thị trường tài chính bên ngoài ngoài chính sách thuế quan đang thay đổi và khó lường của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump. Báo cáo cho biết các nền kinh tế đang phát triển vẫn dễ bị tổn thương trước biến động tiền tệ và thuế quan trừng phạt đối với hàng xuất khẩu của họ sang Mỹ.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng các nền kinh tế đang phát triển chiếm hơn 40% GDP toàn cầu, một nửa dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và khoảng 45% thương mại hàng hóa thế giới. Thế nhưng các nền kinh tế này đứng ngoài rìa trong sân chơi tài chính toàn cầu, vẫn gặp khó khăn trong việc huy động vốn từ trung tâm tài chính quốc tế như New York, London để tài trợ cho phát triển dài hạn.
Trong khi khoảng 72% thương mại toàn cầu vẫn chịu sự chi phối của các quy tắc tối huệ quốc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) thì tài chính toàn cầu lại tập trung hơn nhiều và gắn liền với các thông lệ và quy ước thị trường lâu đời” cũng như các chức năng, chẳng hạn như đánh giá tín nhiệm nợ, được giao phó cho các cơ quan tư nhân.
“Trong ngắn hạn, sự phụ thuộc lẫn nhau này có thể giúp tránh sự rạn nứt và cung cấp một tín hiệu hiệu quả cho việc điều chỉnh chính sách, như đã xảy ra vào tháng 4-2025”, báo cáo cho biết, khi đề cập đến đợt bán tháo trên các thị trường chứng khoán sau khi Tổng thống Trump công bố chính sách thuế đối ứng tháng 4, và đợt tăng giá chứng khoán sau khi ông giảm nhẹ các mức thuế đó đối với Trung Quốc nói riêng.
Báo cáo tiếp tục rằng về lâu dài, sự lệch pha giữa quy tắc của thương mại toàn cầu và hệ thống tài chính toàn cầu mang tính tập trung cho thấy sự mất cân bằng sâu sắc hơn trong nền kinh tế thế giới.
Trọng tâm của hệ thống này là sự thống trị của đồng đô la Mỹ. Dù tỷ trọng của đồng đô la trong dự trữ quốc tế đang giảm nhưng vẫn chưa có một đối thủ cạnh tranh phù hợp nào xuất hiện.
“Đô la vẫn tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn hơn nhiều trong tài sản dự trữ của các ngân hàng trung ương so với bất kỳ loại tiền tệ nào khác. Dù xu hướng giảm bớt đô la khỏi dự trữ ngoại hối chính thức là rõ ràng, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy một loại tiền tệ khác có khả năng thay thế”, báo cáo của UNCTAD lưu ý.
Theo Bloomberg
