(KTSG Online) – Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đang đề xuất một quy định mới, có thể đưa nhiều lao động độc lập trong nền kinh tế tự do (gig economy) vào danh sách trả lương chính thức và được hưởng các quyền lợi y tế và nghỉ phép khác của công ty. Trong số đó có các công ty kinh doanh dựa trên ứng dụng như hãng gọi xe Uber hay hãng giao đồ ăn DoorDash.
- Mỹ tìm giải pháp vận tải hàng hóa thay thế khi lao động đường sắt đình công
- Đô la Mỹ tăng giá nhờ thị trường việc làm, sản xuất ‘ấm’ lên
Quy định này sẽ thay thế quy định trước đây của chính quyền Donald Trump áp dụng từ năm 2021, cho phép các công ty này xem các tài xế đối tác như là lao động độc lập (independent contractor), những người ký hợp đồng với tư cách không phải là nhân viên chính thức để cung cấp dịch vụ và sản phẩm cho họ.
Quy định nói trên, được Bộ Lao động Mỹ đề xuất hôm 11-10, sẽ ảnh hưởng đến hàng triệu người lao động trong nhiều ngành, bao gồm chăm sóc sức khỏe, nhà hàng, xây dựng và đi chung xe.
Đáng chú ý nhất là quy định này có thể dẫn đến việc các công ty gọi xe hoặc giao đồ ăn như Uber, Lyft và DoorDash phải phân loại tài xế đối tác của họ hiện nay như là nhân viên chính thức, thay vì lao động độc lập. Cổ phiếu của những công ty này đã giảm mạnh trong phiên giao dịch hôm 11-10.
Quy định mới sẽ đưa ra một bài kiểm tra nghiêm ngặt hơn để xác định khi nào các công ty có thể xem người lao động là người làm việc độc lập, thay vì nhân viên chính thức. Theo Luật lao động Mỹ, nhân viên chính thức sẽ được hưởng các quyền lợi cơ bản như lương tối thiểu, nghỉ phép được hưởng lương hoặc tiền lương tăng thêm khi làm việc ngoài giờ, các chế độ vốn không áp dụng cho người lao động độc lập.
Bộ trưởng Lao động Mỹ Marty Walsh cho biết trong một tuyên bố: “Chúng tôi đã chứng kiến nhiều trường hợp chủ sử dụng lao động phân loại sai nhân viên của họ là người lao động độc lập, đặc biệt là những người lao động dễ bị tổn thương nhất. Việc phân loại sai đã tước bỏ các quyền lợi của người lao động được chính quyền liên bang bảo vệ, bao gồm cả quyền được trả đầy đủ tiền lương hợp pháp của họ”.
Quy định mới có khả năng gây ra những thách thức pháp lý nếu nó có hiệu lực, làm leo thang cuộc tranh luận kéo dài nhiều năm giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa về tình trạng của người lao động độc lập.
Peter Norlander, giáo sư tại Đại học Loyola Chicago, người nghiên cứu nền kinh tế tự do, nói: “Sẽ có một cuộc đấu gay gắt về vấn đề này tại tòa án”.
Quy định mới đặt ra một “bài kiểm tra thực tế xem xét nhiều yếu tố” để xác định xem người lao động có thực sự kinh doanh cho chính họ và có kiểm soát các khía cạnh trong công việc của họ hay không. Chẳng hạn, liệu họ có thực hiện các nhiệm vụ quản lý? Họ bị giám sát như thế nào? Hoặc họ có thể định giá cho công việc mà họ làm hay không?
Nó sẽ thay thế một quy định thời Tổng thống Donald Trump, được ban hành chỉ vài ngày trước khi chính quyền Biden nhậm chức. Quy định của chính quyền Trump khiến người lao động tự do khó được phân loại là nhân viên chính thức theo luật liên bang.
Chính quyền Tổng thống Biden đã chặn quy định này trong năm 2021 trong vòng vài tháng sau khi nhậm chức, nhưng một thẩm phán liên bang sau đó đã khôi phục nó.
Vào năm 2019, chính quyền bang California đã thông qua luật phân loại một số lao động tự do là nhân viên chính thức. Nhưng sau đó, một sáng kiến lập pháp, được thực hiện thông qua lá phiếu của cử tri, cho phép miễn trừ dịch vụ đi chung xe và giao hàng khỏi luật mới.
Vào thời điểm đó, Uber ước tính sẽ cần chi hàng triệu đô la Mỹ để xây dựng một hệ thống giám sát tài xế, bao gồm theo dõi bữa ăn và thời gian nghỉ ngơi của họ, đồng thời thuê thêm nhân viên để giám sát hoạt động hàng ngày. Uber cho biết những chi phí đó sẽ đẩy giá các cuốc xe tăng từ 20-120% ở bang California.
Hôm 11-10, một đại diện của Uber cho biết các tài xế đối tác hoàn toàn thích sự linh hoạt với tư cách là người lao động độc lập.
“Trong thời điểm kinh tế bất ổn, điều quan trọng là chính quyền tiếp tục lắng nghe ý kiến của hơn 50 triệu người đã tìm thấy cơ hội kiếm tiền từ các công ty như của chúng tôi”, CR Wooters, người phụ trách các vấn đề liên bang của Uber, nói.
Nhà phân tích Dan Ives của Wedbush Securities nhận định trong trường hợp xấu nhất, sự thay đổi quy định của liên bang có thể làm tăng chi phí lao động từ 15-30% đối với các công ty gọi xe như Uber và Lyft.
Veena Dubal, giáo sư trường luật Hastings thuộc Đại học California, cho biết quy định mới theo đề xuất của chính quyền liên bang không nghiêm ngặt như luật ở bang California.
Dubal không tin các công ty lớn như Uber và Lyft sẽ thay đổi hoạt động của ho để đáp ứng quy định mới. Thay vào đó, họ sẽ lao vào cuộc chiến pháp lý. Bà nói: “Họ có thể đưa chuyện này lên tòa án tối cao”.
Các quan chức Bộ Lao động Mỹ nhấn mạnh quy định mới là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm chấn chỉnh những người sử dụng lao động phân loại nhân viên của họ như là lao động độc lập dù các nhân viên này đủ điều kiện để trở thành người lao động chính thức.
Theo WSJ
Không nên quy định duy nhất một hình thức lao động độc lập hay lao đông trực thuộc mà nên quy định như một quyền lựa chọn cho người lao động: khi tuyển dụng tài xế các công ty như Uber hay Grab phải có 2 lựa chọn cho người tham gia hoặc là theo hình thức độc lập (contractor) hoặc là theo hình thức phụ thuộc (employee) và quyền chọn thuộc về người tài xế như vậy mới bảo đảm quyền lựa chọn cho họ theo hoàn cảnh bản thân.