Mỹ tuyên bố sẽ bình thường hóa quan hệ với Cuba
Phúc Minh
 |
| Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro cùng tuyên bố bình thường hóa quan hệ. Ảnh: Reuters |
(TBKTSG Online) – Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 17-12 (giờ địa phương) tuyên bố sẽ bình thường hóa quan hệ ngoại giao và kinh tế với Cuba, chấm dứt hơn 50 năm cô lập Cuba kể từ năm 1961.
Sự tan băng ngoại giao này diễn ra sau hơn một năm đàm phán bí mật giữa hai nước tại Canada và Vatican.
Cách đây một năm, ông Obama đã có cử chỉ tích cực khi tiến đến bắt tay ông Castro trong lễ tang cựu Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela – nhà hoạt động chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc nổi tiếng. Gần đây, quan chức cấp cao và các nhà quan sát chính trị Cuba nói Cuba đã có nhiều cải cách mới và cách nhìn của chính quyền về Mỹ cũng có nhiều sự thay đổi, mở ra cơ hội cải thiện quan hệ Mỹ – Cuba.
Động thái bình thường hóa quan hệ ngoại giao và kinh tế giữa Mỹ và Cuba diễn ra vào ngày 17-12 sau khi Cuba thả nhà thầu người Mỹ Alan Gross – nhân viên hợp đồng của Cơ quan phát triển quốc tế Mỹ (USAID), bị bắt tháng 12-2009 vì nhập khẩu công nghệ cấm vào Cuba và đã bị giam 5 năm tại nhà tù Cuba – để đổi lấy sự tự do của 3 người Cuba bị giam trong một nhà tù ở Florida, Mỹ.
Bước đi ý nghĩa
Phát biểu tại Washington, Mỹ, ông Obama nói cách tiếp cận của Mỹ với Cuba đã lỗi thời và việc bình thường hóa quan hệ với Cuba là việc “có ý nghĩa nhất” trong chính sách của Mỹ với Cuba hơn 50 năm qua. Ông Obama nói: “Chúng ta sẽ chấm dứt cách tiếp cận lỗi thời mà nhiều thập kỷ qua đã thất bại trong việc thúc đẩy lợi ích của chúng ta. Thay vào đó, chúng ta sẽ bắt đầu bình thường hóa quan hệ giữa hai nước”.
Theo ông Obama, người dân Mỹ và Cuba đều không được gì từ chính sách cứng nhắc. Quan hệ Mỹ – Cuba bị tê liệt từ năm 1961, khi Mỹ cắt đứt quan hệ ngoại giao và áp đặt lệnh cấm vận thương mại sau Cách mạng Cuba. Trong 54 năm cấm vận, kinh tế Cuba thiệt hại nhưng kinh tế Mỹ cũng thiệt hại.
Gần đây, những cải cách kinh tế do Chủ tịch Castro lãnh đạo đã nới lỏng sự kiểm soát của nhà nước với nền kinh tế, thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của giới doanh nghiệp Mỹ. Đồng thời, các nước Mỹ La-tin cũng mong muốn Cuba hội nhập mạnh mẽ vào khu vực, Cuba đã được mời dự Hội nghị thượng đỉnh châu Mỹ vào tháng 4-2015, theo dự kiến Tổng thống Obama cũng sẽ tham dự hội nghị này.
Cách tiếp cận mới
Dự kiến, Mỹ và Cuba sẽ đàm phán về việc mở đại sứ quán tại thủ đô của hai nước vào tuần tới. Ông Obama cho biết đã chỉ đạo Ngoại trưởng Mỹ John Kerry bắt đầu các cuộc thảo luận nhằm tái lập quan hệ ngoại giao với Cuba.
Ông Obama cũng cho biết quan hệ kinh doanh và du lịch sẽ được khởi động lại nhưng ông phải thương thuyết với Quốc hội Mỹ liên quan đến việc chấm dứt phong tỏa kinh tế đối với Cuba.
Theo Bộ Tài chính Mỹ, lần đầu tiên sau 53 năm, các lệnh cấm vận tài chính nhằm vào Cuba sẽ được thay đổi trong vài tuần tới, các cá nhân và công ty Mỹ có thể nộp giấy phép xin kinh doanh cùng với người Cuba và tham gia vào các hội thảo liên quan đến Cuba.
Phản ứng của dư luận
Động thái của chính quyền Mỹ nhận được sự tán đồng từ nhiều người dân Mỹ, lãnh đạo cấp cao các nước và Liên hiệp quốc. Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro gọi hành động của ông Obama là dũng cảm và cần thiết. Tổng Thư ký Liện hiệp quốc Ban Ki-moon nói: “Đây là tin rất tích cực. Đã đến lúc Cuba và Mỹ bình thường hóa quan hệ song phương trên mọi mặt”.
Tuy nhiên, không phải tất cả người Mỹ đều đồng tình với hành động của ông Obama. Chủ tịch Hạ viện Mỹ John Boehner gọi tuyên bố trên là “một việc nữa trong chuỗi hành động thiếu suy nghĩ của ông Obama”.
Về phía Cuba, Chủ tịch Castro nói ông Obama "đáng được người dân chúng tôi tôn trọng và ghi nhận".
