(KTSG Online) - Việc gắn 210 màn hình led suốt 4km gầm cầu cạn đường vành đai 2 Hà Nội có thể khiến người lái xe mất tập trung. Với sự phát triển nhanh của công nghệ hiện nay, cần sớm có thêm quy định chống "ô nhiễm ánh sáng", đặc biệt là trong giao thông vì các quy định cũ đã không còn phù hợp.
- Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng và lắp đặt phương tiện quảng cáo ngoài trời
- Vì sao 49% biển quảng cáo ngoài trời ở TPHCM không phép?
Theo đề án thí điểm được thành Hà Nội chấp thuận, một công ty quảng cáo sẽ lắp đặt 210 màn hình led dưới gầm cầu cạn ở Vành đai 2 trên cao, đoạn từ khu vực Ngã Tư Sở đến cầu Vĩnh Tuy dài 4km. Các màn hình này trên các trụ cầu, đa số có kích thước khá lớn từ 12 đến 18m2, vị trí gắn nằm rất gần với đường giao thông cạnh bên. Việc gắn màn hình này nhằm phục vụ công tác tuyên truyền và quảng cáo theo hình thức luân phiên, với thời lượng 50/50. Màn hình led sẽ vận hành từ 6g30 đến 23g30 hàng ngày (1).
Với công nghệ hiện nay, các màn hình led có độ sáng rất cao và hiển thị sắc nét, dễ gây phân tâm cho người lái xe. Thêm vào đó, các màn hình này còn được gắn với mật độ dày đặc: trên đoạn đường 4.000 mét có tới hơn 200 màn hình, nghĩa là cứ chưa đến 20 mét có một màn hình sáng chói đập vào mắt người đi đường. Theo một chuyên gia từng công tác tại Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, phải cân nhắc ở góc độ đảm bảo an toàn cho người đi đường khi gắn màn hình led như vậy (2).
Dù các quy định liên quan đến màn hình quảng cáo ngoài trời còn khá sơ lược vì đã có cách đây khá lâu, nhưng Thông tư 04/2018/TT‑BXD ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng và lắp đặt phương tiện quảng cáo ngoài trời (QCVN 17:2018/BXD) tại điều 2 có quy định: chiếu sáng phương tiện quảng cáo "không được làm ảnh hưởng đến các hoạt động giao thông". Với quy định này, mối lo ngại về nguy cơ mất an toàn giao thông khi gắn màn hình led dày đặc không phải là vô căn cứ.
Đối chiếu với quy định ở nhiều nước khác, các bảng quảng cáo có đèn nền, đặc biệt mà màn hình led được xem là yếu tố gây phân tâm cho tài xế. Việc xếp loại này dựa trên nghiên cứu khoa học và báo cáo an toàn vì các loại bảng quảng cáo này thu hút ánh nhìn tự động do độ sáng cao, nhấp nháy và thay đổi nội dung. Mức độ phân tâm đối với tài xế trẻ và vào ban đêm lại càng cao hơn.
Ở Mỹ, thống kê của cơ quan quản lý an toàn giao thông cho thấy, tỷ lệ tai nạn tăng 25-29% ở gần các màn hình quảng cáo có đèn do tài xế nhìn lâu hơn 2 giây, tương đương với gọi điện thoại. Tại Nhật Bản, bảng led ở đô thị bị cảnh sát coi là yếu tố rủi ro gián tiếp. Chính quyền thành phố Seoul (Hàn Quốc) coi màn hình led là nguồn "ô nhiễm ánh sáng" và gây phân tâm thị giác mạnh, tăng rủi ro va chạm 80% do mất tập trung. Tại Liên minh châu Âu, màn hình led bị coi là gây phân tâm lớn, tương tự điện thoại và tăng tai nạn do chói mắt. Một số nước như Pháp, Đức cấm gắn màn hình led gần đường cao tốc vì rủi ro mất an toàn cho tài xế.
Ở Việt Nam trong vài năm gần đây cũng có nhiều phàn nàn về tình trạng "ô nhiễm ánh sáng" ở các đô thị lớn như TPHCM, Hà Nội. Thủ phạm chính là màn hình led có độ sáng quá cao hay đèn led quảng cáo được lắp đặt tùy tiện. Trong khi phương tiện giao thông phổ biến nhất là xe máy, nhiều màn hình led lại được đặt ở tầm thấp nên gây chói mắt người đi đường. Đặc biệt là vào buổi tối, khi tầm nhìn của người điều khiển xe bị hạn chế, những nguồn sáng mạnh, sáng hắt có thể gây lóa tạm thời có thể dẫn đến phản xạ bất ngờ và gây tai nạn giao thông.
Hồi năm 2023, sau khi cầu vượt giao lộ Ba Tháng Hai - Nguyễn Tri Phương được ghi nhận là điểm đen tai nạn giao thông, Sở Giao thông vận tải TPHCM đã có công văn đề nghị ngưng hoạt động một màn hình led vì vị trí ngang tầm nhìn của người chạy xe trên cầu vượt này. Công văn này nêu rõ: "Màn hình led sử dụng các đoạn video, hình ảnh chuyển động, độ sáng thay đổi thường xuyên. Việc này có nguy cơ làm giảm sự chú ý, ảnh hưởng đến tầm nhìn, khả năng quan sát của người chạy xe qua cầu vượt" (3).
Do các quy định kỹ thuật về màn hình quảng cáo ngoài trời đã được ban hành khá lâu, trước khi công nghệ led phát triển mạnh và đạt độ sáng cao như hiện nay nên giờ đây cần phải xem xét điều chỉnh cho phù hợp.
Việc thay đổi này không khó, cơ quan chức năng có thể tham khảo quy chuẩn của các nước đang phát triển để bổ sung các quy định về độ sáng tối đa được phép của màn hình; khoảng cách tối thiểu từ mép đường đến vị trí gắn màn hình quảng cáo; khoảng cách tối thiểu giữa hai màn hình trên một trục đường; độ cao tối thiểu cho phép lắp màn hình và các khu vực không được phép hoặc hạn chế lắp màn hình này. Cần sớm hoàn chỉnh các quy định này để ban hành một quy chuẩn quốc gia mới thay cho QCVN 17:2018/BXD đã lạc hậu do sự phát triển của công nghệ led.
--------------------------------
(1) https://thanhnien.vn/can-canh-gam-cau-can-duoc-lap-hon-200-man-hinh-led-o-ha-noi-185251021150000356.htm
(2) https://thanhnien.vn/lap-man-hinh-led-o-gam-cau-can-de-khien-lai-xe-xao-nhang-185251022085246472.htm
(3) https://tuoitre.vn/de-nghi-ngung-chieu-man-hinh-led-tren-cau-vuot-thep-duong-ba-thang-hai-vi-sao-20231215192542605.htm
