(KTSG Online) – Hôm 29-10, Nga tuyên bố đình chỉ thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen với Ukraine sau khi cáo buộc Ukraine thực hiện một một cuộc tấn công bằng 15 máy bay không người lái (drone) nhằm vào các tàu ở cảng Sevastopol thuộc bán đảo Crimea, nơi mà Nga sáp nhập từ Ukraine vào năm 2014.
- Xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine phục hồi về sát mức trước chiến tranh
- Giá lúa mì và bắp giảm mạnh sau khi Ukraine-Nga đạt được thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc
Bộ Quốc phòng Nga nói Nga dừng tham gia thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc để trả đũa cho “hành động khủng bố” nhằm vào các tàu chiến của Nga ở cảng Sevastopol trên bán đảo Crimea vào sáng 29-10.
Bộ Quốc phòng Nga quy trách nhiệm vụ tấn công cho các lực lượng vũ trang Ukraine và cho biết hệ thống phòng không đã bắn hạ một số drone nhưng chúng đã gây ra thiệt hại cho các tàu hải quân và các cơ sở năng lượng ở Crimea. Nga cũng cáo buộc các chuyên gia Anh có tham gia hỗ trợ vụ tấn công nhưng không đưa ra bằng chứng.
Bộ Ngoại giao Nga cũng ra thông báo tương tự. “Liên quan đến các hành động của các lực lượng vũ trang Ukraine. . . Phía Nga không thể đảm bảo an toàn cho các tàu chở hàng khô dân sự tham gia Sáng kiến Biển Đen và đình chỉ thực hiện sáng kiến này kể từ hôm nay trong thời gian không xác định”, thông báo cho hay.
Cơ quan này cho biết, đã chỉ thị cho các đại diện của Bộ Ngoại giao tại Trung tâm điều phối chung ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), nơi quản lý thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen, tạm dừng các hoạt động.
Nga đã đe dọa rút khỏi thỏa thuận trong thời gian gần đây. Tổng thống Nga, Vladimir Putin nhiều lần bày tỏ sự không hài lòng với thỏa thuận, cho rằng Ukraine không gửi ngũ cốc đến “các nước nghèo nhất”. Dữ liệu của Liên hợp quốc cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ là nước nhận nhiều lô hàng ngũ cốc nhất từ Ukraine.
Ukraine cho rằng Nga đang viện cớ giả tạo để rút khỏi thỏa thuận. Ngoại trưởng Ukraine, Dmytro Kuleba viết trên Twitter: “Chúng tôi đã cảnh báo về kế hoạch của Nga nhằm hủy hoại Sáng kiến xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen. Giờ đây, Moscow lấy cớ giả tạo để chặn hành lang xuất khẩu ngũ cốc, nơi đảm bảo an ninh lương thực cho hàng triệu người”.
Andrii Yermak, người đứng đầu văn phòng tổng thống Ukraine, cho biết trong một bài đăng trên tài khoản Telegram cáo buộc Nga đã tạo ra “các cuộc tấn công khủng bố hư cấu” vào các cơ sở của chính họ ở Crimea.
Theo Mikhail Razvozhayev, thống đốc Sevastopol, vụ tấn công của Ukraine gây thiệt hại nhẹ cho hạ tầng dân sự và kêu gọi người dân không công bố các video và thông tin về vụ tấn công vì “chúng có thể giúp các lực lượng Ukraine nắm bắt được cách thức vận hành của hệ thống phòng vệ của chúng ta”.
Anh bác bỏ tuyên bố của Moscow cho rằng, nước này đã giúp Ukraine lên kế hoạch cho cuộc tấn công bằng drone ở Crimea và chỉ trích Nga đang rêu rao những cáo buộc sai sự thật.
Trước chiến tranh, Ukraine và Nga chiếm gần 25% sản lượng xuất khẩu ngũ cốc toàn cầu cho đến khi các lô hàng này bị đình trệ nghiêm trọng trong gần sáu tháng.
Sáng kiến xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen, một thỏa thuận do Liên hợp quốc làm trung gian, được Nga và Ukraine ký kết hồi tháng 7, đã nới lỏng phong tỏa hải quân của Nga và chứng kiến việc mở cửa trở lại ba cảng xuất khẩu ngũ cốc quan trọng của Ukraine. Nhờ thỏa thuận này, gần 400 tàu chở tổng cộng 9 triệu tấn ngũ cốc đã rời các cảng của Ukraine kể từ đầu tháng 8.
Thỏa thuận đã giúp giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực ngày càng gia tăng, một phần do tác động của cuộc xung đột Nga-Ukraine. Dự kiến thỏa thuận sẽ hết hạn vào tháng tới. Liên hợp quốc cho biết, đang liên hệ với các nhà chức trách Nga để trao đổi về thông báo dừng tham thỏa thuận.
“Điều quan trọng là tất cả các bên phải kiềm chế bất kỳ hành động nào có thể ảnh hưởng đến Sáng kiến xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen, một nỗ lực nhân đạo quan trọng có tác động tích cực đến việc cung cấp lương thực cho hàng triệu người trên thế giới”, Stéphane Dujarric, người phát phát ngôn của Tổng Thư ký Liên hợp quốc nói.
Theo John WH Denton, người đứng đầu Phòng Thương mại quốc tế, có trụ sở ở Paris, cơ quan đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển thỏa thuận, khi tham gia thỏa thuận này, Nga đã cam kết trách nhiệm trong việc đảm bảo rằng cuộc xung đột đang diễn ra không gây nguy hiểm cho an ninh lương thực toàn cầu.
“Chắc chắn sẽ có những tuyên bố và phản bác về sự cố ngày hôm nay ở Biển Đen. Nhưng cả hai chính phủ đều phải nhận ra rằng, có một yêu cầu khẩn cấp nhân đạo lớn hơn và mang tính toàn cầu để khôi phục hành lang vận chuyển nông sản ngay lập tức”, Dento nói.
Theo Financial Times, CNBC
