Nhiều tín hiệu cho dự báo tăng thu ngân sách từ bất động sản

(KTSG Online) – Sau bước đầu triển khai chệch choạc thì đến nay việc siết thuế chuyển nhượng bất động sản đã giúp cho nguồn thu ngân sách trong lĩnh vực này tăng mạnh trong 5 tháng đầu năm. Không chỉ vậy, những thông tin liên quan đến việc bãi bỏ khung giá đất, thu thuế cao với người sử dụng nhiều nhà đất thời gian tới cũng đem lại kỳ vọng tích cực cho nguồn thu ngân sách từ bất động sản.

• Cơ quan thuế không được ‘ngâm’ hồ sơ khai thuế chuyển nhượng bất động sản
• Thu thuế thu nhập cá nhân chuyển nhượng bất động sản tăng đột biến
• Thủ tướng Phạm Minh Chính: Bỏ khung giá đất là điểm mới đột phá

Tăng thu hàng ngàn tỉ đồng

Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua nhiều cá nhân và doanh nghiệp khi tham gia mua bán, kinh doanh bất động sản đã tìm cách kê khai giá chuyển nhượng trong hợp đồng công chứng thấp hơn so với giá chuyển nhượng thực tế. Hoặc có hiện tượng người giao dịch ký hai hợp đồng ghi giá khác nhau, nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ thuế với nhà nước.

Không ít trường hợp khi kê khai lại giá bất động sản tăng từ 2 – 5 lần, thậm chí có trường hợp tăng tới 20 lần, thực trạng này cho thấy, thất thoát thuế qua “kẽ hở” tự kê khai giá bất động sản chuyển nhượng là rất lớn.

Do đó, để chống thất thu thuế hoạt động chuyển nhượng bất động sản, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Thuế, Cục thuế địa phương tham mưu cho UBND cấp tỉnh xây dựng bảng giá đất, hệ số điều chỉnh; xây dựng dữ liệu giá giao dịch bất động sản để công khai, tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố để phối hợp triển khai đồng bộ các giải pháp chống thất thu trong chuyển nhượng bất động sản. Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của các đơn vị, kết quả thu thuế từ chuyển nhượng bất động sản đã tăng mạnh trong 5 tháng đầu năm.

Đơn cử như số liệu báo cáo của Cục Thuể tỉnh Quảng Bình, tính đến ngày 20-6, các cá nhân, tổ chức trên địa bàn tỉnh đã thực hiện kê khai bổ sung, điều chỉnh 2.421 lượt hồ sơ khai thuế. Với sự điều chỉnh này, số tiền thuế thu nhập cá nhân lệ phí trước bạ từ hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản phải nộp tăng thêm hơn 20,6 tỉ đồng. Trong đó, thuế TNCN là 16,5 tỉ đồng; lệ phí trước bạ là 4,1 tỉ đồng.

Trong khi đó, tại Thừa Thiên – Huế, báo cáo của Cục Thuế tỉnh này cho thấy tính đến 31-5, số hồ sơ chuyển nhượng BĐS là 2.644 hồ sơ; số thuế thu nhập cá nhân chênh lệch là 13,248 tỉ đồng.

Hay như trước đó, Cục Thuế tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng cho biết, cơ quan này đã thực hiện trả lại hơn 1.200 hồ sơ đóng thuế sang nhượng bất động sản vì có dấu hiệu kê khai không sát thực tế trong vòng 2 tuần đầu tháng 3. Trong đó, có 155 hồ sơ kê khai bổ sung nộp lại cơ quan thuế, giá kê khai lại tăng từ 2 – 5 lần so với ban đầu, cá biệt có hồ sơ kê khai giá chuyển nhượng đất tăng từ 500 triệu đồng lên 10 tỉ đồng.

Những chuyển biến tích cực của các địa phương cũng giúp cho kết quả thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản trên cả nước tăng trưởng đột biến trong 5 tháng đầu năm. Cụ thể, năm 2021, số thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản đạt 21.000 tỉ đồng, tăng hơn 4.900 tỉ đồng (tăng 30%) so với năm 2020. Sang năm 2022, chỉ trong 5 tháng đầu năm, kết quả thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản đạt 16.000 tỉ đồng, tăng 68,6% so cùng kỳ năm 2021.

Bộ Tài chính nhận định, quá trình thu thuế chuyển nhượng bất động sản từ đầu năm đến nay cho thấy, giá khai lại tăng gấp 2 – 5 lần cũng có nghĩa số thuế tăng tương ứng. Hon hết, sau các biện pháp phổ biến chính sách pháp luật cho người nộp thuế tại bộ phận một cửa liên thông theo nguyên tắc “tiền phòng, hậu kiểm” thì nguồn thu từ bất động sản đã có chuyển biến tích cực.

Nhiều kỳ vọng tăng thu ngân sách từ bất động sản

Thị trường bất động sản đang trong qua trình tái cơ cấu và những thông tin chính sách gần đây cũng cho thấy những tín hiệu tích cực tạo kỳ vọng cho nguồn thu ngân sách trong lĩnh vực này. Trong đó, Nghị quyết 18 với những chính sách đột phá như bỏ khung giá đất, thu thuế cao người sở hữu nhiều bất động sản… không chỉ giải quyết hệ lụy từ tham nhũng và trục lợi đất đai mà còn yếu tố ngăn ngừa thât thu ngân sách từ đất.

Trao đổi về việc bỏ khung giá đất trong Nghị quyết số 18, GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, Luật Đất đai 2013 quy định giá đất trong khung phải ngang bằng với giá thị trường nhưng trên thực tế chỉ bằng khoảng 30%-70% giá thị trường. Khi đã có khoảng cách về giá trong bối cảnh cơ chế thị trường thì sẽ gây ra nhiều hệ lụy, trong đó lớn nhất là vấn đề trục lợi, tham nhũng đất đai.

“Thực tế cho thấy việc giao đất và cho thuê đất hiện nay vẫn lấy giá đất ở trong khung, nhân với hệ số 1,5 – 2, giá đất giao cho nhà đầu tư vẫn chỉ chiếm 60% giá thị trường. Đây là một trong những kẽ hở dẫn đến thất thoát nguồn thu ngân sách. Do vậy việc đổi mới thể chế, bỏ khung giá đất có thể nói là bước đột phá để đưa đất đai về giá trị thực, ngăn ngừa tham nhũng về đất”, GS. Đặng Hùng Võ cho hay.

Nguồn thu ngân sách từ bất động sản tới đây cũng được kỳ vọng tăng trưởng với các đề xuất ban hành quy định về thuế đối với việc sử dụng, kinh doanh bất động sản để chống thất thoát nguồn thu của nhà nước. Trong đó, đề xuất thu thuế cao với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở là một trong những yếu tố đột phá và là cơ sở để nghiên cứu sửa đổi Luật Đất Đai trong thời gian tới.

Vấn đề này cũng được Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tại Hội nghị phát triển thị trường bất động sản an toàn mới đây. Theo đó, người đứng đầu Chính phủ đề nghị khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản. Trong đó chú ý đến chủ trương quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng, bỏ đất hoang. Đồng thời, có cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa Trung ương và địa phương.

Theo GS. Đặng Hùng Võ, tại Việt Nam, nguồn thu thuế bất động sản hiện nay theo thuế suất cơ bản 0,03% giá đất của nhà nước, tức là chỉ khoảng 0,01% giá đất thị trường. Tổng thu từ thuế sử dụng đất chiếm khoảng 3% tổng thu ngân sách từ đất.

Do đó, việc quy định mức thuế cao hơn với người sở hữu nhiều đất đai, hay bỏ hoang đất sẽ là một trong những công cụ điều tiết cho quá trình phát triển và nâng cấp đô thị. Thuế sẽ đóng vai ngăn ngừa đầu cơ, tích trữ bất động sản nhưng để hoang hóa, đầu tư cầm chừng, sử dụng đất không hiệu quả. Khi kiểm soát được đầu cơ, giá nhà đất sẽ giảm, người có thu nhập trung bình và thu nhập thấp dễ dàng tiếp cận nhà ở.