Những câu hỏi không có dấu hỏi

Những câu hỏi không có dấu hỏi

Hà Nguyễn

Họa sĩ Bùi Công Khánh.

(TBKTSG) - Có thể nhận ra xuyên suốt trong nhiều tác phẩm của Bùi Công Khánh, từ nghệ thuật sắp đặt, trình diễn (installation, performance art) đến tranh giá vẽ, là một hành trình của những câu hỏi.

Mùa xuân năm 2002, anh đã “hỏi” Tôi và cái gì? (tên cuộc triển lãm tại Mai’s gallery với những tác phẩm video art và trình diễn, sắp đặt); tác phẩm có tên “Tiện nghi” làm tại Pháp cùng năm đó, anh đã “vẽ người” lên một chiếc ô tô và cùng bạn bè ngồi vào chiếc xe quái lạ ấy lái chạy khắp phố trong sự ngạc nhiên thú vị của người dân hiếu kỳ; trong Hội nghị nghệ thuật trình diễn quốc tế Seoul (Art Performance Congress) anh có tác phẩm video art về những đứa trẻ bị nhiễm chất độc da cam… Có thể nói, làm tác phẩm với Khánh là cách không ngừng phát kiến ra những câu hỏi và những suy nghiệm.

Và những chuyến viễn du lầm lũi trong nghệ thuật của Bùi Công Khánh thực chất là đem những câu hỏi của mình ra bên ngoài, không phải tìm câu trả lời, mà để tìm những sự cộng hưởng, tương tác suy nghĩ về bối cảnh sống, quan hệ người với người, người với thế giới vật dụng chung quanh mà mình tạo ra.

Đó cũng là mối ám ảnh dễ cắt nghĩa đối với một họa sĩ cá tính, sinh trưởng ở vùng đất miền Trung, được hít thở cái không khí sau đổi mới với nhiều xáo trộn mà ở đó sự thích nghi không hẳn bao giờ cũng đi đôi với khả năng được thuyết phục hay tự nguyện tiếp nhận trong tâm lý.

“Cuộc sống là tiêu thụ”. Ở trong thế giới đó, có một thứ quyền lực nào đó song hành với vật chất, đồ vật đang chi phối những giá trị sống, tâm lý sống. Những câu hỏi về nguồn khí trong suốt, thức uống và thứ tình cảm hay cả tư tưởng nữa, phải chăng đang được đóng hộp trong những chiếc lon sản xuất hàng loạt, đồng dạng và tiện ích, xài xong rồi bỏ?

Bằng những bức tranh về những chiếc lon nhỏ và nét vẽ tay đầy tính hài hước, chua cay, Khánh phóng chiếu đời sống tinh thần con người và quy chiếu giá trị người sử dụng qua những vật thể được sử dụng, chứa đựng nhu yếu phẩm thường ngày. “Cuộc sống là tiêu thụ” cũng trưng bày một loạt “câu chuyện” mang tính điêu khắc với loại ghế nhựa đỏ được sử dụng rộng rãi tại các quán cà phê vỉa hè hay trong các cuộc họp công cộng.

Bùi Công Khánh sinh năm 1972 tại Đà Nẵng, tốt nghiệp khoa Sơn dầu, Đại học Mỹ thuật TPHCM năm 1996. Khánh từng có nhiều triển lãm, trình diễn, sắp đặt tại Úc, Hàn Quốc, Mỹ, Pháp, Nhật Bản… Triển lãm “Cuộc sống là tiêu thụ”, sẽ khai mạc vào tối nay, 22-4, và kéo dài đến 3-6 tại San Art, số 3 Mê Linh, phường 19, quận Bình Thạnh, TPHCM.