Ông lớn bất động sản “kêu cứu”
Song Dũng
(TBKTSG Online) – Novaland đã chọn đúng ngày Mùng 1 Tết Canh Tý để gửi đơn “kêu cứu” vì cho rằng bị mắc kẹt ở dự án bị tạm dừng 2 năm tại khu vực Thủ Thiêm (quận 2, TPHCM) để rà soát thủ tục pháp lý. Theo Novaland, nếu không được Đảng và Nhà nước hỗ trợ, Novaland có thể lâm vào tình trạng "mất thanh khoản" gây nợ xấu 50.000 tỉ cho hệ thống ngân hàng.
Novaland: nợ tăng, "căng" quỹ đất
 |
| Khu đất triển khai dự án Water Bay (khu vực sát bờ sông) của Novaland nhìn từ trên cao. Ảnh: Bình Nguyên |
Từ việc mua lại dự án đến lá đơn kêu cứu
Ngày 5-2, Tập đoàn Novaland cho biết đã gửi đơn thư giải trình, kêu cứu đến Chính phủ và các bộ, ban ngành liên quan để đề nghị xem xét, hỗ trợ tháo gỡ cho doanh nghiệp được tiếp tục triển khai dự án khu dân cư quy mô 30,22 ha ở phường Bình Khánh, quận 2 (TPHCM) có chủ đầu tư là Công ty TNHH Phát triển Quốc tế Thế Kỷ 21 (công ty thành viên của Novaland).
Theo Novaland, dự án này đã có quyết định chủ trương đầu tư số 3990 của UBND TPHCM và đang từng bước hoàn thiện các thủ tục pháp lý liên quan. Tuy nhiên, trong quá trình rà soát chung của Thủ Thiêm, Quận 2 (TPHCM), dự án này cũng như các dự án bất động sản khác bị rà soát kéo dài, dẫn đến việc chậm triển khai và phát sinh nhiều hệ quả, đặc biệt là phát sinh chi phí vốn cho đầu tư, xây dựng,…
Trên thực tế, đây là dự án mà Novaland đã mua lại từ VinaCapital vào giai đoạn năm 2016 (qua nhiều bước sở hữu trực tiếp và gián tiếp). Thông tin từ VinaCapital khi đó cho biết đơn vị này rút lui khỏi dự án được lập ra từ năm 2006 là vì thay đổi chiến lược đầu tư và quy mô dự án khá lớn.
Nhưng đến thời điểm 2018, khi TPHCM “sục sôi” ở khu vực Thủ Thiêm với khiếu nại của người dân thì dự án “đất vàng” của Novaland cũng không thoát khỏi việc phải tạm ngưng để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra.
Trong công văn số 1483 của Thanh tra chính phủ ban hành ngày 4-9-2018, thông báo kết quả kiểm tra nội dung liên quan đến khiếu nại công dân về Khu đô thị mới Thủ thiêm, có nhắc đến dự án này.
“Việc UBND Thành phố có văn bản số 1122/UBND-ĐTMT ngày 20-2-2008 chấp thuận chuyển mục đích sử dụng 30,1 ha đất của Công ty Thế kỷ 21 tại dự án Khu Du lịch, văn hóa, giải trí thuộc phường Bình Khánh sang xây dựng khoảng 4.000 căn hộ tái định cư và hoán đổi bằng 30,2 ha đất sạch thuộc 90,2 ha Khu tái định cư Nam Rạch Chiếc; nhưng sau đó, lại chấp thuận cho chuyển khu đất tái định cư này sang mục đích đầu tư kinh doanh nhà ở mà không thực hiện đấu giá theo quy định, tính tiền sử dụng đất không đúng thời điểm giao đất”, văn bản có đoạn.
Đến công văn số 1041 ban hành ngày 26-6-2019, về kết luận thanh tra công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm thì lại không nhắc đến dự án này, mà nói chung về sai phạm của cấp quản lý, theo đó tựu chung là chi phí địa tô rẻ đã làm lợi cho nhà đầu tư.
Dự án Bình Khánh là dự án thuộc Chương trình xây dựng 12.500 căn hộ chung cư phục vụ tái định cư Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo chỉ đạo của UBND TPHCM, nằm tại địa chỉ số 26 Mai Chí Thọ, phường Bình Khánh, quận 2. Sau này Novaland phát triển thành dự án thương mại có tên là Water Bay.
Trong đơn kêu cứu gửi Bộ trưởng Bộ Xây dựng đề ngày 25-1, Novaland cho biết đang “mắc kẹt” hơn 6.000 tỉ đồng tại dự án này và mong mỏi Bộ Xây dựng cho phép được tiếp tục phát triển dự án. “Đây là dự án đã đủ điều kiện bán hàng và Novaland đã bỏ vào dự án hơn 6.000 tỉ đồng”, nội dung đơn có nêu lý do.
Trong lá đơn "cầu cứu khẩn thiết" mà Novaland chắc có chủ ý khi gửi đi đúng ngày Mùng 1 Tết, công ty này đã dùng nhiều từ ngữ thống thiết, cho rằng mình sắp "kiệt sức", có nguy cơ gây ra những "hệ luỵ xấu không thể cứu vãn"... và còn gây sức ép khi cho rằng nếu để cổ phiếu Novaland mất thanh khoản thì "gây nợ xấu 50.000 tỉ cho hệ thống ngân hàng", "250.000 khách hàng biểu tình đòi lại nhà gây mất trật tự an ninh"....
Tuy nhiên, liệu Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà, người nhận đơn đích danh của Novaland có đủ thẩm quyền để giải quyết những vấn đề mà Novaland nêu ra hay không. Một mình Bộ trưởng Xây dựng có thể cho phép công ty thành viên của Novaland được tiếp tục thực hiện dự án Bình Khánh đang bị tạm dừng để rà soát pháp lý hay không? Tóm lại là lá thư cầu cứu đã được gửi đúng địa chỉ chưa là điều khiến dư luận đang quan tâm.
Sẽ kêu cứu dây chuyền khi dự án “lỡ trớn”?
Năm 2019 là năm thứ hai liên tiếp mà các doanh nghiệp bất động sản gặp khó, theo nhận định của Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA). Trong các cuộc gặp gỡ với cơ quan chức năng, các doanh nghiệp cũng đã nhiều lần “kêu cứu”, giải bày về những khó khăn, vướng mắc khác nhau và đa dạng. HoREA cũng cho biết đã gửi báo cáo đến Thủ tướng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, Bộ Xây dựng và các cơ quan trực thuộc TPHCM về một số kiến nghị cụ thể của doanh nghiệp bất động sản đang gặp khó khăn, vướng mắc cần được giải quyết.
Yếu tố pháp lý đang là điểm nghẽn với thị trường bất động sản, làm giảm đáng kể nguồn cung trên thị trường. Theo báo cáo cuối năm 2019 của Hiệp hội Bất động sản TPHCM, vào tháng 3-2019 lãnh đạo cơ quan trung ương và thành phố công bố cho phép 124 dự án tiếp tục được hoạt động bình thường, nhưng thực chất nhiều dự án đến nay vẫn chưa hoạt động bình thường.
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, hiện trên địa bàn TPHCM, không riêng gì Novaland mà hàng loạt doanh nghiệp khác cũng trong tình trạng tương tự. Nếu tình trạng này kéo dài thì không chỉ các doanh nghiệp bất động sản lâm nguy mà hàng loạt ngành nghề liên quan khác sẽ gặp không ít khó khăn.
“Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền rà soát về pháp lý các dự án là rất cần thiết, để các chủ đầu tư chấn chỉnh lại hoạt động đầu tư, kinh doanh và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước, không để thất thoát nguồn thu ngân sách Nhà nước. Nhưng quá trình rà soát, thanh tra cũng đã tác động đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các chủ đầu tư, người mua nhà, nhà đầu tư thứ cấp và cả môi trường kinh doanh”, ông Châu cho biết.
Trao đổi với TBKTSG Online về lá đơn kêu cứu của Novaland, ông Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên môi trường, cho rằng rất khó cho bước xử lý tiếp theo nếu chiếu theo các quy định pháp luật với những dự án “lỡ trớn” như vậy.
“Phương án nộp bù tiền sử dụng đất sau khi định giá lại cũng có thể chấp nhận với dự án kiểu “lỡ trớn” và không thể đấu giá lại, nhưng kết quả định giá phải tin cậy được, khách quan, phù hợp và không có lợi ích nhóm”, ông Võ cho biết. Theo đó, doanh nghiệp địa ốc có thể trình phương án lên Thủ tướng Chính phủ để xin ý kiến giải quyết, nhưng đồng ý hay không thì lại là câu chuyện khác.
Trở lại với câu chuyện của dự án Water Bay, Novaland cho rằng việc đình trệ này không chỉ ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh chung của tập đoàn, mà còn ảnh hưởng đến lợi ích của nhà đầu tư trong và ngoài nước, từ đó ảnh hưởng đến môi trường đầu tư chung của TPHCM.
Cần nhắc lại rằng, trong đơn kêu cứu Novaland cũng trình bày nguy cơ mất thanh khoản cổ phiếu, khả năng gây nợ xấu gần 50.000 tỉ đồng cho hệ thống ngân hàng, gần 25.000 khách hàng biểu tình đòi trả nhà, đòi lấy lại tiền, mất an ninh trật tự thành phố, gây kiện tụng quốc tế dây chuyền phức tạp, mất công ăn việc làm của hàng chục ngàn gia đình (Novaland và đối tác), giảm niềm tin của giới doanh nghiệp hay ảnh hưởng xấu đến môi trường đầu tư.
Tuy nhiên có một thực tế là trong năm qua Novaland vẫn tích cực rót thêm tiền để tăng tỷ lệ sở hữu ở nhiều công ty, gom quỹ đất và chuyển hướng triển khai dự án bất động sản nghỉ dưỡng ở các địa phương du lịch, tương tự như nhiều doanh nghiệp địa ốc cũng đổ về tỉnh lẻ nhiều hơn.
