(KTSG) - Khác với năm 2023 hay 2024 khi sự tin tưởng và sự hoài nghi về tiềm năng đóng góp vào phát triển kinh tế của các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) còn đan xen nhau, năm 2025 bắt đầu với những đột phá thấy rõ của các mô hình AI mới.
Nay nhiều chuyên gia tin rằng sẽ sớm có AI tổng quát (AGI) là những hệ thống AI đa mục đích có thể thực hiện nhiều tác vụ cần sự nhận thức như con người trong năm 2026 hay 2027, thậm chí ngay cả trong năm nay.
- Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Trung tâm nghiên cứu, đào tạo thiết kế vi mạch và trí tuệ nhân tạo Đà Nẵng
- Cải cách luật ở Anh: trí tuệ nhân tạo liệu có lấn át quyền sở hữu trí tuệ?
Sẽ có nhiều tranh cãi chung quanh định nghĩa thế nào là AGI, nhưng điều quan trọng nằm ở chỗ các công cụ AI mạnh mẽ sẽ tạo ra hàng ngàn tỉ đô la cho nền kinh tế và làm nghiêng cán cân sức mạnh cả kinh tế lẫn chính trị hay quân sự cho những nước nào nắm được các công cụ này. Vấn đề là chúng ta nên chuẩn bị cho một tương lai rất gần này như thế nào để khỏi tụt hậu hay bỏ lỡ cơ hội?
Thiết nghĩ hãy bắt đầu từ giáo dục: nên nhanh chóng đưa nội dung AI vào dạy cho học sinh ngay từ cấp 1, dạy kỹ hơn ở cấp 2 và cấp 3. Việc huấn luyện cho các em cách sử dụng thành thạo các công cụ AI tạo sinh mà đa phần đang miễn phí nên gắn với các môn học khác. Ví dụ bày cho các em cách sử dụng AI để học tiếng Anh, biến chúng thành trợ lý cho các em luyện nói, sửa lỗi, chỉnh ngữ pháp, giúp đọc hiểu, giải thích thành ngữ... Thay vì chương trình tin học chỉ dạy lập trình bằng ngôn ngữ Python, có thể kết hợp bày cho các em cách yêu cầu AI viết chương trình theo thiết kế của các em - đây là cách nhanh nhất để vừa dạy lập trình, vừa dạy cách tận dụng AI vào công việc.
Ở cấp đại học, chúng ta nên đặt ra các học bổng cho sinh viên đáp ứng các yêu cầu khắt khe có học bổng du học ở các nước đang mạnh về đào tạo AI. Điều đáng nói, hiện nay mức độ phát triển AI tại các nước như Trung Quốc không thua kém gì hoặc thậm chí còn vượt trội so với Mỹ, Pháp hay Canada. Có thể tìm cách ký các thỏa thuận để các nước đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực AI nói riêng và công nghệ nói chung.
Trong môi trường doanh nghiệp, chúng ta cũng cần có những chính sách rõ ràng để khuyến khích tinh thần khởi nghiệp trong lĩnh vực AI, thay vì để một số công ty phải sang các nước khác để hưởng các ưu đãi của nước họ. Ở đây cũng rất cần các biện pháp mang tính đột phá, như thành lập một quỹ đầu tư nhà nước như mô hình Temasek của Singapore, để sẵn sàng rót vốn vào các doanh nghiệp có tiềm năng. Các tiến bộ trong lĩnh vực AI, nhất là hoạt động nghiên cứu và phát triển đang diễn ra với tốc độ rất nhanh; số tiền đầu tư ban đầu lại không quá lớn như trước đây người ta nghĩ - đây là tiền đề giúp chúng ta ươm mầm cho các doanh nghiệp AI Việt Nam vươn lên tầm khu vực và thế giới.
Theo các chuyên gia AI, những thành tựu các công cụ AI sẽ gặt hái trong thời gian trước mắt không phải là những chuyện gây ấn tượng cho người dùng bình thường như tạo hình, làm video, viết nhạc, biên thơ khá là vô bổ... Thành tựu sẽ đến từ các ứng dụng AI vào các ngành cụ thể như sản xuất dược phẩm, vật liệu; vào các lĩnh vực như quản lý hành chính công, chống biến đổi khí hậu. Thái độ của chính phủ các nước cũng khác trước, không còn quá nghiêng về các rủi ro diệt vong do AI gây nên, mà thái độ chung là một tầm nhìn lạc quan hơn về tiềm năng của AI với phát triển kinh tế. Với một xuất phát điểm gần như như nhau, nếu biết tận dụng cơ hội và mạnh dạn tin vào thế hệ trẻ, chúng ta có thể tiến nhanh trong ứng dụng AI như từng làm với ngành viễn thông ngày trước.
