(KTSG Online) - Lượng mưa, lũ năm nay vượt xa các mức kỷ lục trong quá khứ là tín hiệu báo động, có thể sắp tới đây thời tiết còn khắc nghiệt hơn. Trong bối cảnh này, cần tăng cường hỗ trợ hậu cần cho các đội tình nguyện trong việc sơ tán, tiếp tế nhanh cho người dân.
- Lũ lụt gây thiệt hại nặng nề cho các tỉnh miền Trung
- Miễn phí thêm 5 tuyến cao tốc cho xe cứu trợ vùng lũ
Thực tế ghi nhận qua các trận mưa bão, lũ lụt lớn cho thấy người dân đã có nhiều hoạt động ứng cứu kịp thời thông qua các đội nhóm tình nguyện. Các tình nguyện viên thường được các doanh nghiệp hỗ trợ về trang thiết bị, phương tiện cứu hộ. Với quy mô nhỏ, các đội cứu hộ này có thể phản ứng rất nhanh và hiệu quả, kịp thời cứu người và tiếp tế thực phẩm cho người dân mắc kẹt trong vùng ngập.
Có thể kể nhiều sáng kiến cứu hộ tự nguyện gần đây. Chiều 30-10-2025, lũ từ thượng nguồn đổ về quá nhanh khiến nhiều khu vực ở tỉnh Bình Thuận cũ bị ngập sâu. Chính quyền địa phương tổ chức sơ tán dân nhưng việc tiếp cận các khu vực ngập gặp nhiều khó khăn. Trước tình thế khẩn cấp do nước lên quá nhanh, ngay trong đêm đó, các khu du lịch có ca nô cứu hộ bờ biển, các dịch vụ mô tô nước (jetski) chở du khách ở các bãi biển Mũi Né, Kê Gà đã chở canô, mô tô nước đến các khu vực bị ngập để cứu hộ.
Việc vận chuyển này diễn ra rất nhanh với sự tham gia của một số doanh nghiệp kinh doanh xe cứu hộ vận chuyển ca nô, mô tô nước. Cộng thêm vào đó, các đội xe cấp cứu tư nhân cùng tháp tùng, kịp thời nhận người dân cần hỗ trợ y tế được chở ra từ vùng ngập đưa đến cơ sở y tế. Dù là chiến dịch tự phát với thời gian triển ngắn, lực lượng cứu hộ tại chỗ này đã triển khai đợt sơ tán dân trong vùng lũ hiệu quả, với đầy đủ thành phần từ vận chuyển đến cứu hộ và chăm sóc y tế (1).
Trước đó không lâu, hồi đầu tháng 10 trong trận lũ lịch sử bao vây nhiều đô thị các tỉnh miền Bắc, một nhóm tình nguyện viên đã huy động drone loại lớn, có sức chở 30-50kg hàng hóa để đưa thực phẩm, thuốc men, nước uống đến cho người dân mắc kẹt (2). Đến cuối tháng, cách tiếp tế này lại được áp dụng hiệu quả trong đợt tiếp tế thực phẩm cho hàng chục xe bị kẹt nhiều ngày trong vụ sạt lở tại đèo Lò Xo trên đường Hồ Chí Minh đoạn qua tỉnh Quảng Ngãi.
Với mô hình nhỏ gọn, các đợt cứu hộ này được thực hiện rất nhanh, mang lại hiệu quả cao nhờ sơ tán, tiếp tế kịp thời những trường hợp khẩn cấp. Điều này đã giúp chia sẻ áp lực công tác sơ tán, tiếp tế cho người dân với chính quyền cơ sở trong khi chờ lực lượng cứu hộ chính quy triển khai ở quy mô lớn hơn.
Trong đợt ngập lụt nặng đang diễn ra ở các tỉnh miền Trung mấy ngày nay, các nhóm cứu hộ tình nguyện cũng đã chở ca nô, mô tô nước đến vùng ngập để giúp sơ tán người dân mắc kẹt. Đến sáng 20-11, đội cứu hộ từ Phan Thiết ra đã cùng với chính quyền đưa được hơn 20 người dân đến nơi an toàn (3).
Cũng trong đợt lũ này, một nhóm tình nguyện khác đã cung cấp bản đồ số tại địa chỉ thongtincuuho.org để người dân gửi tọa độ vị trí chính xác cho lực lượng cứu hộ. Trong bối cảnh mưa lớn diện rộng và nước lũ dâng cao khiến nhiều khu vực tại Khánh Hòa, Đắk Lắk, Gia Lai, Phú Yên (cũ) và Bình Định (cũ) ngập sâu, với số điểm cần trợ giúp tăng lên theo giờ, việc gửi tọa độ vị trí này giúp việc tìm kiếm cứu nạn hiệu quả và nhanh chóng hơn. Điểm hay nhất là người ở nơi khác vẫn có thể giúp báo tọa độ vì người mắc kẹt có thể hết pin điện thoại, mất internet hay không biết dùng công nghệ (4).
Với vai trò quan trọng và hiệu quả đã được chứng minh qua thực tế hoạt động, cần tính đến việc giúp lực lượng cứu hộ tự nguyện hoạt động tốt hơn. Cơ quan phụ trách cứu hộ của nhà nước cần xem các đội nhóm tình nguyện viên này như một cánh tay nối dài để phối hợp. Cũng cần tính đến việc tập huấn kỹ năng bổ sung để giúp tình nguyện viên giữ an toàn cho bản thân khi làm việc trong điều kiện thiên tai rất nguy hiểm.
Khi tình trạng thiên tai khẩn cấp được kích hoạt, nhà nước cần hỗ trợ nhanh về hậu cần cho họ như cung cấp nhiên liệu, trạm sạc pin, bộ đàm tầm xa, xe vận chuyển ca nô và thiết bị, lương khô, thực phẩm và có thể cả điện thoại vệ tinh. Muốn triển khai nhanh việc hỗ trợ này, phía nhà nước cần có sẵn kế hoạch và kịch bản riêng để thực hiện ngay thay vì không phải chờ quy trình thông thường.
Nếu được hỗ trợ hậu cần kịp thời, hiệu quả cứu hộ sẽ tăng lên nhờ các đội tình nguyện nhỏ hoạt động linh hoạt và nhanh hơn, đáp ứng được các trường hợp khẩn cấp trong khi chờ lực lượng chính quy triển khai. Đây là mô hình huy động nguồn lực xã hội đúng chỗ và hiệu quả cần được mở rộng trong bối cảnh thiên tai ngày càng khắc nghiệt và thường xuyên xảy ra hơn.
--------------------------
(1) https://laodong.vn/xa-hoi/cano-moto-xuyen-dem-vuot-nuoc-lu-cuu-giup-nguoi-dan-ngap-sau-o-lam-dong-1601114.ldo
(2) https://tuoitre.vn/dung-drone-tiep-te-hang-cuu-tro-giua-tam-lu-trai-tim-moi-giup-minh-bay-xa-nhat-20251014091637189.htm
(3) https://thanhnien.vn/mo-to-nuoc-tu-phan-thiet-ra-cuu-ho-vung-ngap-lut-phu-yen-cu-185251120135705993.htm
(4) https://vnexpress.net/ban-do-ho-tro-nguoi-dan-vung-lu-gui-toa-do-de-xin-nhan-cuu-tro-4970799.html
