(KTSG Online) - TPHCM mất khoảng 20 năm để làm 20km tuyến metro số 1. Nếu không có cơ chế vượt trội mà cứ thực hiện theo quy trình đầu tư công thì thành phố sẽ mất hàng thế kỷ mới có thể làm xong 500km metro.
Thông tin này được ghi nhận tại Hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đông Nam bộ lần thứ tư, diễn ra vào ngày 10-8 tại TPHCM do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì.
- Kinh tế vùng Đông Nam bộ chưa mạnh như kỳ vọng
- Quy hoạch Đông Nam bộ chú trọng kinh tế xanh và bền vững
Trình bày tham luận về phương án hoàn thiện mạng lưới đường sắt đô thị TPHCM, ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TPHCM, cho biết thành phố đang thực hiện Kết luận 49 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Thành ủy TPHCM đã thành lập Tổ công tác xây dựng Đề án phát triển đường sắt đô thị thành phố; mời tổ tư vấn là các chuyên gia trong và ngoài nước để góp ý cho Đề án này.
Nội dung cơ bản của đề án là dự kiến đến năm 2035, TPHCM sẽ xây dựng thêm 183 km đường sắt đô thị. Lúc đó, năng lực vận tải công cộng của đường sắt đô thị chiếm 15 - 20%. Đến năm 2045, thành phố có thêm 168 km, nâng tổng số đường sắt đô thị là 352 km, năng lực vận tải công cộng chiếm từ 40 đến 50%. Đến năm 2060, hoàn thành mạng lưới đường sắt đô thị thành phố với tổng chiều dài là 510 km, năng lực vận tải công cộng chiếm 50 - 60%.
Theo ông Mãi, để triển khai khối lượng hệ thống đường sắt đô thị, TPHCM xác định nguồn vốn trong nước và đầu tư công là chủ yếu. Nhu cầu vốn đến năm 2035 là khoảng 36 tỉ đô la Mỹ, năm 2045 cần 33 tỉ đô la, năm 2060 cần 48 tỉ đô la.
Số vốn này được huy động qua các nguồn như đầu tư công của thành phố bằng cách bố trí hằng năm, tăng thu, tiết kiệm chi; nguồn từ khai thác quỹ đất; nguồn từ Trung ương hỗ trợ qua các dự án trọng điểm; nguồn từ vay trái phiếu chính quyền địa phương và sẽ trả từ các nguồn thu từ ngân sách thành phố.
Để triển khai đề án, ông Mãi cho rằng, thành phố cần có cơ chế vượt trội để xây dựng đề án, giải phóng mặt bằng, huy động vốn và quản lý. Nếu không có cơ chế vượt trội mà cứ thực hiện theo quy trình đầu tư công thì thành phố phải mất hàng thế kỷ mới có thể làm xong 500km metro.
Chính quyền TPHCM dự kiến sẽ trình Quốc hội ban hành nghị quyết liên quan đến vấn đề này. Trong đó, có các cơ chế, chính sách về quy hoạch, thu hồi đất, bồi thường tái định cư, huy động vốn và thủ tục dự án. Thành phố đang phối hợp thành phố Hà Nội và Bộ Giao thông Vận tải để hoàn thiện hồ sơ, dự kiến trình Quốc hội vào kỳ họp cuối năm nay.
Tiến độ các dự án đường vành đai
Theo ông Mãi, với dự án đường Vành đai 3, các địa phương có dự án đi qua đã thống nhất sẽ ngồi lại để đánh giá và cố gắng đảm bảo tiến độ đến tháng 1-2026 sẽ thông xe kỹ thuật, quí 2-2026 hoàn thành dự án.
Với dự án Vành đai 4, TPHCM đã hoàn thiện hồ sơ, trong tháng 8-2024 sẽ trình Bộ Giao thông Vận tải để trình Chính phủ và trình Quốc hội vào kỳ họp cuối năm 2024 để Quốc hội có nghị quyết về phê duyệt chủ trương đầu tư chung; phê duyệt dự án đoạn qua tỉnh Long An và có cơ chế chính sách cho Vành đai 4.
Về giải phóng mặt bằng, các địa phương đề nghị cần có nguồn vốn Trung ương và vốn địa phương. Trong đó, TPHCM sẽ tự đảm bảo vốn giải phóng mặt bằng, các địa phương khác đề nghị Trung ương hỗ trợ 50%. Riêng tỉnh Long An đề nghị Trung ương hỗ trợ 75%, địa phương 25% để thực hiện dự án Vành đai 4.
