Tiếng Anh thời sự: Lợi dụng khủng bố?
Nguyễn Vũ
 |
| Donald Trump là một quái kiệt, khó lòng làm tổng thống một nước như nước Mỹ nhưng thật ngạc nhiên trước việc nhiều tờ báo Mỹ không kiềm chế được trước nhân vật này. |
(TBKTSG Online) – Liệu báo chí Mỹ có sòng phẳng với ứng cử viên tổng thống đầy tai tiếng của đảng Cộng Hòa – Donald Trump – hay không? Qua cách họ tường thuật phản ứng của ông này trước vụ thảm sát ở Orlando, có thể nói là không.
Ví dụ, rất nhiều tờ báo chạy tít, “Trump Tweets That He 'Appreciates the Congrats' on Being Right About Terrorism”. Tweet là viết một mẩu ngắn trên ứng dụng Twitter, một mạng xã hội rất phổ biến ở Mỹ nhưng người Việt ít dùng. Appreciate ở đây là cám ơn, ví dụ nói “I really appreciate your help in resolving the problem”. Congrats là cách nói gọn từ congratulations, ở đây nhiều người “khen” Donald Trump nói đúng về khủng bố và ông ta cám ơn.
Mới nghe qua thì thật là phản cảm. Vụ thảm sát ở Orlando làm 50 người thiệt mạng, ai lại lợi dụng nổi đau này để bảo, thấy chưa, tôi nói có sai đâu. Thế là nhiều người phẫn nộ và báo chí đưa tin về sự phẫn nộ đó, “Backlash to Trump's Tweet Accepting Congratulations Over Warnings Against Radical Islam”.
Nhưng báo chí chạy tít như thế là không khách quan rồi. Bởi Trump viết đầy đủ như thế này: “Appreciate the congrats for being right on radical Islamic terrorism, I don't want congrats, I want toughness & vigilance. We must be smart!” Như thế ông này vẫn rất khôn ngoan, khéo che đậy kiểu khoe tớ nói có sai đâu bằng câu tiếp liền “I don’t want congrats” mà các báo lơ đi trong tít. Trump còn đẩy vấn đề mạnh hơn “I want toughness & vigilance”. Trong bối cảnh như hiện nay, nói "cứng rắn" và "cảnh giác" có lẽ thu hút được sự đồng tình của nhiều người. Nói như tít của ABC News, Trump đứng ra nhận lời chúc mừng… là không chính xác.
Đúng là Donald Trump là một nhân vật quái kiệt, khó lòng làm tổng thống một nước như nước Mỹ với những "phẩm chất" mà ông ta đã tự phơi bày nhưng bất kỳ bài báo nào về Trump đều để lộ một sự thiên lệch thiếu khách quan, lẽ ra không nên có. Chẳng hạn, tờ Vox chạy tít: Trump’s response to Orlando shooting: Obama should be fired for not saying “radical Islam”. Chừng đó thì không có gì nhưng tờ này chạy ngay một tít phụ: Apparently, that’s Trump’s only idea for how to stop mass shootings.
Câu đầu mang tính tường thuật, Obama lên án vụ thảm sát nhưng không dùng từ Hồi giáo cực đoan, Trump phản ứng, cho rằng nếu thế Obama phải ra đi, phải từ chức. Nhưng câu sau, câu tít phụ, mang tính phê phán, rõ ràng Trump chỉ có trò đổ lỗi như thế hòng giải quyết nạn bắn người hàng loạt.
Vox cũng nhắc chuyện tự chúc mừng nói trên và nói thẳng toẹt ra luôn: Trump took a moment to pat himself on the back for predicting the attack — "I said this was going to happen". To pat himself on the back là tự tán thưởng, tự tán dương.
Bài “Donald Trump’s exploitation of Orlando” trên tờ The New Yorker thuộc loại bình luận nên tác giả có quyền đưa ra ý kiến. Nhưng phải nói, tác giả nặng lời với Trump một cách chưa từng thấy với cái tít Trump lợi dụng vụ Orlando. Sau khi điểm lại phản ứng của Obama, Trump và Hillary Clinton, tác giả viết: “With every month, it has become clearer that Trump is a makeshift politician, whose rancid wit resides in his willingness to say whatever it takes to arouse the fears of a political base”.
Makeshift politician là chính trị gia thời vụ, hiểu theo nghĩa Trump làm chính trị gia chơi cho vui thôi. Rancid là nasty, là offensive. Phần sau có nghĩa, sẵn sàng nói bất kỳ điều gì để khích động nỗi sợ hãi của một nhóm cử tri. Câu tiếp theo còn nặng hơn: “…their (các comments của Trump) velocity, vapidity, and sheer ugliness reflect his character, his emptiness, and, most of all, the shape of the election campaign to come”. Ví dụ sheer ugliness không chỉ là xấu xí, ugliness ở đây dùng theo nghĩa morally revolting, còn sheer là tuyệt đối, hoàn toàn (phản cảm).
Ở đây xin nhắc lại, người viết không bênh vực gì Donald Trump; chỉ là một sự ngạc nhiên trước việc nhiều tờ báo Mỹ không kiềm chế được trước ông này. Còn người bình thường, phản ứng trước các câu mạt sát người khác của Trump là phản ứng thường thấy.
Ví dụ ông “chửi” một bà thượng nghị sĩ: “Pocahontas is at it again! Goofy Elizabeth Warren, one of the least productive U.S. Senators, has a nasty mouth. Hope she is V.P. choice”. Bà Warren là thượng nghĩ sĩ đại diện bang Massachusetts. “Hope she is V.P. choice” là ý muốn nói đến khả năng bà Hillary Clinton chọn bà Warren làm ứng cử viên Phó Tổng thống (với Trump, điều này càng hay). “Least productive” (làm không ra gì) hay “nasty mouth” (xấu mồm) không bằng từ “Pocahontas”. Số là bà Warren có lần khai bà là dân tộc thiểu số vì trong người bà có dòng máu thổ dân da đỏ Cherokee, dù chỉ là 1/32!
Vấn đề là Trump dùng từ Pocahontas để miệt thị bả, trong khi Pocahontas là một phụ nữ da đỏ nổi tiếng, cuộc đời đã được huyền thoại hóa. Gọi như thế chẳng khác nào chọc giận những người da đỏ nên nhiều người phản ứng là đương nhiên!
