Tiếng Anh thời sự: Tiền nhỏ, tiền to
Nguyễn Vũ
(TBKTSG Online) – Hóa ra chuyện không in tiền mệnh giá lớn để chống tham nhũng cũng được báo chí nước ngoài đề cập nhiều lần, gần đây nhất là bài “Getting Rid of Big Currency Notes Could Help Fight Crime” trên tờ New York Times.
 |
| Ngoài tờ tiền giấy có mệnh giá cao nhất là 10.000 đô-la Mỹ, còn có những tờ giấy bạc bảo chứng bằng vàng, trị giá đến 100.000 đô-la, nay cũng ngưng lưu hành. |
To get rid of là loại trừ, loại bỏ; big notes - tiền mệnh giá lớn là cách nói bình dân, từ nghiêm túc hơn phải nói “large denomination notes”. Denomination là mệnh giá, cho nên nói đồng đô-la Mỹ có các mệnh giá…. thì họ sẽ viết “The U.S. dollar is printed in bills in seven denominations: $1, $2, $5, $10, $20, $50, and $100”.
Tờ 100 đô-la chẳng hạn sẽ được dân Mỹ gọi là bill; tờ 20 bảng Anh sẽ được dân Anh gọi là note. Nhưng khi dùng để chỉ tờ giấy bạc nói chung thì người Mỹ cũng dùng note, như This note is a legal tender hay cái tít mà tờ NYT sử dụng. Nói chung ở Mỹ thì bill thông dụng hơn note.
Ở đây cần phân biệt với các từ bill, note và bond dùng trong trái phiếu. Bill là loại trái phiếu ngắn hạn dưới 52 tuần; Note là loại trái phiếu từ 1 năm đến 10 năm; và Bond là trái phiếu dài hạn, 20 hay 30 năm.
Bài báo mở đầu bằng một “fact” có thể gây ngạc nhiên ở nhiều người – dân Mỹ ít khi xài tờ 100 đô-la, hiếm ai có tờ này trong túi, du khách đến Mỹ mua hàng bằng tờ 100 đô-la sẽ được soi mói kỹ: “Few Europeans use the 500-euro note, and most Americans rarely encounter the $100 bill”. Có lẽ tờ 500 euro còn hiếm hơn.
Thế nhưng ở bên ngoài nước Mỹ chúng lại khá phổ biến: “Yet hundreds of millions of these notes are in circulation around the world, where they are often used by drug cartels, corrupt politicians, terrorists and tax cheats to evade law enforcement”.
Các bạn chú ý thấy họ dùng 500-euro note, rồi $100 bill và từ note dùng chung cho cả hai. Như vậy ngoài chuyện tham nhũng, tiền mệnh giá lớn còn là công cụ của bọn buôn ma túy, bọn khủng bố và các tay trốn thuế…
Và xin đừng ngạc nhiên khi biết quan chức ở châu Âu và Mỹ cũng đề nghị thôi, đừng in tiền mệnh giá lớn nữa. Họ dẫn chứng rất cụ thể vì sao: “Consider this: a stack of 500-euro notes worth $1 million weighs just five pounds and can be carried in a small bag, whereas a pile of $20 bills worth the same amount would weigh 110 pounds and would be much more difficult to move around, according to a recent paper from Harvard’s John F. Kennedy School of Government”.
Chúng ta cũng thường tự hỏi không biết 1 triệu đô-la nó chứa bao nhiêu cái cặp. Theo thông tin trên thì 1 triệu euro mà toàn là tờ 500 euro thì chỉ cân nặng hơn 2,2 ký một chút trong khi 1 triệu đô-la bằng tờ 20 đô-la thì cân nặng đến gần 50 ký, chắc phải dùng vài ba vali cỡ lớn mới chứa hết.
Thông tin mới nhất là: “The president of the European Central Bank, Mario Draghi, recently said the bank is considering getting rid of the 500-euro note ($557), though the central bank plans to keep the 200-euro and 100-euro bills”. Chủ tịch ngân hàng trung ương châu Âu mà đã nói vậy chắc họ sẽ bỏ tờ 500 euro và chỉ còn giữ tờ 200 euro và 100 euro.
Ngoài tờ 500 euro ra, còn có những tờ giấy bạc mệnh giá lớn ít ai biết: “Other big bills, like the 1,000 Swiss franc note, which is worth about $1,010, and the 1,000 Singapore dollar bill, the equivalent of $712, are also favored by criminal enterprises and tax evaders”. Chúng ta chắc ít ai thấy được tờ 1.000 franc Thụy Sĩ cũng như tờ 1.000 đô-la Sing. Ở đây chú ý từ “criminal enterprises”, trong đó enterprise đừng hiểu theo nghĩa doanh nghiệp bình thường mà nên hiểu là hoạt động làm ăn của bọn tội phạm bởi enterprise còn có nghĩa là hoạt động có chủ đích.
Nói là nói vậy, người ta chỉ đề nghị hủy bỏ các tờ mệnh giá quá lớn chứ ai lại đề nghị chỉ in toàn tờ 1 đô- la như kiểu đề nghị chỉ xài toàn tờ 20.000 đồng như ở Việt Nam. Chính đề nghị bỏ tờ 100 đô-la của cựu Bộ trưởng Ngân khố Mỹ, tức tờ giấy bạc trị giá trên 2 triệu đồng còn chưa được ai nghe: “Lawrence Summers, the former Treasury secretary and former adviser to President Obama, has argued that the United States should get rid of the $100 bill; about 65 percent of these bills are held outside the country, according to a study published by the Federal Reserve. But that change could be disruptive because the $100 bill is used widely overseas for legitimate purposes, too”.
Một thông tin cuối cùng: Mỹ từng có tờ bạc 10.000 đô-la và các bạn có biết họ ngưng lưu hành nó từ bao giờ không? - The United States stopped distributing $500, $1,000, $5,000 and $10,000 bills in 1969.
Thế nhưng các tờ giấy bạc này vẫn còn giá trị, thậm chí được mua cao hơn mệnh giá, chủ yếu trong giới sưu tầm.
