Ông Tôn Thạnh Nghĩa - người sáng lập Công ty TNHH Tôn Văn, là doanh nhân nổi tiếng trong ngành công nghiệp sản xuất nút áo. Với nhà máy trải dài 1 hecta, số lượng sản xuất lên đến 200.000 - 300.000 nút/ngày. Các sản phẩm từ Tôn Văn đều được đánh giá cao bởi người tiêu dùng trong nước và quốc tế, hợp tác với các thương hiệu thời trang cao cấp nổi tiếng như Burberry, Dior, Escada hay Ralph Lauren. Với những thành tích đạt được trong sự nghiệp của mình, ông Nghĩa được xem như là “một nhà vô địch giấu mặt” trên thị trường nút áo.
Lịch sử
Khởi đầu
Ông Tôn Thạnh Nghĩa lớn lên trong thời kỳ Cách mạng Việt Nam năm 1975 - thời kì đất nước còn khó khăn. Đối diện với thách thức đó, ông rời quê hương để theo học ngành tài nguyên nước tại trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh sau đó làm việc cho Nhà nước. Tuy nhiên thu nhập không đủ để nuôi gia đình nên ông đã lên kế hoạch khởi nghiệp.
Suy nghĩ sơ khai về khởi nghiệp
Năm 1986, Việt Nam tiến hành cuộc vận động đổi mới kinh tế (Đổi mới) nhằm chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung sang “nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. Khoảng những năm 1990, Chính phủ bắt đầu mở cửa nền kinh tế và kêu gọi đầu tư trực tiếp nước ngoài. Ông Nghĩa học thêm ngoại ngữ là tiếng Nhật và tiếng Anh để tăng cơ hội được công ty nước ngoài tuyển dụng. Sau khi tốt nghiệp cử nhân ngoại ngữ, ông Nghĩa vào làm việc tại một công ty Nhật Bản sản xuất cúc áo tại Việt Nam với vị trí quản trị và phiên dịch. Trong vài năm, ông đã có được kỹ năng quản lý và công nghệ chế tạo các nút vỏ. Tuy nhiên, 4 năm sau đó ông rời đi để làm nhiều công việc khác nhau, dành dụm vốn để thành lập Công ty TNHH Nút áo Tôn Văn.
Xây dựng doanh nghiệp
Ông Nghĩa mất cả thập kỷ để khắc phục những khó khăn cho doanh nghiệp của mình trong thời gian đầu khởi nghiệp. Thách thức lớn nhất là việc thiếu thiết bị và nguồn vốn ban đầu.
Không thiết bị
Các loại nút được làm hoàn toàn bằng thủ công. Sau đó, giám đốc điều hành của ông Nghĩa sử dụng thiết bị từ các ngành khác để hỗ trợ và người kỹ sư sẽ sửa chữa chúng cho phù hợp với sản phẩm của công ty. Tuy nhiên, chúng thường gây ra các vết thương cho người thợ. Nhờ một số công ty sản xuất nút Hàn Quốc có trụ sở tại Việt Nam ngừng hoạt động nên ông Nghĩa đã mua lại các máy cắt vỏ để cải thiện thiết bị lao động tại nhà máy của ông.
Không nguồn vốn
Số vốn ban đầu là 4.000 đô la Mỹ từ khoản tiết kiệm của ông cộng thêm 4.000 đô la Mỹ tích lũy từ người thân và bạn bè. Sau đó là những thách thức như cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, dịch SARS đã khiến công ty nợ nần, hàng tồn và không đủ tiền trả lương. Ông Nghĩa kết luận: “Áp lực bản thân là chìa khóa giúp các cá nhân hoàn thiện hơn năng lực bản thân để tránh trở nên lạc hậu theo thời gian”. Sau 10 năm thành lập Tôn Văn, ông Nghĩa mua được đất để xây dựng xưởng sản xuất riêng và ổn định công việc kinh doanh.
Sức mạnh từ niềm đam mê và động lực của gia đình
Niềm đam mê công nghệ giúp ông vượt qua mọi thách thức với mục tiêu cải thiện kinh doanh của mình. Đáp ứng nhu cầu của khách hàng là điều ông ưu tiên, khách hàng càng khó tính, công ty càng phải tăng năng suất làm việc. Ngoài ra, gia đình và nhân viên là động lực to lớn đối với ông.
Chất lượng tạo nên thương hiệu
Chất lượng, giá cả và thời gian giao hàng là 3 tiêu chí được ông Nghĩa quan tâm nhất. Chất lượng đóng vai trò quan trọng và là yếu tố giúp phân biệt Tôn Văn với các đối thủ cạnh tranh khác vì giá cả thường thấp ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Ông kết hợp với các đơn vị giao hàng để tiết kiệm chi phí cho khách hàng và xem xét bất kỳ đề xuất nào giúp người mua tiết kiệm nhiều thời gian nhất. Mối quan hệ nhà cung cấp - khách hàng của Tôn Văn cũng bền chặt như tình bạn lâu dài vì thị trường lúc ấy có rất ít người tham gia.
Mang sản phẩm đến với thế giới
Mục tiêu của Tôn Văn là biến thành sản phẩm bán chạy nhất của các sản phẩm nút từ vỏ sò. Sản phẩm đạt được sự thừa nhận của các đối tác toàn cầu từ Nhật Bản, Hoa Kỳ và các nước châu Âu. Để thâm nhập thị trường nước ngoài, Tôn Văn đóng vai trò là nhà cung cấp nút chính cho các nhà phân phối cao cấp ở nhiều quốc gia khác nhau. Dựa vào các báo cáo hiện tại, doanh thu hàng năm của công ty là khoảng 2 triệu đô la Mỹ.
Các hướng đi mới
Ở thời điểm hiện tại, Tôn Văn đã có nguồn vốn, cơ hội và mạng lưới quan trọng để đầu tư ngoài ngành hiện tại. Ông Nghĩa chọn đầu tư vào ngành thủy điện và nhân sâm vì những lợi ích sẽ mang lại cho cộng đồng.
Đầu tư vào thủy điện và nông nghiệp địa phương
Với lợi thế từ bằng kỹ sư tài nguyên đã giúp ông Nghĩa dễ dàng đầu tư vào ngành thủy điện. Ngoài ra, ông đầu tư vào việc trồng nhân sâm, dự án này từ đó đã giúp cải thiện cơ sở hạ tầng địa phương và công nghệ kỹ thuật cho các ngành công nghiệp, nâng cao và ổn định mức sống của người dân địa phương khi ngành nghề này phát triển.
Những trắc trở khi đầu tư ngoài ngành
Ông Nghĩa quyết định trở thành cổ đông của một thương hiệu bánh mì kẹp thịt nhưng các cửa hàng bánh mì kẹp thịt mới ở Thành phố Hồ Chí Minh không thể kết hợp với các lựa chọn đang có của địa phương là gạo với các loại thịt, rau. Sau đó, ông đã đóng cửa hàng với mức lỗ 5 tỉ đồng sau 4 năm. Ông Nghĩa cho rằng không thể tránh khỏi thất bại, nhưng ông coi mọi mất mát là bài học để ông bước tiếp.
Covid-19: Thời đại công nghệ số
Đại dịch Covid-19 đã tạo cơ hội cho số hóa, do đó các con của ông Nghĩa đã giúp Tôn Văn thiết lập trang web giao hàng và hình ảnh sản phẩm 3D để không còn phải lấy mẫu trước khi sản xuất. Đại dịch Covid thúc đẩy nhiều nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam hoạt động trở lại, điều này giúp ông Nghĩa củng cố mạng lưới xuất khẩu của Tôn Văn.
Tỷ lệ tối đa công suất của công ty hiện đạt khoảng 100%. Bằng cách tiếp tục thâm nhập vào các khách hàng cốt lõi hiện tại và phát triển các khách hàng mới, tỷ lệ sử dụng công suất tối đa của công ty có thể duy trì ở mức cao trong ngắn hạn và trung hạn.
Dự kiến tốc độ tăng trưởng kép hàng năm của công suất hàng may mặc sẽ từ 10-15% sau khi dịch bệnh kết thúc, và mức tăng trưởng doanh thu trong tương lai là chắc chắn.
Trách nhiệm xã hội: Phúc lợi người lao động
Tôn Văn xây chung cư gần nhà máy cho nhân viên thuê với trợ cấp, xây dựng các khu vui chơi cho các hoạt động thể chất của nhân viên và một trang trại nhỏ để họ chăn nuôi. Tổ chức sinh nhật, họp mặt cho nhân viên trong công ty. Văn hóa gia đình gắn bó tại Tôn Văn được hình thành từ khi mới thành lập và vẫn giữ gìn cho đến ngày nay.
Trong thời gian đại dịch, sự hỗ trợ cho công nhân được thực hiện theo quy tắc “3 tại chỗ”. Công nhân sinh hoạt tại nhà máy, nhu cầu hàng ngày của họ được công ty lo, khoảng cách xã hội được đo lường và tuân thủ nghiêm ngặt nên không bị gián đoạn sản xuất.
Phần kết luận
Tôn Văn đã không ngừng phát triển dưới sự lãnh đạo của thế hệ tiếp theo. Con trai út của ông Nghĩa, mang tên mà ông Nghĩa dùng để đặt tên công ty, đi du học nước ngoài sau đó trở về và theo cha ở nhà máy để học hỏi. Con gái thứ hai của ông đã thành lập BLUSAIGON, một thương hiệu bút khảm ngọc trai cao cấp chuyên sản xuất bút thủ công từ vỏ sò, trai. Cô đã tích cực tham gia nhiều chương trình khởi nghiệp gây quỹ để xây dựng thương hiệu và chứng tỏ sự nhạy bén của mình. Với tình yêu và niềm đam mê mà cha mình giao phó, thế hệ tiếp theo của Tôn Văn đã phát triển công ty theo những cách riêng của họ. Tương lai của Tôn Văn sẽ rất tươi sáng vì truyền thống của công ty đã được tiếp nối bởi những nhà lãnh đạo có năng lực, năng động và trẻ trung.
