(KTSG) - Có thể nói mùa phim Tết năm 2025 đánh dấu một thời khắc lịch sử trong nền công nghiệp điện ảnh Trung Quốc, khi tác phẩm hoạt hình Na Tra 2: Ma đồng náo hải cán mốc doanh thu 10 tỉ nhân dân tệ (khoảng 1,3 tỉ đô la Mỹ) và vẫn trên đà tăng trưởng, trở thành bộ phim có doanh thu phòng vé cao nhất lịch sử Trung Quốc.
- Phim hoạt hình 3D tiếp tục làm mưa làm gió ở Bắc Mỹ
- Quyền sử dụng hình ảnh nhân vật: Làm sao để thành công?
Tiếp đó, khi được công chiếu ở thị trường quốc tế, bộ phim đã xô đổ hàng loạt kỷ lục khác, vượt qua doanh thu của Inside Out 2 và nghiễm nhiên trở thành tác phẩm hoạt hình có doanh thu phòng vé cao nhất mọi thời đại. Hiện sức hút của Na Tra 2 vẫn chưa suy giảm, bộ phim đang nằm trong top 10 phim điện ảnh có doanh thu cao nhất mọi thời đại.
Những “idol ngàn tuổi” của giới trẻ
Thành công của Na Tra 2: Ma đồng náo hải một phần nhờ sự ủng hộ của khán giả quê nhà. Nhiều năm trở lại đây, đất nước tỉ dân này luôn là thị trường béo bở mà các nhà làm phim muốn hướng tới. Với doanh thu nội địa trên tỉ đô của phim Na Tra 2, chứng tỏ sức mạnh cũng như tiềm lực của thị trường Trung Quốc là không hề nhỏ. Điều này càng khiến thị trường này trở thành nơi cần phải chinh phục đối với các dự án phim bom tấn và dẫn đến những thỏa hiệp nhất định để chiều lòng đội ngũ khán giả lớn ở đại lục.
Thứ đến, phải nhắc đến đạo diễn Dương Vũ (nghệ danh Sủi Cảo) cùng ê kíp của mình đã mang đến bộ phim thỏa mãn được yếu tố thị giác lẫn một câu chuyện dẫn dắt người xem qua nhiều cung bậc cảm xúc. Là bộ phim hoạt hình 3D, ngay từ phần đầu Na Tra: Ma đồng giáng thế đã chứng tỏ được năng lực làm phim hoạt hình hiện đại của Trung Quốc. Na Tra xuất hiện lúc là nhân vật phụ, khi là nhân vật chính trong phim từ truyền hình đến màn ảnh lớn. Nếu lấy mốc theo tiểu thuyết Phong thần diễn nghĩa của Hứa Trọng Lâm đời Minh thì Na Tra xuất hiện vào khoảng cuối Thương đầu Chu, tức hơn ngàn năm trước. Trải qua rất nhiều năm, đây vẫn là nhân vật được yêu thích rộng rãi và được các nhà sáng tạo ưu ái nhất trong hệ thống nhân vật của Phong thần.
Trung Hoa không thiếu những nhân vật thần thoại có thể khai thác. Đó là cái mỏ không cạn nhưng không phải lúc nào khoáng sản đào được cũng quý và giúp sản sinh ra giá trị thương mại.
Độ nổi tiếng và phổ biến trong dân chúng của Na Tra chắc chỉ kém Tôn Ngộ Không trong Tây du ký của Ngô Thừa Ân đời Minh. Hình tượng Ngộ Không xuất hiện trong phim ảnh cũng như văn hóa đại chúng thiết nghĩ không cần nhắc đến. Năm 2024 vừa rồi, tựa game Black Myth: Wukong được xếp vào những tựa game ấn tượng nhất trong năm, mang lại doanh thu tỉ đô cho nhà phát hành. Black Myth: Wukong còn được mở rộng sang cả những người nằm ngoài cộng đồng game thủ nhờ chuyện game được xây dựng khá hợp lý và hấp dẫn, có đầu tư chứ không phải câu chuyện minh họa game sơ sài thiếu gắn kết.
Nhìn lại, Tôn Ngộ Không và Na Tra đều là những nhân vật thần thoại vô cùng quen thuộc, có tuổi trung bình ngót nghét cả ngàn năm. Câu chuyện của các nhân vật này, kể cả phái sinh, hay biến tấu vẫn thu hút sự chú ý của khán giả. Một phần vì thiết lập nhân vật, câu chuyện nền tảng do các văn nhân xây dựng khá tốt. Nói như ngôn ngữ mạng, họ đã trở thành những “idol ngàn tuổi” của giới trẻ.
Mỏ thần thoại... không đáy?
Nhìn lại hiện tượng Na Tra 2 cũng phải nhắc tới người anh em sinh ra từ cuốn Phong thần diễn nghĩa, đó là phim điện ảnh Phong thần của đạo diễn Ô Nhĩ Thiện. Từng có phần 1 thành công tương tự Na Tra 1, nhưng sự trở lại của Phong thần 2 vào mùa Tết năm 2025 là cú ngã ngựa với chính các nhà làm phim. Khán giả kỳ vọng vì phần 1 xuất sắc trước đó càng thất vọng với phần 2 nhiều hơn. Đến mức, tương lai của Phong thần 3, dự kiến là phần cuối cùng trong tam bộ khúc xem ra khá mơ hồ.
Ngay cả bản thân câu chuyện Phong thần diễn nghĩa cũng không phải mới xuất hiện trên màn ảnh. Na Tra trong tác phẩm điện ảnh của Ô Nhĩ Thiện chỉ như nhân vật phụ. Điều đáng tiếc là ông đã không vượt qua được “lời nguyền phần tiếp theo” vốn đã làm bao nhiêu tác phẩm điện ảnh điêu đứng.
Khi khai thác các yếu tố thần thoại quen thuộc với đại chúng, các nhà làm nghệ thuật có lợi thế là không cần quá nhiều công sức để xây dựng cho nhân vật phông nền vững chắc vì có thể kế thừa các tác phẩm trước đó. Nhưng nó đồng thời cũng là thách thức khi câu chuyện đã được kể đi kể lại quá nhiều lần, với hàng chục hàng trăm cái bóng đi trước mà phiên bản sau phải vượt qua.
Cái chính là Trung Hoa không thiếu những nhân vật thần thoại có thể khai thác. Đó là cái mỏ không cạn nhưng không phải lúc nào khoáng sản đào được cũng quý và giúp sản sinh ra giá trị thương mại.
Với một hiện tượng như Na Tra của Sủi Cảo, lợi nhuận không chỉ đến từ phòng vé mà còn là các giá trị thương mại phát sinh từ quảng cáo, từ bán các vật phẩm kỷ niệm, đồ chơi, bản quyền hình ảnh ăn theo các nhân vật trong phim cũng như thúc đẩy ngành du lịch.
Nhà sản xuất đồ chơi khi cho ra đời các sản phẩm ăn theo Na Tra đã thu về hàng triệu đô la chỉ sau hơn một tuần bán sản phẩm, góp phần nâng giá trị cổ phiếu của công ty này lên gấp mấy trăm phần trăm.
Vì những lợi ích đó, trong tương lai, các hãng phim vẫn còn khai thác mỏ thần thoại truyền thuyết này dài bất chấp những mạo hiểm và tỷ lệ thành công thường thấp hơn thất bại.
Cũng cần nói thêm. Để các nhân vật trên trở thành thương hiệu quốc gia và vươn ra toàn cầu, thứ nhất phải nhờ những sản phẩm nghệ thuật chất lượng góp phần quảng bá những nhân vật này. Ngoài sự hỗ trợ đắc lực của công nghệ hiện đại, một sản phẩm điện ảnh thành công khi nó tạo ra được ngôn ngữ điện ảnh cho mình. Phim là sự tổng hòa nhiều yếu tố mà trong đó kịch bản, cốt truyện chỉ là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu.
Nhìn về Việt Nam, không phải chúng ta thiếu vắng những nhân vật thần thoại, những truyền thuyết dân gian để khai thác. Cái thiếu của nền điện ảnh ngày nay là tài lực và nhân lực đủ tạo ra những tác phẩm bom tấn, không đủ năng lực để biến các nhân vật thần thoại quen thuộc mà hình ảnh của nhân vật đó mang tiềm năng đủ lớn để có thể khai thác thương mại ngoài điện ảnh.
Cần một nền công nghiệp mới đủ sức khai thác hiệu quả mỏ vàng thần thoại. Điều mà có lẽ nền điện ảnh mỗi năm chỉ cho ra rạp vài chục phim như ở nước ta hiện nay khó làm được.
Nhưng không phải vì cái khó đó mà ngăn trở chúng ta mơ về một tương lai xán lạn hơn cho nền công nghiệp điện ảnh, khi mà chúng ta đã sẵn có một mỏ kim cương đợi chờ được khai thác.
