(KTSG Online) – Hai ngày trước khi tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của cả nước là Cát Linh – Hà Đông (Hà Nội) đi vào vận hành, Bộ Giao thông Vận tải và UBND thành phố Hà Nội tổ chức lễ chuyển giao khai thác giai đoạn đầu dự án. Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết đây là dự án đầu tiên và nhà đầu tư nhận về nhiều bài học lớn.
Phát biểu trước các thành viên của Hội đồng Kiểm tra Nhà nước, UBND TP Hà Nội (bên quản lý, khai thác), đại diện Công ty Hữu hạn tập đoàn Cục 6 Đường sắt Trung Quốc (Tổng thầu EPC) và báo giới chứng kiến buổi chuyển giao khai thác tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông về cho UBND TP Hà Nội hôm 4-11, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết Việt Nam chưa có tiêu chuẩn về đường sắt đô thị và các điều kiện tiêu chuẩn kỹ thuật cho loại hình này. Do đó, trong quá trình đầu tư dự án, có tiêu chuẩn kỹ thuật (TCKT) gì thì áp vào, cái gì không có thì áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật của Trung Quốc. Trong khi đó, phía Trung Quốc lại dựa trên hệ trình tự, thủ tục của châu Âu (không phải là TCKT của châu Âu – PV ). Sự thiếu đồng bộ này chính là một bài học rất lớn rút ra cho phía Việt Nam trong quá trình đầu tư các dự án hạ tầng lớn, như đường sắt đô thị.
Các bài học rút ra từ chính dự án này, thứ nhất, việc chuẩn bị đầu tư phải tốt, vì tại dự án này xảy ra nhiều rủi ro do chưa lường hết được các vấn đề phát sinh. Thứ hai, với các dự án đầu tư hạ tầng trong đô thị, phải tách giải phóng mặt bằng (GPMB) thành một dự án riêng với đầu tư, xây lắp vì quá trình GPMB ở Việt Nam quá nhiều rắc rối kéo dài. Thứ ba, hệ thống quy định pháp luật về dự án đầu tư trọn gói (gói thầu EPC) còn chưa đồng bộ.
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, ông Dương Đức Tuấn, cho biết đây là một trong số 8 dự án đường sắt đô thị mà Hà Nội làm chủ đầu tư . Do đó, các quy định về vốn vay ODA, về năng lực quản lý hệ thống, năng lực tổng thầu EPC… là những bài học lớn cho lãnh đạo thành phố tại các dự án tiếp theo.
Trên thực tế, tại dự án Cát Linh – Hà Đông, sau hơn 20 ngày chạy thử, Tổng thầu EPC đã vận hành hơn 5740 chuyến với hơn 70 ngàn km chạy an toàn. Ngày 20-10, Hội đồng nghiệm thu Nhà nước đã đồng ý nghiệm thu có điều kiện của chủ đầu tư để đưa đội tàu vào khai thác
Như vậy, kể từ ngày 6-11, dự án chính thức đi vào vận hành. Trong 15 ngày đầu, tuyến đường sắt sẽ phục vụ miễn phí. Trong 6 tháng tiếp theo, tuyến đường sắt này sẽ vận hành 6 đoàn tàu, với thời gian giãn cách khoảng 15 phút/chuyến. 6 tháng tiếp theo đó sẽ vận hành 9 đoàn, khoảng 10 phút/chuyến. Về thời gian hoạt động, trong 15 ngày đầu miễn phí theo, đường sắt Cát Linh – Hà Đông mở cửa từ 5h30 và đóng vào 20h hàng ngày. Trong tuần đầu tiên khai thác 15 phút/chuyến, sang tuần thứ 2 là 10 phút/chuyến.
Đường sắt Cát Linh – Hà Đông là dự án khá “nổi tiếng” với quá trình đầu tư kéo dài 13 năm, từ 2008 đến nay. Tổng mức đầu tư ban đầu là 8769,9 tỉ đồng đã đội hơn gấp đôi lên 18.001,5 tỉ đồng (tương đương tăng thêm 9231,6 tỉ đồng). Trong số này, phần vốn vay của Trung Quốc là 13,867 tỉ đồng (khoảng 669,2 triệu đô la Mỹ).
Giá vé tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông được xây dựng trên cơ sở khuyến khích người dân sử dụng hành khách công cộng và được phê duyệt, được cài đặt vào phần mềm máy bán vé. Cụ thể, giá vé lượt dựa theo số ga đi, với mức: 7.000-15.000 đồng/vé, vé ngày 30.000 đồng/vé. Vé tháng gồm 2 loại: 200.000 đồng/tháng/vé phổ thông (không định danh), vé ưu tiên 100.000 đồng/tháng/vé tập thể.
Khi triển khai bất kỳ dự án nào, từ nhỏ đến lớn, phải luôn chú ý điều kiện tiên quyết là phát huy nội lực của chính mình trước khi nhờ vả đến thiên hạ. Tinh thần này phải được quán triệt từ cấp lãnh đạo cao nhất, sau đó đến từng doanh nghiệp và người lao động. Đó mới là động cơ vĩnh cửu cho sự phát triển lâu bền của đất nước.