(KTSG Online)- Gần đây, hai nghị sĩ Mỹ gửi thư cho Tổng thống Donald Trump kêu gọi áp thuế 100% đối với gạo nhập khẩu từ các nước châu Á gồm Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam, Trung Quốc và Pakistan. Những người này cho rằng, ngành lúa gạo trong nước cần được bảo vệ trước mối đe gạo “được trợ cấp” của nước ngoài.
- Giá gạo xuất khẩu ở mức thấp nhất kể từ tháng 8-2021.
- Nguồn cung lớn từ Ấn Độ tiếp tục gây áp lực lên giá gạo năm 2025
Hôm 13-2, hai nghị sĩ của Hạ viện Mỹ Clay Higgins và Julia Letlow gửi thư cho Tổng thống Trump để bày tỏ mối lo ngại về tình hình nhập khẩu gạo gia tăng.
Bức thư có đoạn: “Nông dân trồng lúa và các nhà máy xay xát lúa gạo của Mỹ đóng góp hơn 34 tỉ đô la cho nền kinh tế thông qua việc làm, đầu tư và kinh doanh để sản xuất và chế biến gạo an toàn, chất lượng cao. Tuy nhiên, ngành kinh doanh quan trọng này đang bị thay thế bởi gạo được trợ cấp từ Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam, Trung Quốc và Pakistan”.
Theo hai nghị sĩ này, điều đáng lo ngại hơn nữa là nhập khẩu gạo nước ngoài của Mỹ tăng gấp đôi trong thập niên qua, đạt mức kỷ lục 1,5 tỉ đô la vào năm 2024.
Gạo nhập khẩu đã thay thế nhu cầu mua gạo các nhà máy xay xát gạo ở miền Nam nước này và California đồng thời gây áp lực giảm giá. Do đó, hai nghị sĩ kêu gọi chính phủ áp thuế quan lên tới 100% đối với tất cả gạo nhập khẩu từ Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam, Trung Quốc và Pakistan để “tạo sân chơi công bằng cho nông dân và các công ty chế biến lúa gạo của Mỹ”.
Hiện tại, Mỹ không áp dụng bất kỳ mức thuế nhập khẩu đối với gạo. Scott Franklin, thành viên hội đồng quản trị của Liên đoàn lúa gạo Mỹ (USA Rice) ủng hộ mức thuế mới đối với gạo nhập khẩu.
“Việc áp thuế nhập khẩu gạo vào Mỹ đã được chờ đợi từ lâu. Các nước như Ấn Độ và Thái Lan đã vi phạm rõ rang các quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) trong nhiều năm. Nếu họ vi phạm các quy định mà thế giới mong đợi Mỹ tuân thủ thì chúng ta nên gây khó khăn ngược lại khi họ kinh doanh tại Mỹ”, Franklin nói trong một cuộc phỏng vấn với USA Today Network khi cáo buộc một số nước xuất khẩu gạo ở châu Á trợ cấp lúa gạo vượt quá mức cho phép theo quy định của WTO.
Trong thông báo gửi cho WTO hồi năm 2022, chính phủ Ấn Độ cho biết chính phủ đã cung cấp 6,9 tỉ đô la Mỹ để hỗ trợ cho nông dân trồng lúa trong niên vụ 2021-2022.
Theo quy định của WTO, các nước thành viên có thể cung cấp hỗ trợ trong nước cho từng loại cây trồng cụ thể miễn là không vượt quá 10 % tổng giá trị hàng hóa. Ấn Độ định giá sản lượng gạo trong nước niên vụ 2021-2022 ở mức 45,56 tỉ đô la Mỹ. Vì vậy, Mỹ cho rằng Ấn Độ đã trợ cấp đến 15,14 % tổng giá trị sản lượng lúa gạo, vi phạm quy định của WTO.
Ấn Độ giải thích rằng nước này được miễn trừ khỏi các quy định của WTO theo “điều khoản hòa bình” (Peace Clause) trong Quyết định Bali của WTO dành cho các nước đang phát triển, được thông qua vào cuối năm 2013. Quyết định Bali cho phép các nước đang phát triển trợ giá cho nông dân vượt mức cho phép để phục vụ các chương trình an ninh lương thực miễn là không làm bóp méo thương mại và đáp ứng các tiêu chí minh bạch khác.
Theo S&P Global Commodity Insights, nhập khẩu gạo của Mỹ tăng dần qua từng năm, với mức tăng 7% trong năm 2024, lên 1,4 triệu tấn. Đáng chú ý, Thái Lan tiếp tục là nhà cung cấp gạo lớn nhất, xuất khẩu 786.582 tấn gạo sang Mỹ trong năm ngoái, tăng hơn 50.000 tấn so với năm 2023.
Trong khi đó, Việt Nam xuất khẩu gạo sang Mỹ không đáng kể. Theo dữ liệu của usimportdata.com, trong năm 2023, Việt Nam là nước xuất khẩu gạo lớn thứ 5 năm sang Mỹ, với kim ngạch 30,84 triệu đô la, chỉ chiếm 2,2% thị phần, đứng sau Thái Lan, Ấn Độ, Pakistan và Trung Quốc.
Bộ Nông nghiệp Mỹ ghi nhận, lượng gạo nhập khẩu tăng trong hơn 30 năm, từ khoảng 7% thị trường trong nước vào niên vụ 1993-1994 lên hơn 25 % vào niên vụ 2022-2023. Hơn 60% gạo nhập khẩu vào Mỹ là các loại gạo thơm từ châu Á, chủ yếu là gạo thơm jasmin từ Thái Lan cũng như gạo basmati từ Ấn Độ và Pakistan.
“Thật đáng báo động khi khối lượng gạo nhập khẩu liên tục tăng và đã tăng trong một thời gian”, Johnny Sulivan, Phó chủ tịch phụ trách bán hàng và tiếp thị của Producers Rice Mill, công ty chế biến lúa gạo ở bang Arkansas nói.
Tại thị trường Mỹ, gạo thơm Thái Lan có giá cao hơn so với gạo thơm trồng trong nước. Bất chấp sự chênh lệch về giá, người tiêu dùng Mỹ vẫn ưa chuộng gạo thơm Thái Lan vì xem đây là gạo cao cấp. Hiện tại, gạo thơm Thái Lan có giá khoảng 1,6 đô la Mỹ/ pound (0,453 kg) trong khi gạo thơm trồng tại Mỹ có giá khoảng 1,20 đô la/pound.
Đà suy giảm của giá gạo toàn cầu giảm cũng góp phần gây áp lực giảm lên thị trường gạo của Mỹ. Hiện nay, gạo trắng hạt dài 4% tấm của Mỹ đang giao dịch ở mức 659 đô la/tấn, giảm 141 đô la so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo spglobal.com, Shreveport Times, usarice.com
