Xe xăng sang xe điện: Cần lộ trình, tránh chuyển đổi đột ngột

(KTSG Online) - TPHCM dự kiến chuyển 400.000 xe công nghệ sang xe điện nhưng chuyên gia đề xuất cần triển khai có lộ trình, tránh chuyển đổi đột ngột và áp dụng cơ chế thị trường để tạo động lực cho người dân tham gia.

• Tốc độ phổ cập xe điện tăng nhanh ở các nước đang phát triển
• Xe điện và bài toán khó của ban quản trị chung cư

Ngày 15-8, trong hội thảo “Giải pháp giảm ô nhiễm không khí đô thị” do Báo Tuổi Trẻ phối hợp Cục Môi trường thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch mạng lưới không khí sạch Việt Nam, cho biết hiện không khí sạch là điều xa xỉ tại một số đô thị lớn. Trong đó, Hà Nội và TPHCM liên tục nằm trong nhóm đô thị ô nhiễm không khí nghiêm trọng nhất thế giới.

Tại hai thành phố lớn này, nồng độ bụi mịn PM2.5 thường xuyên vượt ngưỡng an toàn (loại có kích thước nhỏ hơn 2,5um, nhỏ hơn 1/30 sợi tóc).

Thống kê 6 tháng đầu năm nay, TPHCM có đến 65 ngày ô nhiễm vượt chuẩn. Đáng chú ý, vào lúc 8 giờ ngày 14-1, chỉ số chất lượng không khí (AQI) của TPHCM được ghi nhận ở mức 194, bị xếp thứ 4 trong danh sách thành phố lớn ô nhiễm không khí nhất thế giới thời điểm trên.

Tại Hà Nội, 6 tháng đầu năm nay đã ghi nhận có hơn 80 ngày có nồng độ PM 2.5 vượt ngưỡng xấu và rất xấu, có những đợt AQI ở mức từ 200-250. Hà Nội thường ô nhiễm không khí, đặc biệt vào mùa đông, từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau.

Ông Tùng cho biết có nhiều nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí. Đầu tiên là vấn đề giao thông. Tại TPHCM, trước khi sáp nhập có đến 8,5 triệu xe máy và hơn 1,1 triệu ôtô, khí thải từ các phương tiện này gây nên mức độ ô nhiễm lớn. Hàng triệu ống xả xe máy là hàng triệu nguồn thải siêu nhỏ. Một chiếc xe máy chạy xăng đời cũ có thể phát thải mức CO, HC và bụi mịn cao gấp 10-20 lần so với một chiếc ô tô đạt chuẩn Euro 4-5.

Ngoài ra, ô nhiễm không khí còn đến từ các nguồn rác thải từ các cơ sở sản xuất sử dụng than làm nhiên liệu, không đạt quy chuẩn thiết bị xử lý khí thải. Những nguồn rác thải tại hơn 3.000 cơ sở công nghiệp, các cơ sở chăn nuôi ngoại thành, việc sử dụng phân bón trồng trọt gây phát sinh bụi mịn thứ cấp, tình trạng đốt phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch… cũng là những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ở TPHCM.

Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, PGS. TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện chiến lược, chính sách nông nghiệp và môi trường, cho rằng giải pháp hiện nay là thay thế phương tiện cá nhân thành phương tiện giao thông công cộng.

Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng hệ thống quan trắc, quản lý cơ sở dữ liệu giám sát 34 tỉnh, thành. TPHCM đang chuẩn bị thiết lập các khu vực hạn chế phương tiện cá nhân trong giờ cao điểm, đặc biệt là ở những khu vực đông dân cư và trung tâm thành phố.

Ông Thọ cho rằng TPHCM đã đúng hướng khi đang tập trung phát triển giao thông công cộng và dự kiến chuyển đổi 400.000 xe xăng của tài xế công nghệ sang xe điện. Xét về lâu dài, việc di chuyển xe điện sẽ tiết kiệm chi phí hơn so với phương tiện xe xăng. Tuy nhiên, nếu đột ngột chuyển đổi toàn bộ phương tiện sang xe điện thì không được. Vì vậy, ông đề xuất cần áp dụng cơ chế thị trường.

Ông Thọ đề xuất sử dụng các công cụ kinh tế như tín chỉ carbon, tín chỉ nhiên liệu hóa thạch, tín chỉ hiệu suất năng lượng và tín chỉ xe điện để tạo động lực cho người dân và doanh nghiệp tự nguyện chuyển đổi.

Theo kế hoạch của Bộ Giao thông vận tải cũ mục tiêu đến năm 2030 sẽ có 22% xe máy điện và 30% ôtô điện trong tổng số xe sử dụng. Các hãng sản xuất xe xăng phải mua tín chỉ xe điện để bù vào. Cơ chế này được kỳ vọng tạo áp lực kinh tế, khuyến khích các hãng sản xuất xe xăng phải tự nguyện chuyển sang công nghệ sạch và giảm phát thải thấp hơn.