Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Mại: Chúng ta được gì từ đặc khu?
Tư Hoàng
 |
| Một dự án lắp ráp xe chở khách tại khu kinh tế mở Chu Lai, Quảng Nam. Đến nay, khu kinh tế này đã thu nhỏ lại từ mấy vạn héc ta được cấp ban đầu. Ảnh: Thanh Hải |
(TBKTSG) - Hiện nay, nhiều tỉnh đang muốn xây dựng đặc khu kinh tế, nhiều người đang cổ vũ cho điều này và kêu gọi phải có thể chế vượt trội. Thể chế vượt trội là thể chế gì cơ chứ? Người ta chỉ nói chung chung là thể chế tốt nhất, chứ có gì cụ thể đâu. Nếu ta cho thuế bằng 0 thì cần đầu tư FDI làm gì, ai có lợi? Thuế (thu nhập doanh nghiệp) 10% là thấp lắm rồi!
Hiện nay, Phú Quốc đã được cơ chế xuất nhập cảnh tự do không cần visa nữa và chuyển tiền ra thoải mái. Tôi đã hỏi nhiều chuyên gia, thể chế tối ưu là cái gì nữa chứ? Hay ông nào vào đây tôi cho tiền mới là tối ưu? Phú Quốc đã từng có ba dự án nước ngoài. Đến giờ cũng chia hết đất rồi, trong khi đặc khu vẫn chưa có.
Còn casino thì họ cho Vân Đồn và Phú Quốc rồi. Casino đang thành phong trào, hơn 10 tỉnh xin. Casino Hải Phòng tôi cấp phép năm 1994, và giờ ông Standley Hồ mua lại(*). Anh thử xuống Hải Phòng xem một năm họ thu được mười mấy tỉ đồng, hay tới Hồ Tràm ở Vũng Tàu xem có lãi nhiều không?
Tôi cực lực phản đối cấp phép cho hoạt động casino. Tôi sang Melbourne (Úc) thăm casino, thấy có biết bao nhiêu người Việt Nam phá sản. Ta phải thừa nhận thực tế, người Việt Nam máu mê bài bạc kinh khủng. Có người bảo không làm casino ở đây, thì dân ta cũng sang Campuchia, hay Singapore đánh bạc. Nhưng, như thế cũng hạn chế, chứ mở ra ở đây thì thanh niên đi đánh bạc hết. Vì sao mình có quyền lựa chọn những điều tốt hơn, mà mình lại lựa chọn thế?
Trước đây, các Tiểu vương quốc Ảrập Thống nhất (UAE) đã xin cơ chế đặc thù để xây dự án 260 tỉ đô la Mỹ tại Phú Yên. Chính phủ đã phải đi lại bao nhiêu lần, nhưng cuối cùng bằng không.
Gần đây, Formosa đề xuất cơ chế đặc khu ở Vũng Áng, Hà Tĩnh là để làm yên lòng cổ đông, chứ không chắc đã là ý đồ thật của họ. Họ đề xuất thế để ổn định nội bộ, chứ họ biết là không được.
Nhật Bản, Hàn Quốc là hai nhà đầu tư lớn nhất hiện nay nhưng họ không tham gia, không quan tâm. Tôi hỏi, có nhà đầu tư thật sự nào ra Vân Đồn làm đặc khu kinh tế không? Tôi chắc 20 năm nữa cũng không thể có đặc khu ở đó. Mà muốn làm đặc khu ở đó cũng mất cả chục tỉ đô la Mỹ, tốn tiền lắm!
Người ta cứ ca ngợi Dubai, nhưng không biết rằng chính quyền đã bỏ vào hàng trăm tỉ đô la Mỹ mới xây dựng được thành phố đảo dừa. Mình có tiền để làm vậy không?
Tóm lại, xây dựng đặc khu kinh tế để làm gì? Để giúp cho nền kinh tế phát triển? Để có thể chế kinh tế tốt nhất nhằm hấp dẫn nhà đầu tư, từ đó lan tỏa ra trong nước? Có thật vậy không?
Hiện tại, chúng ta cần cải cách doanh nghiệp nhà nước, phát triển doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp, và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công. Đó là những việc cần nhất cho kinh tế phát triển, chứ không phải đặc khu. Bây giờ, tôi không tham gia các hội thảo về đặc khu, và người ta cũng không mời tôi nữa.
(*) Ông Nguyễn Mại nguyên là Phó chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về hợp tác và đầu tư, tiền thân của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hiện nay
