Bạo loạn ở Baltimore: Thách thức của nước Mỹ
Thanh Hương
(TBKTSG Online) - Chỉ vài giờ sau đám tang của Freddie Gray, một người da màu bị chấn thương cột sống nặng khi bị cảnh sát bắt giữ và qua đời một tuần sau đó, cuộc biểu tình lớn đã nổ ra tại thành phố Baltimore, Mỹ, và dần trở thành bạo loạn.
 |
| Baltimore chìm trong khói lửa và bạo động chiều 27-4. Ảnh: HuffingtonPost |
Cuộc biểu tình bắt đầu khá ôn hòa từ nhiều ngày nay sau khi Freddie Gray bị bắt. Sau đó dần trở nên bạo lực, lên đến đỉnh điểm vào đêm thứ Hai 27-4, các cửa hàng bị đốt phá, cảnh sát bị ném đá, nhà và xe bị đốt.
 |
| Biểu tình ôn hòa ngày 25-4. Ảnh: AP |
Theo tường thuật của CNN.com, khoảng 11 giờ sáng thứ Hai 27-4 đám tang Freddie Gray, 25 tuổi, bị bắt vào ngày 12-4 và chết vì hôn mê và chấn thương cột sống một tuần sau đó, bắt đầu diễn ra. Khoảng 3 giờ chiều, có thông tin về một cuộc “thanh trừng”, và cảnh sát cũng bắt đầu xuất hiện trên đường phố Baltimore. Người biểu tình bị kích động và bắt đầu tấn công cảnh sát, ném chai lọ và gạch đá vào cảnh sát và phóng viên. Đến chiều, người biểu tình bắt đầu đốt hiệu thuốc CVS, gây ra đám cháy lớn trên đường phố. Sau đó, họ còn tấn công viện dưỡng lão, các cửa hàng…
 |
| Mẹ của Freddie Gray đau buồn tại đám tang con trai ngày 27-4. Ảnh: Getty Image |
 |
| Đám đông đốt cửa hàng dược CVS chiều 27-4, châm ngòi cho một loạt hành động bạo lực khác trong đêm. Ảnh AP |
Thị trưởng thành phố tuyên bố tình trạng khẩn cấp và huy động vệ binh quốc gia trên đường phố Baltimore. Cảnh sát bang Maryland tuyên bố đưa 5.000 nhân viên lực lượng đặc biệt để giúp ổn định tình hình, trường học tuyên bố đóng cửa vào ngày thứ Ba.
 |
| Biểu tình trở thành bạo loạn, với lực lượng vệ binh quốc gia được điều động và chính quyền tuyên bố tình trạng khẩn cấp. Ảnh: CNN.com |
Sáng sớm thứ Ba, đường phố Baltimore trông như vùng chiến sự sau một đêm bạo loạn, với những đám cháy và quang cảnh đau lòng. Những tòa nhà còn bốc khói, hàng chục cửa hàng bị đạp phá. Ít nhất 15 cảnh sát bị thương, sáu trong số đó trong tình trạng nguy kịch, một cảnh sát cho biết. Khoảng gần 30 người biểu tình bị bắt giữ.
|
||
Gloria Darden, mẹ của Gray, nói: “Tôi muốn kêu gọi công lý cho con trai tôi, nhưng không muốn chuyện xảy ra như thế này”. Chị sinh đôi của Gray cũng cho biết, sự hỗn loạn này “không thể nào là điều dành cho Freddie, tôi nghĩ bạo lực là sai lầm”. Nhiều người dân bày tỏ họ muốn công bằng xã hội được thực thi nhưng không muốn thành phố của họ bị tàn phá cũng như giải quyết vấn đề bằng bạo lực.
Nguyên nhân sự kích động bạo lực ngoài ý muốn ban đầu của những người biểu tình được cho là từ truyền đơn trên mạng của một nhóm học sinh phổ thông vào ngày thứ Hai, lấy ý tưởng từ bộ phim The Purge của Mỹ năm 2013, về một kế hoạch “thanh trừng”. Sau đó phản ứng hơi quá của cảnh sát Baltimore đối với thông tin trên mạng đó cũng đã khơi mào cho kế hoạch của nhóm học sinh phổ thông, cảnh sát trưởng Anthony Batts thừa nhận trên tờ The Baltimore Sun.
Ông Batts nói “hôm qua chúng tôi đã nhận được thông tin rằng ở Mondawmin Mall sắp có cuộc “thanh trừng” của học sinh trung học từ khắp thành phố. Vì thế chúng tôi đã đưa khoảng 250-300 cảnh sát đến các khu vực trường học ở Mondawmin Mall vào giờ tan trường". Video cũng cho thấy những thanh niên ném đá và các vật thể khác vào cảnh sát. “Tôi nghĩ chúng cho rằng ném đá cảnh sát là chuyện anh hùng”, ông Batts nói.
Tuy nhiên, dù bạo động đốt phá không phải là ý định ban đầu của những người biểu tình, không thể chối bỏ một điều sự bất mãn tích tụ của người dân, nhất là người da màu với liên tiếp các vụ việc cảnh sát da trắng bắn chết hoặc đàn áp có tính kỳ thị với người da màu tại Mỹ thời gian qua đã làm nên không khí dễ kích động đó.
Erica Garner, 24 tuổi, con gái của Eric Garner, người đã chết ở đồn cảnh sát New York, cũng đến dự đám tang Gray, nói rằng cô xem video Gray bị bắt và nó làm cô nhớ cảnh cha mình kêu lên “tôi không thở được” khi bị cảnh sát bắt giữ trên đường phố. “Dường như không có sự minh bạch, không có công lý nữa”, Erica nói với tờ Time, “giống như đang trở lại những năm 1950, thời của Martin Luther King”.
Đây là lần thứ hai trong vòng sáu tháng một bang phải cầu viện lực lượng vệ binh quốc gia để lập lại trật tự sau bạo động do người da màu chết liên quan tới cảnh sát. Bang Missouri đã dùng đến biện pháp này sau khi Michael Browm, thiếu niên da màu 18 tuổi không vũ khí bị cảnh sát da trắng Darren Wilson bắn chết vào tháng 8 năm ngoái, và bạo động lần nữa bùng nổ và lan ra khắp nước Mỹ sau khi tòa án Mỹ quyết định không khởi tố Darren Wilson vào tháng 11.
Đây rõ ràng là một thách thức với nước Mỹ trong việc cải tổ hệ thống cảnh sát và xây dựng lại mối quan hệ giữa cảnh sát và cộng đồng. Cuối năm 2014, Tổng thống Obama đã có kế hoạch cải thiện tình hình, với kinh phí lên đến 263 triệu đô la, bao gồm chi phí mua trang thiết bị như camera gắn lên người cảnh sát để cung cấp thông tin xác thực và minh bạch trong trường hợp xảy ra sự cố, cũng như các chương trình tập huấn xây dựng niềm tin giữa cảnh sát và cộng đồng. Theo báo cáo của chính phủ Mỹ, chỉ trong vòng năm năm qua, Mỹ đã chi khoảng 18 tỉ đô la để mua sắm trang thiết bị cho cảnh sát địa phương.
Nguồn: tổng hợp
