Đề xuất mô hình “ngân hàng đất” trong nạo vét kênh rạch
Trung Chánh
 |
| Đề xuất thí điểm mô hình “ngân hàng đất” trong nạo vét sông rạch ở ĐBSCL. Trong ảnh là một con sông ở Tiền Giang bị cạn khô do hạn và bồi lắng cần được nạo vét. Ảnh: TL TBKTSG |
(TBKTSG Online) – Để giải quyết vấn đề thoát nước trong mùa mưa và cung cấp nước trong mùa khô, Viện đổi mới công nghệ thủy lợi Mêkông đã đề xuất thí điểm thực hiện mô hình “ngân hàng đất” trong nạo vét kênh rạch ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).
Việc thành lập "ngân hàng đất", theo đề xuất, sẽ giúp thực hiện việc quản lý nạo vét kênh rạch ở ĐBSCL hiệu quả hơn, tận dụng được nguồn đất nạo vét và tạo ra nguồn doanh thu.
Trao đổi xung quanh câu chuyện nêu trên tại hội thảo “Giải pháp tổng hợp để thích ứng với biến đổi khí hậu vùng ĐBSCL” được tổ chức hôm qua, 20-4, ở Thành phố Cần Thơ, ông Trịnh Công Vấn, Viện trưởng Viện đổi mới công nghệ thủy lợi Mêkông, cho biết nhu cầu nạo vét kênh rạch ở ĐBSCL thời gian qua là rất lớn và điều này càng bộc lộ rõ hơn khi khu vực này hứng chịu hạn nghiêm trọng.
Theo ông Vấn, việc không chủ động trong việc xử lý, kiểm soát nguồn đất được nạo vét cũng như công nghệ nạo vét lạc hậu là những khó khăn lớn nhất hiện nay mà khu vực ĐBSCL đang gặp phải.
Chính vì vậy, theo ông Vấn, việc thí điểm thực hiện mô hình “ngân hàng đất” được xem là một giải pháp tối ưu, bởi với “ngân hàng đất” ngoài việc cung cấp các giải pháp thi công hiện đại, thì đất được nạo vét sẽ đưa vào “ngân hàng đất” để quản lý, kinh doanh thông qua việc cung ứng cho các dự án cần san lắp.
“Nạo vét truyền thống, thì chỉ có nạo vét, vận chuyển và đổ đất tại bãi thải, còn “ngân hàng đất” có thêm công đoạn tiếp tục quản lý, kinh doanh (dùng làm vật liệu san lắp nền)”, ông Vấn cho biết.
Theo ông Vấn, nếu chủ động kiểm soát được nguồn đất nạo vét thì sẽ không xảy ra tình trạng “lén lút” đổ bỏ đất gây ô nhiễm môi trường - một thực trạng xảy ra phổ biến ở không ít địa phương.
Tuy nhiên, theo ông Vấn, như đã đề cập ở trên, để mô hình thành công, thì cần phải có kế hoạch trung và dài hạn trong vấn đề nạo vét kênh rạch, thay vì là kế hoạch hàng năm như hiện nay.
“Chẳng hạn, ở Cà Mau, lượng đất cần nạo vét xấp xỉ 20 triệu m3 và các tỉnh khác trong vùng cũng có nhu cầu rất lớn”, ông dẫn chứng.
Tuy nhiên, theo ông Vấn, việc thiếu kế hoạch nạo vét kênh rạch mang tính dài hạn cho ĐBSCL là một nhược điểm dẫn đến tình trạng nêu trên, bởi kế hoạch không có sẽ dẫn đến thiếu ngân sách (kể cả từ trung ương và địa phương), vì vậy, nhu cầu nạo vét kênh rạch ở ĐBSCL sẽ ngày càng tăng.
“Do đó, phải gấp rút xây dựng đề án nạo vét cho ĐBSCL và trên cơ sở đó nạo vét mới phát triển được”, ông Vấn gợi ý.
Trước đó, cũng tại hội thảo này, ông Nguyễn Văn Tỉnh, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi, đã trình bày dự án “chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững ĐBSCL”. Dự án này có 5 hợp phần, gồm tăng cường giám sát, điều phối, phân tích và hệ thống cơ sở dữ liệu; quản lý vùng thượng lưu châu thổ; thích ứng với mặn-lợ vùng cửa sông; bảo vệ vùng ven biển bán đảo; quản lý, giám sát, đánh giá dự án.
Theo ông Tỉnh, mục tiêu của dự án nhằm nâng cao năng lực lập kế hoạch thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu cho các tỉnh vùng ĐBSCL, tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu cho các hoạt động quản lý, sử dụng tài nguyên và nước tại một số tỉnh được lựa chọn trong vùng ĐBSCL.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Thanh Hùng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, đề nghị cần có nghiên cứu thủy lợi tổng hợp cho cả vùng. “Thực hiện dự án, thì xây bao nhiêu cái đập, nó tác động mùa lũ như thế nào, mùa nắng ra sao, nhất thiết phải tính đến kịch bản nước biển dâng để có đánh giá tổng thể cho cả vùng”, ông Hùng cho biết.
