Nhiều kiến nghị bỏ lãi suất trần
 |
| Hiệp hội ngân hàng và nhiều chuyên gia tài chính đang kiến nghị bõ lãi suất trần - Ảnh: Lê Toàn |
(TBKTSG Online) - Đang có nhiều ý kiến cho rằng Chính phủ nên bỏ lãi suất trần để cởi trói cho thị trường tín dụng, góp phần kích cầu trong nước.
Phát biểu tại hội thảo “Khủng hoảng tài chính toàn cầu: Thách thức và cơ hội đối với Việt Nam” do Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức tại Hà Nội hôm 9-1, ông Jerome Buzenet - cố vấn luật cấp cao của Freshfields Bruckhaus Deringer LLP tại Việt Nam - cho rằng: “Việt Nam cần kích thích thị trường trong nước nhằm cho phép một bộ phận lớn hơn trong dân chúng tiếp cận hàng hóa tiêu dùng, bao gồm cả phương thức cho vay tiêu dùng”.
Vị chuyên gia này cho rằng mức trần lãi suất theo quy định hiện nay được các tổ chức tín dụng áp dụng cho tất cả các loại cấp vốn, kể cả cấp vốn dành cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, do một số lý do trong hoạt động tín dụng tiêu dùng (chi phí hoạt động cao, mức tổn thất cao), các tổ chức tín dụng không thể có lợi nhuận nếu họ cấp tín dụng tiêu dùng dùng với mức lãi suất trong phạm vi mức trần hiện nay.
Hiệp hội ngân hàng Việt Nam cũng vừa có công văn số 484/HHNH gửi đến các cơ quan chức năng đề nghị dỡ bỏ trần lãi suất để các ngân hàng thương mại được thực hiện cho vay theo lãi suất thỏa thuận trong khuôn khổ của Luật Ngân hàng Nhà nước và Luật Các tổ chức tín dụng đã quy định.
Hiệp hội ngân hàng đã đưa ra hai phương án: thứ nhất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích Điều 474 và Điều 476 Bộ Luật dân sự theo hướng “lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố”; quy định này không điều chỉnh các quan hệ tín dụng của các tổ chức tín dụng. Tổ chức tín dụng hoạt động theo quy định của Luật Ngân hàng Nhà nước và Luật các tổ chức tín dụng. Thứ hai, chỉnh sửa Điều 474 và Điều 476 của Bộ Luật dân sự theo hướng quy định này không áp dụng đối với các tổ chức tín dụng.
Theo Hiệp hội ngân hàng, nên sửa theo “phương án 1” để đáp ứng kịp thời cho tình hình kinh tế hiện nay. “Vì chậm ngày nào sẽ gây ách tắc và sự cứng nhắc trong hoạt động ngân hàng, không đáp ứng được những yêu cầu đa dạng của nền kinh tế, nhất là trong giai đoạn suy thoái hiện nay”, trích công văn số 484/HHNH.
Trong điều kiện hiện nay, tốc độ lạm phát đã được kiểm soát, lãi suất ngân hàng đã giảm sâu, kinh tế bước vào giai đoạn suy giảm thì việc quy định như trên của Bộ Luật dân sự đã và đang nảy sinh một số bất cập trong hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng.
Thứ nhất, việc khống chế trần lãi suất cho vay như thời gian qua là một biện pháp can thiệp hành chính không phù hợp với nền kinh tế thị trường, làm hạn chế sự chủ động và linh hoạt của các ngân hàng thương mại trong vấn đề huy động vốn và cho vay. Vì lãi suất (giá cả) hình thành dựa trên quan hệ cung cầu vốn của thị trường. Mức lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng được xác định trên cơ sở lãi suất tiền gửi, chi phí huy động vốn, chi phí cho vay, uy tín của khách hàng, mức độ rủi ro của từng khoản vay và yếu tố cạnh tranh trên thị trường.
Thứ hai, việc khống chế trần lãi suất cho vay tức là đánh đồng lãi suất của các loại hình tín dụng làm cho các ngân hàng rất khó đa đạng hóa các sản phẩm dịch vụ, vì mỗi loại hình tín dụng có mức độ rủi ro khác nhau, chi phí khác nhau, vì vậy lãi suất cho vay khác nhau, lãi suất tín dụng tiêu dùng và tín dụng bán lẻ khác với lãi suất cho vay doanh nghiệp và các loại hình tín dụng thông thường. Mặt khác, chính sách lãi suất trần cứng nhắc cũng làm hạn chế sự phát triển của các dịch vụ tài chính mới của các ngân hàng như tín dụng bán lẻ, tín dụng tiêu dùng, đây là những sản phẩm tất yếu của ngân hàng hiện đại.
Thứ ba, để kiểm soát sự biến động bất thường của lãi suất trên thị trường tiền tệ, NHNN đã có các công cụ để kiểm soát như lãi suất tái chiết khấu, lãi suất tái cấp vốn, nghiệp vụ thị trường mở và điều hành khối lượng tiền cung ứng mà không cần giải pháp hành chính cứng nhắc như điều 476 của Bộ Luật dân sự đã quy định.
Thứ tư là Nghị quyết số 23/2008/NQ-QH12 ngày 6/11/2008 của Quốc hội khóa XII, kỳ họp thứ tư, trong đó có cho phép “Các tổ chức tín dụng điều hành lãi suất cho vay trên cơ sở lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước theo quy định của pháp luật và được phép cho vay theo lãi suất thỏa thuận đối với một số dự án sản xuất kinh doanh có hiệu quả cao”.
Để thực hiện Nghị quyết trên của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 30/2008/NQ-CP ngày 11/12/2008 về những biện pháp cấp bách nhằm ngăn chặn suy giảm kinh tế, trong đó đã cho phép “Tổ chức tín dụng thực hiện việc cho vay theo lãi suất thỏa thuận..."
Vì vậy, để thực hiện thành công các giải pháp kích cầu của Chính phủ, Hiệp hội ngân hàng cho rằng: “Đã đến lúc cần thiết phải cho phép các ngân hàng thương mại thực hiện cho vay theo lãi suất thỏa thuận để góp phần thúc đẩy phát triển phong phú các loại hình dịch vụ, tín dụng, kích thích sản xuất và mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước phát triển”.
HỒNG PHÚC
