(KTSG) - Mối quan hệ nhiều thăng trầm giữa hãng Disney và chính quyền tiểu bang Florida cho thấy doanh nghiệp ở Mỹ không thể đứng ngoài xung đột văn hóa giữa phe bảo thủ và phe cấp tiến hiện đang bao trùm không khí chính trị của nước này.
Hãng Disney xây dựng khu giải trí khổng lồ Disney World ở Florida rộng đến 25.000 mẫu Anh, mỗi năm đón chừng 60 triệu khách tham quan. Mới tuần trước chính quyền bang Florida tước bỏ những đặc quyền trước đó họ đã trao cho Disney từ những năm 1960 để chủ động tự phát triển, tự quản lý khu này. Đây là diễn tiến mới nhất trong hàng loạt vụ lùm xùm giữa hai bên kéo dài mấy tháng nay.
Mùa hè năm ngoái, trong sự hoan nghênh của giới cấp tiến và giữa nhiều cái nhíu mày, nhăn mặt của giới bảo thủ, Disney World tuyên bố thay đổi cách chào mừng “Ladies and Gentlemen, Boys and Girls” (quý ông, quý bà, các cháu nam nữ) bằng các từ “trung tính” hơn - “Dreamers of all ages” (người mơ mộng thuộc đủ lứa tuổi). Đó là bởi họ theo xu thế dùng từ không phân chia giới tính rõ ràng để thỏa mãn yêu cầu của các giới đồng tính, chuyển giới hay không xác định giới.
Đến khi bang Florida thông qua đạo luật được giới cấp tiến đặt tên là “Don’t Say Gay” (đừng nói đồng tính), được cho là cấm trường học thảo luận về xu hướng tình dục và bản dạng giới tính, CEO của Disney là Bob Chapek quyết định im lặng, không phát biểu gì về đạo luật này, tưởng đâu sẽ thoát tình cảnh bên khen bên chê của năm ngoái.
Ai dè các cuộc biểu tình của nhân viên Disney nổ ra khắp nơi, phản đối thái độ im lặng của lãnh đạo Disney, yêu cầu ông phải nêu rõ chính kiến. Hãng Disney hiện có gần 200.000 nhân viên còn riêng Disney World ở Florida sử dụng chừng 17.000 người.
Bob Chapek mới lên làm CEO từ tháng 2-2020 thay cho người tiền nhiệm là Bob Igor, từng giữ chức vụ này suốt 15 năm rất thành công. Số của Chapek khá xui xẻo vì vừa đảm nhiệm công việc thì đại dịch Covid-19 ập tới, nhiều hoạt động của Disney bị đình trệ như phải đóng cửa Disney Land hay Disney World, giảm bớt nhân viên, hoãn phát hành nhiều phim ở rạp.
Nhìn chung tâm lý nội bộ là không thuận lợi cho Chapek, một người muốn đứng ngoài chuyện chính trị để điều hành công ty. Trong một lá thư giải thích, Chapek nói không lẽ Disney phải bày tỏ chính kiến trước mọi đạo luật mới, cách tốt nhất là thông qua sản phẩm để bày tỏ sự cấp tiến của mình. Nhân viên Disney không đồng tình, tiếp tục tổ chức ngừng việc để phản kháng khắp nơi.
Cuối cùng Chapek phải xin lỗi toàn bộ nhân viên và người hâm mộ của Disney, rồi lên tiếng phản đối đạo luật mới của Florida: “Các bạn cần tôi làm một đồng minh mạnh mẽ trong cuộc đấu tranh cho quyền bình đẳng và tôi đã làm các bạn thất vọng. Tôi thành thật xin lỗi”.
Đạo luật này cũng gây chia rẽ dư luận nước Mỹ, bên phản đối cho rằng cấm nhắc đến giới tính ở trong lớp học chẳng khác gì kiểm duyệt lời giảng của thầy cô giáo, rằng giả thử có em học sinh đồng tính đang hoang mang, muốn hỏi chuyện thì thầy cô cũng không dám đưa ra lời khuyên gì vì sợ vi phạm luật mới.
Bên đồng tình cho rằng đem chuyện đồng tính hay chuyển giới nói cho trẻ con là không phù hợp với độ tuổi, là tạo ra áp lực xã hội làm nhiều em đua đòi chuyển giới trong khi thực tình chỉ là thay đổi tâm lý lứa tuổi.
Bang Florida đang làm rất dữ chuyện này trong ngành giáo dục, ngoài đạo luật “Don’t Say Gay” còn cấm hàng chục cuốn sách giáo khoa môn Toán vì họ cho rằng đã tích hợp nhiều nội dung về chủng tộc, giới tính, bình đẳng… vào cả môn Toán.
Ngoài phản đối đạo luật, Bob Chapek còn lên tiếng phản đối chuyện bang Texas đòi điều tra xem phụ huynh có phạm tội lạm dụng trẻ em khi cho con chuyển giới của họ được điều trị bằng hormone hay các liệu pháp khác.
Kết quả thấy ngay trước mắt: Bang Florida rút lại mọi ưu đãi giành cho Disney trong 55 năm qua. Không chỉ Disney, bang Texas - nơi rất nghiêm khắc chuyện phá thai, cũng đòi cấm Citigroup bảo lãnh phát hành trái phiếu bang nếu Citigroup cứ duy trì chính sách trả tiền cho nhân viên nào muốn bay khỏi bang để đi phá thai; bang Georgia đòi nâng thuế với hãng hàng không Delta nếu hãng này vẫn cứ phát biểu chống lại chính sách bầu cử của bang này…
Tuy nhiên, trước mắt Florida sẽ chịu thua thiệt vì Disney nộp đến 780 triệu đô la tiền thuế cho tiểu bang và địa phương trong năm 2021. Không trao quyền tự quản cho Disney World, Florida phải tổ chức lực lượng cảnh sát, phòng cháy chữa cháy và nhiều dịch vụ khác cho khu vực này. Có lẽ hai bên cuối cùng phải ngồi lại để tìm giải pháp nhưng cuộc xung đột văn hóa này cũng có nguy cơ lan ra các doanh nghiệp khác với nhiều thiệt hại cho cả hai bên.
