(KTSG Online) - Nếu chính phủ Mỹ dỡ bỏ thuế quan nhập khẩu cá ngừ từ Trung Quốc thì mức độ cạnh tranh mặt hàng này tại Mỹ, thị trường nhập khẩu cá ngừ lớn nhất của Việt Nam, sẽ tăng cao.
- Kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản 5 tháng đầu năm của TPHCM dẫn đầu cả nước
- Thuỷ sản xuất khẩu liên tục ‘dính’ SARS- CoV-2, cảnh báo nguy cơ Trung Quốc gia tăng kiểm soát
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), Mỹ đang phải đối mặt với mức lạm phát cao nhất kể từ năm 1981 trở lại đây. Điều này đang khiến cho Chính phủ Mỹ xem xét việc dỡ bỏ một số loại thuế quan đang áp lên cho các mặt hàng, trong đó có các sản phẩm cá ngừ nhập khẩu từ Trung Quốc, nhằm giúp kiểm soát sự tăng giá của hàng hoá tiêu dùng tại Mỹ, kiềm chế lạm phát. Hiện tại, các mặt hàng cá ngừ từ Trung Quốc khi vào thị trường Mỹ đang chịu thuế suất đặc biệt, ở mức 25% (được tăng lên 25% vào năm 2019 từ mức 10% của năm 2018).
Việt Nam hiện đang là nguồn cung cá ngừ lớn thứ 2 tại Mỹ sau Thái Lan, trước Indonesia và Ecuador. Hiện nguồn cung cá ngừ từ Việt Nam chiếm 21% tổng nhập khẩu cá ngừ của Mỹ.
Nếu chính sách giảm thuế đối với mặt hàng cá ngừ từ Trung Quốc được thực thi, tính cạnh tranh tại thị trường cá ngừ Mỹ sẽ gia tăng và nhiều nước sẽ phải đối mặt với việc bị mất thị phần vào tay Trung Quốc, trong đó có các doanh nghiệp Việt Nam.
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Mỹ trong 5 tháng đầu năm 2022 tăng 102%, đạt 251 triệu đô la Mỹ. Trong đó, giá trị xuất khẩu hầu hết các nhóm mặt hàng cá ngừ đều tăng so với cùng kỳ, trừ cá ngừ tươi và đông lạnh mã HS03.
Đáng chú ý trong giai đoạn này, xuất khẩu cá ngừ đông lạnh tăng mạnh nhất, lên đến 184% so với cùng kỳ. Tiếp đến là các sản phẩm chế biến khác, trong đó chủ yếu là loin (phần thịt thăn dọc sống lưng) cá ngừ hấp đông lạnh, tăng 22%.
Trước đây, Trung Quốc là 1 trong 5 nguồn cung cá ngừ chính cho thị trường Mỹ. Đặc biệt, nước này đang nắm giữ phần lớn thị phần tại phân khúc thị trường loin cá ngừ hấp đông lạnh mã HS16 của Mỹ, do các sản phẩm của nước này có giá rẻ.
Từ cuối năm 2018, Mỹ đã tăng thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng cá ngừ nhập khẩu từ Trung Quốc lên 10% và sang năm 2019 là lên 25%. Điều này đã khiến cho các nhà xuất khẩu Mỹ phải tìm nguồn cung thay thế với giá cả cạnh tranh hơn, trong đó có Việt Nam. Giá trị xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang thị trường này năm 2019 đã tăng 38% so với năm 2018. Xuất khẩu nhóm mặt hàng cá ngừ chế biến của Việt Nam tăng cao 52%.
Sang năm 2020, do ảnh hưởng của sự bùng phát đại dịch Covid-19 nên xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang thị trường này đã bị sụt giảm trong những tháng đầu năm nhưng sau đó đã phục hồi trở lại và tăng trưởng liên tục cho tới nay.
Đặc biệt, xuất khẩu nhóm mặt hàng thịt/loin cá ngừ đông lạnh sang thị trường này liên tục tăng trưởng cao so với cùng kỳ. Đối với xuất khẩu cá ngừ đóng hộp, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 khiến lượng tồn kho cá ngừ đóng hộp tại Mỹ tăng cao nên nhập khẩu nhóm mặt hàng này của Mỹ giảm trong năm 2021.
Tuy nhiên, theo VASEP, hiện giá thực phẩm tại Mỹ ngày càng tăng cao và điều này đang thay đổi nhu cầu tiêu thụ của người dân Mỹ. Người Mỹ có xu hướng chuyển sang tiêu thụ các sản phẩm protein lành mạnh và có giá tốt hơn như cá ngừ đóng hộp. Bên cạnh đó, lượng tồn kho cá ngừ đóng hộp tại Mỹ đang ở mức thấp.
Từ những nguyên nhân nêu trên, giới phân tích dự kiến nhu cầu nhập khẩu cá ngừ của Mỹ sẽ tăng lên, nhất là các sản phẩm cá ngừ đóng hộp hay loin cá ngừ hấp đông lạnh, nguyên liệu để sản xuất cá ngừ đóng hộp.
Các nhà nhập khẩu Mỹ sẽ có xu hướng tìm kiếm các nguồn cung giá rẻ, và Trung Quốc sẽ là lựa chọn tốt nếu chính quyền Tổng thống Biden quyết định xóa bỏ thuế quan cho Trung Quốc. Điều này sẽ làm gia tăng cạnh tranh tại thị trường Mỹ, hoạt động xuất khẩu cá ngừ sang thị trường này từ Thái Lan, Việt Nam hay Indonesia sẽ bị ảnh hưởng.
