(KTSG Online) - Ngân hàng Thế giới (World Bank - WB) cảnh báo các ngân hàng trung ương hàng đầu thế giới có nguy cơ đẩy nền kinh tế toàn cầu vào một cơn suy thoái “thảm khốc” vào năm tới nếu họ tiếp tục tăng lãi suất lên mức quá cao và gây căng thẳng thị trường tài chính.
- Lạm phát, lãi suất và chiến tranh khiến thị trường IPO Mỹ đóng băng
- Fed tăng lãi suất, Mỹ lo suy thoái
Trong báo cáo nghiên cứu công bố hôm 15-9, WB, có trụ sở tại Washington, cũng kêu gọi cơ quan quản lý tiền tệ ở các nền kinh tế lớn phối hợp hành động để giảm mức thắt chặt định lượng tổng thể.
Các ngân hàng trung ương ở các nền kinh tế phát triển, dẫn đầu là Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã tiến hành một loạt đợt tăng lãi suất mạnh mẽ trong suốt năm 2022 với nỗ lực kiềm chế lạm phát ở mức cao nhất trong nhiều thập niên.
Giá năng lượng và lương thực tăng vọt sau khi Nga phát động cuộc xung đột ở Ukraine vào cuối tháng 2, gây ra cuộc khủng hoảng giá cả sinh hoạt. Để tránh để lạm phát hoành hành, WB kêu gọi các chính phủ trợ cấp có mục tiêu cho các hộ gia đình dễ bị tổn thương thay vì dựa vào chính sách thắt chặt tiền tệ.
David Malpass, Chủ tịch WB, cho biết xung lực của nền kinh tế toàn cầu đang suy yếu và nhiều nước đã rơi vào suy thoái. Ông nói thêm: “Mối lo ngại sâu sắc của tôi là những xu hướng này sẽ dai dẳng, gây ra những hậu quả lâu dài đối với người dân ở các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển”.
Ông kêu gọi các chính phủ hành động nhiều hơn nữa để thúc đẩy sản xuất, giúp giảm bớt áp lực lạm phát, thay vì tập trung vào việc kiềm chế chi tiêu. Ông cho rằng tăng cường đầu tư sẽ giúp cải thiện năng suất và phân bổ vốn, những yếu tố quan trọng đối với tăng trưởng và xóa đói giảm nghèo.
WB không đưa ra dự báo mới cho nền kinh tế toàn cầu, nhưng lưu ý triển vọng tăng trưởng trong năm 2023 đã giảm do các nước giàu lẫn nước nghèo đều phản ứng với lạm phát cao trong năm nay bằng các biện pháp hạn chế chi tiêu.
“Các ngân hàng trung ương trên khắp thế giới đã tăng lãi suất trong năm nay với mức độ đồng bộ chưa từng thấy trong vòng 5 thập niên qua, một xu hướng có khả năng sẽ tiếp tục kéo dài sang năm tới”, tổ chức này cho biết.
Làn sóng tăng lãi suất trên toàn cầu dự kiến làm giảm lạm phát, nhưng không đủ để đáp ứng các mục tiêu lạm phát của các ngân hàng trung ương, thường là ở mức khoảng 2%. Lạm phát cốt lõi toàn cầu, không bao gồm năng lượng, vẫn có khả năng tăng với tốc độ 5% trong năm tới, gấp đôi mức trước đại dịch.
Nếu mức lạm phát vẫn duy trì ở mức cao như vậy, các ngân hàng trung ương có thể buộc phải tăng lãi suất cao hơn dự kiến, khiến tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm xuống, chỉ còn 0,5% vào năm 2023.
WB nói thêm rằng, điều đó sẽ đáp ứng hầu hết các định nghĩa về cuộc suy thoái toàn cầu vì với sự gia tăng dân số, thu nhập trung bình của người dân trên thế giới sẽ giảm.
“Việc thắt chặt đồng bộ các chính sách tiền tệ và tài khóa trên toàn cầu có thể sẽ giúp giảm lạm phát. Tuy nhiên, khi các chính sách này có tính đồng bộ cao giữa các nước, chúng có thể gây ra hiệu ứng kép: thắt chặt các điều kiện tài chính và đẩy nhanh sự suy giảm tăng trưởng toàn cầu nhiều hơn dự báo”, báo cáo của WB cho biết.
Trong mô hình dự báo của mình, WB cho biết cần phải thắt chặt chính sách tiền tệ, nhưng động thái này cần được đi kèm với mọi nỗ lực để giảm bớt các nút thắt chuỗi cung ứng ở trong nước lẫn quốc tế, cho phép sản xuất tăng mà không gây ra lạm phát.
Điều này bao gồm việc thúc đẩy nguồn cung hàng hóa, thực phẩm và năng lượng để giảm bớt phần lớn động lực gây lạm phát toàn cầu, đồng thời thúc đẩy đầu tư để phi carbon hóa trong tăng trưởng kinh tế.
Cựu kinh tế trưởng của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), ông Maurice Obsfeld, hiện là nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Kinh tế quốc tế Peterson, cũng đồng tình với quan điểm của WB.
“Cũng giống như khi các ngân hàng trung ương, đặc biệt ở các nước giàu, hiểu sai các yếu tố thúc đẩy lạm phát khi giá cả bắt đầu tăng vào năm 2021, họ cũng có thể đánh giá thấp tốc độ lạm phát có thể giảm khi nền kinh tế của họ tăng trưởng chậm lại”, ông Obsfeld nói và kêu gọi các ngân hàng trung ương bớt “sốt sắng” tăng lãi suất.
Các cảnh báo của WB được đưa ra trước thềm các cuộc bỏ phiếu chính sách quan trọng của Fed và Ngân hàng trung ương Anh (BoE) vào tuần tới. Fed dự kiến sẽ tăng lãi suất thêm 75 điểm cơ bản (0,75 điểm phần trăm) lần thứ 3 liên tiếp, trong khi đó, BoE có khả năng tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản.
Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell đã tuyên bố rằng Fed cam kết hành động mạnh mẽ để đưa lạm phát trở về mục tiêu 2% và sẽ chưa dừng cuộc chiến sớm khi đối mặt với dữ liệu kinh tế yếu hơn.
Theo Financial Times, WSJ
