(KTSG Online) - Ngân hàng Thế giới (WB) cắt giảm dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm tới và cảnh báo các nền kinh tế đang phát triển ở Đông Á sẽ tăng trưởng ở mức thấp nhất trong 50 năm khi chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ và mức nợ gia tăng trong khu vực cản trở các hoạt động kinh tế.
- Các đồng tiền châu Á xuống mức thấp nhất trong năm do nỗi lo về kinh tế toàn cầu
- Trung Quốc tăng trưởng trì trệ, châu Á bị vạ lây
Trích dẫn một loạt các chỉ số yếu kém của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, báo cáo của WB, công bố hôm 1-10, dự đoán sản lượng kinh tế của Trung Quốc sẽ tăng 4,4% vào năm 2024, giảm so với mức 4,8% mà tổ chức này dự báo hồi tháng 4. WB chỉ ra rằng, doanh số bán lẻ của Trung Quốc giảm xuống dưới mức trước đại dịch, giá nhà suy yếu, nợ hộ gia đình tăng và đầu tư của khu vực tư nhân trì trệ.
WB cũng hạ dự báo tăng trưởng GDP năm 2024 của các nền kinh tế đang phát triển ở Đông Á và Thái Bình Dương, bao gồm Trung Quốc, xuống 4,5%, từ mức dự đoán hồi tháng 4 là 4,8% và thấp hơn mức 5% dự kiến trong năm nay.
Các dự báo của WB cho thấy, nếu loại trừ những năm có các các sự kiện bất thường như đại dịch Covid-19, khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 và cú sốc dầu mỏ toàn cầu vào thập niên 1970 thì khu vực châu Á, một trong những động lực tăng trưởng chính của thế giới sẽ tăng trưởng chậm nhất kể từ cuối thập niên 1960.
Những dự báo ảm đạm hơn cho năm 2024 của WB nhấn mạnh mối lo ngại ngày càng tăng về đà tăng trưởng trì trệ của Trung Quốc cũng như tác động lan tỏa lan sang châu Á. Bắc Kinh đã đặt mục tiêu tăng trưởng thấp nhất trong nhiều thập niên trong vào năm 2023, khoảng 5%.
Aaditya Mattoo, nhà kinh tế trưởng phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương của WB, cho biết, hồi đầu năm, các nhà kinh tế đã kỳ vọng sự phục hồi của Trung Quốc ở thời kỳ hậu Covid sẽ bền vững và mạnh mẽ hơn so với thực tế hiện nay.
Mattoo cảnh báo, khu vực châu Á sẽ tiếp tục tăng trưởng chậm hơn trừ khi các chính phủ, trong đó có Trung Quốc bắt tay cải cách khu vực dịch vụ mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi từ tăng trưởng dựa vào bất động sản và đầu tư đang là thách thức lớn đối với nhiều nền kinh tế đang phát triển ở châu Á.
“Ở một khu vực thực sự phát triển mạnh nhờ thương mại và đầu tư vào sản xuất , động lực mấu chốt tiếp theo cho tăng trưởng sẽ đến từ việc cải cách các lĩnh vực dịch vụ để tận dụng cuộc cách mạng kỹ thuật số”, ông nói.
Nhu cầu toàn cầu yếu hơn đang gây tổn thương cho các nền kinh tế dựa vào thương mại trong khu vực. Trong quí 2-2023, xuất khẩu hàng hóa giảm hơn 20% ở Indonesia và Malaysia, giảm hơn 10% ở Trung Quốc và Việt Nam so với quí 2-2022. Nợ hộ gia đình, doanh nghiệp và chính phủ gia tăng trong khu vực cũng gây áp lực thêm cho triển vọng tăng trưởng.
Những dự báo ngày càng tồi tệ phản ánh rằng phần lớn khu vực châu Á, chứ không chỉ Trung Quốc đang bắt đầu bị ảnh hưởng bởi các chính sách bảo hộ công nghiệp và thương mại mới của Mỹ theo Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) và Đạo luật Khoa học và CHIPS (CSA).
Trong nhiều năm qua, căng thẳng thương mại Mỹ-Trung và thuế quan mà Washington áp đặt lên Bắc Kinh đã giúp Đông Nam Á hưởng lợi, thúc đẩy nhu cầu nhập khẩu của Mỹ từ các nước khác trong khu vực này, đặc biệt là Việt Nam.
Tuy nhiên, việc Washington ban hành luật IRA và CSA vào năm 2022, những chính sách nhằm thúc đẩy sản xuất của Mỹ và cắt giảm sự phụ thuộc của Mỹ vào Trung Quố đã ảnh hưởng đến các nước Đông Nam Á.
Theo WB, xuất khẩu điện tử và máy móc từ Trung Quốc và các nước Đông Nam Á, trong đó có Indonesia, Việt Nam, Philippines, Malaysia và Thái Lan sụt giảm sau khi các chính sách bảo hộ công nghiệp của Tổng thống Joe Biden có hiệu lực.
Để so sánh, thương mại của Mỹ với nước bao gồm Canada và Mexico, không giống như Trung Quốc và Đông Nam Á được miễn các yêu cầu về hàm lượng nội địa như là điều kiện để hưởng trợ cấp từ đạo luật IRA, không suy giảm.
Theo đạo luật IRA, các hãng xe đủ điều kiện nhận khoản tín dụng thuế trị giá 7.500 đô la Mỹ cho mỗi xe điện nếu đáp ứng một trong hai tiêu chí. Đầu tiên là, tổng cộng 40% khoáng chất được sử dụng để sản xuất pin xe điện phải được khai thác hoặc tinh chế tại Mỹ hoặc với một trong các đối tác thương mại tự do của nước này như Canada và Mexico. Kế đến, trong một xe điện, ít nhất phải có một nửa số linh kiện pin được sản xuất ở Bắc Mỹ.
“Việc áp dụng các điều khoản này là phân biệt đối xử đối với các nước không được miễn các yêu cầu về hàm lượng nội địa”, Mattoo nói.
Dữ liệu của WB cho thấy, nhu cầu giảm do tốc độ tăng trưởng toàn cầu chậm lại đang ảnh hưởng đến tất cả các nước.
Các nước Đông Nam Á đang sốt sắng ứng phó. Các doanh nghiệp Indonesia chỉ trích việc loại trừ không công bằng các khoáng sản quan trọng của nước này khỏi gói trợ cấp khổng lồ của Mỹ cho công nghệ xanh.
Indonesia nắm giữ trữ lượng nickel lớn nhất thế giới. Đây là kim loại rất quan trọng để sản xuất pin xe điện. Jakarta đang cố gắng đàm phán với Washington một điều khoản giúp khoáng sản xuất khẩu của nước này đủ điều kiện được hưởng trợ cấp giống như Mexico và Camada.
Các nhóm vận động hành lang cho doanh nghiệp ở Việt Nam cũng lập luận tương tự rằng, Mỹ nên cung cấp ưu đãi tín dụng thuế xe điện cho Việt Nam đặc biệt là sau khi hai nước chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện trong tháng này.
Mỹ là thị trường lớn nhất của Việt Nam nhưng trong 8 tháng đầu năm nay, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang nền kinh tế lớn nhất thế giới giảm 19,1% so với mức tăng 13,6% vào năm 2022.
Theo Financial Times
