(KTSG Online) – Đang có ý kiến cho rằng chương trình bảo tồn sếu đầu đỏ, với kinh phí 185 tỉ đồng và có được 100 cá thể, chiếm kinh phí quá lớn. Thế nhưng, ở góc nhìn của các nhà khoa học thì việc khôi phục, bảo vệ hệ sinh thái của Vườn Quốc gia Tràm Chim – vốn là hình mẫu cuối cùng còn sót lại của vùng Đồng Tháp Mười – là hành động cần thiết và mang tính dài hạn.
TS Trần Triết, Giám đốc chương trình bảo tồn sếu Đông Nam Á, người đồng hành cùng chương trình bảo tồn và phát triển sếu của tỉnh Đồng Tháp nêu quan điểm như trên tại buổi họp giao ban báo chí tháng 11-2023 của tỉnh Đồng Tháp, diễn ra vào chiều 29-11.
Theo ông Triết, lý do đầu tiên thực hiện chương trình bảo tồn sếu của tỉnh Đồng Tháp do đây là việc làm có ý nghĩa về tinh thần, đóng góp lớn về mặt văn hoá. Bởi lẽ, sếu là loài chim gắn liền với hình ảnh của Vườn Quốc gia Tràm Chim, của tỉnh Đồng Tháp cũng như vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). “Đó là ý nghĩa lớn nhất”, ông nói.
Thứ hai, theo ông Triết, việc phục hồi đàn sếu cũng là cách đóng góp vào bảo tồn đa dạng sinh học, đặc biệt khi sếu là loài được ưu tiên bảo tồn của Việt Nam và thế giới. “Sếu đầu đỏ có 3 loài phụ, bao gồm 1 loài ở Ấn Độ; 1 ở Bắc nước Úc và 1 loài phụ ở Đông Dương, tức loài ở vùng Đông Nam Á, gồm Việt Nam, Campuchia, Myanmar và Thái Lan”, ông cho biết và nói rằng, loài phụ ở Đông Dương có số lượng nhỏ và đang bị suy giảm rất nhanh trên toàn khu vực phân bố của nó.
Sếu đầu đỏ ở Đông Dương có nguy cơ tuyệt chủng rất cao, cho nên, việc tỉnh Đồng Tháp bảo tồn, khôi phục loài này cũng là cách bảo vệ nguồn gen. “Đây cũng là đóng góp của Việt Nam về mặt bảo tồn đa dạng sinh học”, ông Triết nhấn mạnh và cho biết, giá trị này không chỉ riêng cho Việt Nam mà còn cho quốc tế, thể hiện cam kết của Việt Nam trong thực hiện công ước đa dạng sinh học.
Một vấn đề đặc biệt quan trọng khác, theo vị chuyên gia của chương trình bảo tồn sếu Đông Nam Á, đó là việc bảo tồn không chỉ mang lại bao nhiêu con sếu, mà quan trọng hơn là góp phần phục hồi và quản lý tốt hệ sinh thái của Vườn Quốc gia Tràm Chim- vốn là một hệ sinh thái hình mẫu còn sót lại của vùng Đồng Tháp Mười của ĐBSCL. “Đồng Tháp Mười là vùng rất rộng lớn, nhưng hiện giờ còn khoảng 7.000 héc ta của Vườn Quốc gia Tràm Chim vẫn còn trong tình trạng tiêu biểu, có giá trị rất lớn, mang tầm quốc tế”, ông cho biết.
Theo ông Triết, không phải tự nhiên vùng đất ngập nước của Vườn Quốc gia Tràm Chim được thế giới chọn là khu ramsar thứ 2.000 của thể giới, mà đây nhằm thể hiện giá trị quan trọng vùng đất này.
Chính vì vậy, theo ông Triết, việc chi ra con số khoảng 185 tỉ đồng để mang lại 100 cá thể sếu đầu đỏ nên được nhìn nhận cả ở khía cạnh khôi phục hệ sinh thái, chứ không chỉ gói gọn số lượng cá thể mang lại.
Ông Đoàn Văn Nhanh, Phó giám đốc Trung tâm bảo tồn và hợp tác quốc tế của Vườn Quốc gia Tràm Chim cho biết, để thực hiện phục hồi hệ sinh thái, dự kiến trước Tết, các đơn vị liên quan sẽ triển khai xử lý cho khô đối với khu A4 và A5 theo khuyến cáo của chuyên gia, tức sẽ tiến hành hạ mực nước xuống cũng như xử lý lớp thực bì hữu cơ để kích thích cây năng kim- vốn là nguồn thức ăn của sếu- phát triển.
“Sau Tết, chúng tôi tiếp tục xử lý khu A1, là khu lớn nhất vì sếu thường phân bổ chủ yếu ở 3 khu A4, A5 và A1. Đây là kế hoạch phục hồi hệ sinh thái của chúng tôi”, ông Nhanh nhấn mạnh.
Bà Lê Nhật Thuỳ, Phó tổng giám đốc cao cấp Công ty cổ phần chăn nuôi C.P Việt Nam- đơn vị giúp kết nối việc hợp tác chuyển giao sếu giữa tỉnh Đồng Tháp với cơ quan chức năng phía Thái Lan cho biết, để phục hồi đàn sếu, Thái Lan phải mất 20 năm để học tập, nghiên cứu và 10 năm gần đây đã dần phục hồi lại được. “Kinh nghiệm và hiểu biết đó Thái Lan sẵn sàng chia sẻ và đưa sếu về Vườn Quốc gia Tràm Chim để phục hồi lại”, bà cho biết.
Theo bà Thuỳ, kinh nghiệm được triển khai ở tỉnh Buriram (Thái Lan) về bảo tồn sếu, đó là phải xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp hữu cơ để tạo môi trường thuận lợi cho sếu phát triển.
Theo bà, sản xuất nông nghiệp hữu, trước mắt có thể không mang lại lợi nhuận cho nông dân cao bằng so với phương thức canh tác truyền thống. Thế nhưng, nhiều phương pháp tăng thu nhập cho người nông dân để họ cảm thấy “sống được” và cùng bảo tồn sếu đã được triển khai. “Ở Buriram, kinh nghiệm cho thấy, thời gian ban đầu “người nuôi sếu”, nhưng thời gian sau chính "sếu nuôi người”, tức người nông dân có thêm thu nhập từ du lịch”, bà Thuỳ cho biết.
Dự kiến vào ngày 13 và 14-12 tới, tỉnh Đồng Tháp sẽ tổ chức công bố đề án bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Vườn Quốc gia Tràm Chim. Hai cá thể sếu đầu tiên ở độ tuổi trưởng thành do Thái Lan trao tặng dự kiến sẽ về tới Vườn Quốc gia Tràm Chim trước khi sự kiện diễn ra.Đề án bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ có tổng kinh phí thực hiện là 184,901 tỉ đồng, trong đó, giai đoạn 2022-2028 là 155,666 tỉ đồng và phần còn lại được thực hiện trong giai đoạn 2029-2032.Mục tiêu của đề án nêu trên trong giai đoạn 2022-2028 là: tiếp nhận 30 cá thể sếu 6 tháng tuổi từ Thái Lan; hoàn chỉnh cơ sở vật chất, chuồng trại; hệ sinh thái Vườn Quốc gia Tràm Chim được phục hồi; đến năm 2028 dự kiến có 200 héc ta lúa sẽ chuyển sang sản xuất sinh thái tại vùng lân cận Vườn quốc gia Tràm Chim; trong 5 năm đầu sếu có thể sinh sản và sống sót; truyền thông, tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo tồn và phát triển sếu đầu đỏ tại Vườn Quốc gia Tràm Chim.Giai đoạn 2029-2032: tiếp tục đàm phán với Thái Lan tiếp nhận 30 cá thể sếu để gây nuôi, dự kiến sẽ sinh sản thêm 40 cá thể sếu từ đàn bố mẹ ban đầu; xây dựng biểu đồ phân bổ sếu trong và ngoài vườn; cán bộ kỹ thuật Vườn Quốc gia Tràm Chim có thể tự chăm sóc sếu cho sinh sản và thả về tự nhiên; biên soạn bộ tài liệu về quy trình chăm sóc và thả sếu về tự nhiên; chuyển đổi vùng sản xuất lúa sinh thái thành sản xuất lúa hữu cơ; phát triển sinh sản tự nhiên bản địa dựa trên nền tảng lúa sinh thái- hữu cơ…
