Ai cầm người ấy sở hữu...
Huy Nam (*)
Bài 13:
Ai cầm người ấy sở hữu...
Bearer form – Bearer bond – Bearer stock
Có vẻ giống như bear nhưng chẳng ăn nhập gì đến việc "đầu tư giá xuống”, bearer có nghĩa đơn giản là “người mang” hay “người cầm”. Trong lĩnh vực tài chính chứng khoán, bearer đứng trước một loại chứng khoán cơ sở (underlying stock), ví dụ share hay bond, và có nghĩa là vô danh hay không ghi tên.
* Bearer form: là loại hình vô danh nói chung, “Used to refer to any security that, according to the books of the issuing organization, is not registered to an owner.” Đây là loại chứng khoán không đăng ký tên người sở hữu, người ta có thể sang tay và ai cầm nó sẽ là người sở hữu: “Owned by the person holding the security.” Cùng một đặc điểm “vô danh” có hai dạng phổ biến sau đây:
* Bearer bond: là trái phiếu vô danh, một “debt instrument that does not have an owner name listed in the issuer’s books or inscribed on the certificate”. Bởi không có một sự ghi nhận quyền sở hữu cụ thể nào, các bearer bonds thường bị lợi dụng để né thuế hoặc sử dụng vào các ý đồ khuất tất. Vì thế kể từ năm 1983, tại Mỹ loại trái phiếu đô thị vô danh (municipal bonds in bearer form) đã bị cấm lưu hành. Bearer bond chính là coupon bond mà ta có thể đã từng nghe.
* Bearer stock: là cổ phiếu vô danh. Đây là các “securities ownership certificates that are not registered in a name”. Giống như tất cả các loại chứng khoán có đặc điểm vô danh, cổ phiếu vô danh (không ghi tên) có thể trao tay giữa người có loại chứng khoán này và người có tiền, không cần thủ tục sang nhượng. Bearer stock phổ biến ở châu Âu nhưng không được ưa chuộng ở Mỹ.
Về mặt thuật ngữ, các bearer securities có tính chất đối nghịch với registered securities (là loại có ghi tên - the owner’s name is imprinted on its face and listed in the issuer’s books). Rất tiếc ở ta đang có cách dùng không đúng, lẫn lộn giữa tính chất “kỹ thuật” (hình thức vô danh và ký danh) với quy định về nắm giữ theo “luật lệ” (tính chất ràng buộc trách nhiệm, bị hạn chế mua bán hay không). Cần nhớ, dù bearer hay name-registered thì việc mua bán cũng đều thoải mái, chỉ khác là phải qua thủ tục hay trao tay.
Với sự tiến bộ của công nghệ thông tin, ngày nay hầu như tất cả cổ phiếu đều là loại có ghi tên. Dù là ký danh, việc quản lý lại rất nhẹ nhàng và thuận tiện, đến mức nhiều người đang cầm chứng khoán ký danh mà cứ nghĩ đó là loại vô danh! Về quy định nắm giữ, ta nên có cách chú giải là “bị hạn chế” (restricted) hay “không bị hạn chế” (unrestricted) sẽ rõ ràng hơn. Và ta có thể gọi các loại chứng khoán tương ứng là restricted stock hay unrestricted stock.
--
(*) Chuyên gia tài chính-chứng khoán, tác giả sách "Tài chính chứng khoán qua nhịp cầu Anh-Việt" do NXB Trẻ, Thời báo Kinh tế Sài Gòn và Trung tâm kinh tế châu Á-Thái Bình Dương hợp tác xuất bản.
Đường dẫn tới các bài trước được đăng trong mục Tin bài khác bên dưới.
