(KTSG) – Bảo vệ trẻ em trên mạng là một vấn đề được Chính phủ Pháp đặc biệt coi trọng. Pháp vốn là một trong những quốc gia luôn đi đầu trong vấn đề bảo vệ quyền riêng tư, bảo vệ thông tin cá nhân, chính vì thế, mức độ bảo vệ cũng được nâng cao hơn khi liên quan tới trẻ em.
Ở Pháp, một số luật đã được thông qua để hạn chế việc trẻ em, trẻ vị thành niên tiếp cận với một số dịch vụ, hàng hóa trên mạng. Đặc biệt, năm 2024, chủ đề hệ thống kiểm soát ngưỡng tuổi người dùng được coi là chủ đề được ưu tiên của CNIL (Commission nationale de l’informatique et des libertés – Ủy ban quốc gia về Thông tin và các quyền tự do), cơ quan chuyên về bảo vệ quyền lợi căn bản của cá nhân trên mạng Internet.
Luật của Pháp đặc biệt chú trọng tới việc kiểm soát sự tiếp cận của trẻ tới những nội dung không phù hợp. Trước khi có Internet, đây đã là chủ đề được các nhà làm luật Pháp quan tâm như luật về các ấn phẩm dành cho trẻ em được thông qua từ năm 1949. Hiện nay, các biện pháp kỹ thuật để bảo vệ trẻ em trước các nội dung xấu, độc hại đang dần trở nên kém hiệu quả.
Nếu như 20 năm trước đây, luật về kinh tế số (LCEN) của quốc gia này tin tưởng vào hệ thống kiểm soát từ phụ huynh (bằng cách áp đặt nghĩa vụ cho nhà cung cấp dịch vụ Internet thông báo cho người thuê bao về các biện pháp kỹ thuật để hạn chế trẻ em và trẻ vị thành niên tiếp cận một số dịch vụ trên mạng), thì luật mới năm 2022 quy định trực tiếp rằng nhà cung cấp dịch vụ Internet phải có biện pháp dễ tiếp cận, đơn giản cho người thuê bao để hạn chế trẻ em tiếp cận những nội dung mà có thể ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất, tâm lý và đạo đức.
Hiện nay, các nhà làm luật của Pháp đặt ra khái niệm “trưởng thành số” tại bộ luật thông qua năm 2023. Tuổi “trưởng thành số” ở Pháp là 15 tuổi – khi trẻ có thể tự đăng ký tài khoản trên mạng xã hội và nhà cung cấp mạng xã hội phải có hệ thống kiểm soát đăng ký tùy thuộc vào ngưỡng tuổi. Tuy nhiên trên thực tế, một điều tra của CNIL cho thấy trung bình tuổi trẻ có tài khoản mạng xã hội đầu tiên là 8,5 tuổi.
Năm 2021, 63% trẻ dưới 13 tuổi đã có ít nhất một tài khoản trên mạng xã hội, cho dù về lý thuyết thì các mạng xã hội này bị cấm đối với trẻ em, theo như điều kiện sử dụng chung. Đáng tiếc là chưa đến 50% các bậc phụ huynh kiểm soát được thời điểm và thời lượng trẻ lên mạng và có tới 80% các phụ huynh trả lời rằng không biết rõ con làm gì trên mạng Internet.
Năm 2021, 63% trẻ dưới 13 tuổi đã có ít nhất một tài khoản trên mạng xã hội, cho dù về lý thuyết thì các mạng xã hội này bị cấm đối với trẻ em, theo như điều kiện sử dụng chung.
Đối với các trò cá cược trên mạng, các nhà làm luật của Pháp có cách tiếp cận như đối với việc mua thuốc lá hay các chất uống có cồn nhưng các quy định thậm chí nghiêm ngặt hơn. Trọng tâm được đặt vào các nhà cung cấp dịch vụ trò chơi may rủi. Trước năm 2017, những nhà cung cấp này chỉ có nghĩa vụ “không khuyến khích trẻ dưới 16 tuổi tham gia vào các trò chơi tiền bạc và may rủi”, thì hiện nay, nghĩa vụ này đã chuyển thành quy định cấm các trò chơi nói trên với trẻ vị thành niên.
Điều đó có nghĩa là các nhà cung cấp dịch vụ phải có nghĩa vụ kiểm tra để đảm bảo rằng người chơi là người thành niên. Với sự ra đời của công nghệ chuỗi khối blockchain, hiện nay có một số trò chơi kiếm tiền (play to earn) vừa kết hợp các hoạt động chơi trò chơi với phần thưởng là tiền token hoặc tài sản ảo khác. Đối với các nhà làm luật Pháp, những trò chơi này cũng phải bị coi là các trò chơi may rủi ăn tiền và vì thế buộc phải tuân thủ luật của Pháp trong vấn đề bảo vệ trẻ em trên mạng.
Một chủ đề khác làm nhiều bậc phụ huynh lo lắng là các nội dung đồi trụy, kích dục trên mạng. Theo thống kê, có tới 53% trẻ vị thành niên từ 15-17 tuổi đã từng xem các nội dung này có trên mạng. Các trang cung cấp những nội dung này có nghĩa vụ phải yêu cầu người xem thông báo về tuổi, để có thể cho phép tiếp cận nội dung “người lớn”. Biện pháp này rõ ràng là càng ngày càng kém hiệu quả.
Từ nhiều năm trở lại đây, một số cơ quan có thẩm quyền của Pháp đã làm việc tích cực hơn để đảm bảo quy định cấm trẻ vị thành niên vào những trang web mang nội dung này, như đề xuất tòa án Pháp cấm một số trang web theo quy định của pháp luật. Hiện nay, các nhà làm luật Pháp đang xây dựng luật nhằm siết chặt hơn việc bảo vệ trẻ em trong vấn đề này và cũng dựa trên các biện pháp kỹ thuật nhằm kiểm soát tuổi của người tiếp cận các trang web có thông tin “nhạy cảm” này. Những trang web nào không tuân thủ quy định có thể bị phạt tiền và cấm hoạt động.
Cuối cùng, với vấn đề lạm dụng tình dục trẻ em trên mạng, một số giải pháp đang được các nhà làm luật Pháp xem xét, như hỗ trợ việc các nhà cung cấp dịch vụ liên lạc thông tin phát hiện các hành vi lạm dụng tình dục trẻ em trên mạng và thông báo cho cơ quan chức năng, hay như nghĩa vụ kiểm soát tuổi người dùng đối với các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội…
Hiện nay nước Pháp đang nỗ lực nâng cao mức độ bảo vệ trẻ em và trẻ vị thành niên trên mạng. Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển và trẻ em ngày càng sớm tiếp cận với thế giới số có rất nhiều nguy cơ nguy hiểm khác nhau, các nhà làm luật Việt Nam có thể xem xét các biện pháp nói trên để xây dựng luật hiệu quả hơn, phù hợp hơn để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.
