Bộ Tư pháp “xáo trộn” lại quy định về kinh doanh trái phép trên mạng
Lan Nhi
 |
| Điều 292 BLHS được Bộ Tư pháp sửa thậm chí còn mở rộng hơn phạm vi xử lý hình sự. Ảnh: TL |
(TBKTSG Online) – Bộ Tư pháp đã công bố dự thảo sửa đổi Bộ Luật hình sự (BLHS) 2015 sau khi bị dừng thi hành hồi 1-7 vừa qua để sửa 95 lỗi trong luật này. Đáng chú ý là điều 292 trong dự luật sửa đổi về xử lý hình sự đối với hành vi cung cấp năm nhóm dịch vụ trên mạng máy tính bị phản đối đã được “vá lỗi” nhưng chỉ theo hướng “xáo trộn” lại nội dung cũ.
Ban soạn thảo Bộ Luật hinh sự 2015 thừa nhận quy định của điều 292 BLHS có phạm vi tương đối rộng khi quy định xử lý hình sự đối với hành vi cung cấp một trong năm nhóm dịch vụ trên mạng máy tính, mạng viễn thông (kinh doanh vàng trên tài khoản, sản giao dịch thương mại điện tử, kinh doanh đa cấp, trung gian thanh toán, trò chơi điện tử trên mạng) và các loại dịch vụ khác mà không có giấy phép hoặc không đúng nội dung cấp phép.
Ban soạn thảo cũng đồng thời thừa nhận các từ ngữ sử dụng trong điều luật chưa thật sự phù hợp với các quy định liên quan của pháp luật chuyên ngành. Do vậy, để khuyến khích các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh lành mạnh, tuân thủ pháp luật, đối với các vi phạm lần đầu, ít nghiêm trọng thì có thể xử lý bằng các chế tài hành chính, việc quy định chặt chẽ, rõ ràng hơn các tình tiết định tội là cần thiết.
Do vậy, dự thảo Luật sửa đổi Điều 292 theo hướng: (i) Thu hẹp phạm vi chịu trách nhiệm hình sự bằng cách nâng cao hơn mức định lượng thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng lên 100 triệu động; (ii) bỏ dấu hiệu định lượng doanh thu tại các cấu thành định tội và định khung tăng nặng để đảm bảo tính thống nhất của BLHS không xem xét xử lý dựa trên dấu hiệu doanh thu của cá nhân, tổ chức. Ban soạn thảo cho rằng, xét cho cùng thì dựa trên số doanh thu, cơ quan điều tra cũng phải tìm ra được người phạm tội thu lợi bất chính.
Riêng đối với các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông (điểm e Khoản 1 Điều 292), tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành, ý kiến của các chuyên gia, dự thảo Luật sửa đổi theo hướng: thay vì “các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của pháp luật” bằng “các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định của luật”, nhằm giới hạn phạm vi, thẩm quyền quy định các loại hành vi này.
Cụ thể, cấu thành cơ bản của tội này quy định như sau:
“Người nào cung cấp một trong các dịch vụ sau đây trên mạng máy tính, mạng viễn thông mà chưa được phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật và thu lợi bất chính từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng, thì bị phạt tiền từ 200 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm:
a) Kinh doanh vàng miếng trên tài khoản;
b) Sàn giao dịch thương mại điện tử;
c) Kinh doanh đa cấp;
d) Trung gian thanh toán;
đ) Trò chơi điện tử trên mạng;
e) Phương án 1: Liệt kê cụ thể các loại dịch vụ khác trên mạng máy tính, mạng viễn thông.
Phương án 2: bỏ quy định tại điểm này.”
Tóm lại, dự thảo luật mới đã tập trung sửa đổi những nội dung sau: sửa từ “không có giấy phép hoặc không đúng nội dung cấp phép” như BLHS 2015 thành “chưa được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền”; chỉ xử lý khi thu lợi bất chính, bỏ xử lý khi có doanh thu. Nâng mức phạt thu lợi bất chính lên 100 triệu đồng thay vì 50 triệu đồng như trước và liệt kê cụ thể các dịch vụ trên mạng hoặc không liệt kê.
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia luật thì hình thức và nội dung “vá lỗi” như trên bản chất không làm thay đổi nội dung điều 292 BLHS 2015. Vì quy định kinh doanh “không có giấy phép hoặc không đúng nội dung cấp phép” thành “chưa được cấp phép” thậm chí còn mở rộng phạm vi buộc tội hơn quy định trong điều 292 BLHS 2015. Hoặc làm thế nào để phân biệt thu lợi bất chính với thu lợi hợp pháp của các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh trên mạng vì không có quy định cụ thể về bất chính và hợp pháp.
Trước đó, các chuyên gia luật, kinh tế và công nghệ thông tin đều đồng loạt phản đối, muốn loại quy định như trên ra khỏi BLHS trong các cuộc hội thảo, góp ý.
Theo kế hoạch, dự thảo sửa đổi này sẽ được lấy ý kiến tại phiên họp Chính phủ tháng 8 này.
Mời xem thêm:
