(KTSG Online) - Giữa cơn khát chip toàn cầu đang ngày trầm trọng hơn, các hãng điện tử phải quay sang các kênh cung ứng mới để tiếp tục sản xuất. Nhưng nhiều hãng đang "khóc mếu" khi hàng dỏm, hàng kém chất lượng hay các con chip cũ được tái sử dụng. Giờ đây, các hãng điện tử phải quay sang các hãng giám định chip để loại bỏ các con chip không đủ tiêu chuẩn.
“Chip trôi nổi”
Junichi Fujioka, CEO của hãng điện tử Jenesis, đã trải qua câu chuyện không hay đó. Không thể mua được máy vi điều khiển (microcomputer) sử dụng trong tủ lạnh, tivi hay máy giặt, nhà máy của Jenesis ở Trung Quốc đã đặt hàng trên một trang do Alibaba điều hành. Tuy nhiên, khi đến nơi, các kỹ thuật viên Jenesis không thể bật các microcomputer lên.
Một chuyên gia của Jenesis ở trụ sở Tokyo sau đó phát hiện các tiêu chuẩn kỹ thuật của các mặt hàng cung cấp khác hoàn toàn với những gì Jenesis đã đặt, mặc dù tên của nhà sản xuất trên bao bì không có vẻ gì là giả mạo. Đã trả hết tiền cho đơn hàng, Jenesis bấy giờ mới hốt hoảng, tìm cách liên lạc với nhà cung ứng trong vô vọng.
Câu chuyện của Jenesis là cảnh báo đối với các hãng điện tử đang cố gắng tìm mua “nguồn chip phân phối” – một thuật ngữ để chỉ nguồn chip trôi nổi trên thị trường, không từ chính hãng hay nhà cung ứng được chính hãng ủy nhiệm. Các loại chip này không có bảo hành từ nhà sản xuất, thường không rõ chúng được lưu trữ ở đâu và như thế nào, khiến các loại chip giả mạo dễ dàng được trộn vào – các chuyên gia ngành chip cảnh bảo.
Các con chip này có thể lấy từ các thiết bị điện tử cũ bị bỏ đi hoặc trong các lô chip lẽ ra phải tiêu hủy vì không đạt chuẩn. Cũng có nhiều trường hợp tên và số model trên bao bì các con chip bị giả mạo. Chip giả đã trở thành mặt hàng bán chạy khi toàn cầu đang thiếu hụt chip.
Thị trường dịch vụ giám định chip hình thành
Oki Engineering, hãng con của tập đoàn Oki Electric Industry của Nhật Bản, cung cấp dịch vụ giám định chip để giúp các hãng đồ dùng điện tử loại bỏ các con chip dỏm trước khi chúng được lắp ráp vào thiết bị.
Các linh kiện đáng ngờ sẽ được đưa về trụ sở ở Tokyo của Oki. Tại đây, đội kỹ sư gần 20 người của hãng sẽ kiểm tra các con chip bằng kính hiển vi, tia laser, tia quang tuyến và các thiết bị công nghệ khác.
Quá trình giám định bao gồm việc nấu chảy cả bộ khung chip, còn được là “lột áo”, để xem xét logo của hãng sản xuất, cũng như xem xét mô dạng (pattern) và các đặc tính vật lý khác của chip silicon.
Thật dễ hiểu khi chứng khiến các hãng hàng điện tử lên cơn sốt tìm kiếm chip bằng mọi giá, bởi vì thậm chí chỉ thiếu một linh kiện thôi cũng khiến cả lô hàng bị đình lại. Nhưng khi các loại vi mạch giả được lắp vào một thiệt bị nào đó, lúc đó đã “quá trễ” để trở bộ - Masaaki Hashimoto, Chủ tịch Oki Engineering cảnh báo. “Rất nhiều nhà sản xuất mong muốn loại bỏ những khuyết tật sản phẩm từ trong trứng nước bằng các kiểm định hiện đại”, Hashimoto nói.
Oki Engineering bắt đầu cung cấp dịch vụ kiểm định tháng 6 rồi và đến tháng 8-2021 đã có khoảng 150 khách hàng liên hệ, đa số là các nhà sản xuất máy công nghiệp và thiết bị y tế. Sau khi kiểm qua 70 trường hợp, các nhà giám định đã tìm ra những con chip “phá hoại” trong 30% số trường hợp.
Một trong những dấu hiệu dễ nhận là vỏ ngoài của con chip. Thông thương, một dấu hiệu tròn nhỏ được khắc vào con chip để chỉ hướng lắp ráp. Nhưng trong một vài trường hợp, các sản phẩm nhái thường có vòng tròn ở sai vị trí. Mặt khác, dấu hiệu bất thường khác là ở mạch dẫn nối chip silicon với bảng mạch in. Cũng có trường hợp, các nhà cung cấp bán chip cũ "đóng lại date" bằng cách mài mòn ngày sản xuất thật in trên vỏ chip rồi in đè lên ngày sản xuất khác để đánh lừa người mua đây là chip mới sản xuất.
“Dịch vụ của Oki Engineering là xác định độ tin cậy và chất lượng của các loại bán dẫn mà khách muốn mua từ những nhà cung ứng mới nếu năng lực sản xuất của họ không thay đổi”, Kei Takamori, trưởng Phòng giải pháp tin cậy của Oki Engineering, nói với Nikkei Asia.
Trước khi có dịch vụ giám định chip vào tháng 6, Oki Engineering đã nhận các yêu cầu giám định từ các khách hàng riêng lẻ. Số yêu cầu bắt đầu tăng từ mùa thu 2020 sau khi Bộ Thương mại Mỹ giới hạn xuất khẩu các con chip dùng kỹ thuật của Mỹ cho tập đoàn Huawei Technologies.
Chính sách này khiến gã khổng lồ ngành viễn thông Trung Quốc bắt đầu dự trữ chip càng nhiều càng tốt, hút hết hàng của chuỗi cung ứng thông thường và mở cánh cửa thị trường cho nhiều hãng mới lạ bước vào. Tuy nhiên, số thật sự uy tín lại hiếm.
Bên cạnh đối đầu thương mại Mỹ - Trung, nhu cầu chip trên toàn cầu bùng nổ do một số yếu tố, bao gồm việc tiêu thụ máy tính cá nhân gia tăng, sự trỗi dậy của xe điện và dòng thiết bị công nghệ 5G. Hãng chip hàng đầu TSMC của Đài Loan dự báo rằng nạn thiếu hụt chip sẽ kéo dài đến năm 2023. Với triển vọng này, các hãng điện tử đang thiếu chip lúc nào không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc tăng cường cảnh giác. Dịch vụ kiểm định chip vì thế mà có đất phát triển.
