Các hãng tiếp tục chia phe với việc áp giá sàn của Cục Hàng không

(KTSG Online) - Trong thời gian sắp tới, có thể sẽ không có chuyện vé máy bay nội địa, nhất là chặng bay “vàng” Hà Nội-TPHCM, có mức vé rẻ nữa khi Cục Hàng không Việt Nam (Cục HKVN) quyết định áp giá sàn (bao gồm thuế phí) trong vòng một năm. Qua nhiều lần lấy ý kiến các hãng hàng không, cơ quan này dự kiến vẫn thực hiện việc áp giá sàn dù cho biết không có dữ liệu về cách làm tương tự ở các quốc gia khác.

Không đủ dữ liệu vẫn xây dựng cơ chế giá sàn

Hôm 23-9, Cục Hàng không Việt Nam hoàn thiện Hồ sơ dự thảo Thông tư quy định khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa từ 1-11-2021 đến 31-10-2022 gửi Bộ GTVT, cho dù ngay từ đầu tháng 9, khi đơn vị này lấy ý kiến, các hãng hàng không đã bày tỏ quan điểm rất trái chiều xung quanh vấn đề này.

Tại văn bản lấy ý kiến trước đó, Cục HKVN kiến nghị áp quy định mức giá tối thiểu cho các chặng bay nội địa từ tháng 11 tới, hay còn gọi là áp giá sàn cho khách hạng phổ thông. Việc xác định mức giá tối thiểu theo phương pháp so sánh: So sánh tỷ lệ mức giá tối thiểu/mức giá tối đa với các quốc gia đã hoặc đang thực hiện quy định mức giá tối thiểu đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa của 4 bãng bay.

Theo tính toán của đơn vị này, mức giá tối thiểu của các hãng là chi phí bình quân/ghế cung ứng, lấy chặng Hà Nội-TPHCM năm 2019 làm căn cứ . Thống kê của 4 hãng hàng không (Vietnam Airlines, Pacifics Airlines, Vietravel Airlines và Bamboo Airways), không bao gồm Vietjet (không báo cáo) cho biết giá vé bình quân theo cách tính trên là 1.511.249 đồng/vé, mức  cao nhất là 3,2 triệu/ vé và thấp nhất là 640.000 đồng/vé (chưa gồm thuế phí).  Vẫn theo CHK thì mức giá hơn 1,5 triệu đồng bình quân bằng 47% so với mức giá tối đa quy định. Còn CHK đề xuất mức giá tối thiểu bằng 43% so với chi phí bình quân của hãng và tự nhận định là phù hợp.

Để đưa ra được con số 43% này, Cục HKVN lấy số liệu về cách tính giá tối thiểu của 3 quốc gia: Indonesia,  Ấn Độ và Trung Quốc (trong số này Trung Quốc đã bãi bỏ cách tính giá sàn) cho thấy, các nước có quy định áp giá sàn vé máy bay từ  33-44% so với mức giá tối đa. Suy ra, đề xuất mức giá tối thiểu so với chi phí bình quân của hãng và mức giá tối thiểu so với giá tối đa thì ra được mức giá sàn vé máy bay nội địa tại Việt Nam từ tháng 11 tới …43% là phù hợp.

Phân tích như vậy nhưng Cục HKVN cũng trần tình trong văn bản do Cục trưởng Đinh Việt Thắng ký hôm 23-9 rằng: “So sánh này (các quy định áp giá sàn) chỉ mang tính chất tương đối do Cục HKVN không có dữ liệu về phương pháp xây dựng khung giá của các quốc gia khác”.

Hơn nữa, giải pháp mang tính chất tình huống, chỉ áp dụng trong thời gian ngắn tồn tại các bất cập, hạn chế như: “chi phí và dịch vụ cung ứng của các hãng hàng không không cùng một mặt bằng gây khó khăn cho việc xác định mức giá tối thiểu áp dụng chung cho tất cả các hãng hàng không”.

Các hãng chia phe trong cuộc đấu giá sàn

Cơ quan chức năng dự kiến rằng mức giá tối thiểu Cục HKVN đề xuất, sau khi cộng thêm thuế VAT và các khoản thu hộ (giá phục vụ hành khách và đảm bảo an ninh hành khách, hành lý), chi phí tối thiểu hành khách phải chi trả cho một vé / chiều chặng Hà Nội-TPHCM là 824.000 đồng, xấp xỉ mức giá cơ bản của dịch vụ đường sắt (ghế ngồi mềm điều hòa) và ngang bằng với dịch vụ vận chuyển đường bộ

Mức giá này, đối với Cục HKVN được xem là Nhà nước vẫn tạo điều kiện để các hãng tiếp tục thực hiện chính sách giá vé linh hoạt, đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách; hỗ trợ góp phần giảm bớt khó khăn cho các hãng hàng không Việt Nam nói chung, đặc biệt giảm nguy cơ dẫn đến phá sản của Vietnam Airlines (VNA).

Đề xuất này nhằm giảm thiểu thiệt hại cho Nhà nước (với tư cách là cổ đông nắm giữ cổ phần chi phối trên 86% vốn điều lệ của VNA). Đồng thời, các hãng hàng không có thể tồn tại, duy trì hoạt động thì ngành hàng không mới có điều kiện để phát triển bền vững.

Trường hợp những người dân có thu nhập hạn chế có thể cân đối lựa chọn các hình thức vận chuyển khác.

Song không phải các hãng đồng thuận dễ dàng với quyết định này. Ba hãng gồm VNA, Pacifics Airlines và Bamboo Airways thì gật đầu và cho rằng chính sách tích cực, tạo thêm doanh thu hàng trăm tỉ đồng/hãng mỗi năm.

Còn  hai hãng hàng không gồm Vietravel Airlines và Vietjet  Air phản đối vì chính sách giá sàn nhiều bất cập, hạn chế và tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh. Cụ thể: Việc áp dụng chính sách giá tối thiểu sẽ có những tác động tiêu cực khiến hành khách lựa chọn hãng có dịch vụ cao hơn, như vậy các hãng giá rẻ sẽ bị thiệt thòi, đặc biệt là với hãng hàng không mới, khi đội tàu bay và tần suất khai thác thấp nhất thị trường, bất lợi về độ phủ sản phẩm và giá trị thương hiệu. Việc này gây khó khăn cho hành khách khi đại đa số phải chi trả cho các dịch vụ không cần thiết hoặc không có nhu cầu như hành lý, thức ăn, nước uống…

Trong bối cảnh phục hồi kinh tế sau Covid-19, việc áp dụng giá sàn cho thị trường nội địa sẽ làm giảm mạnh nhu cầu đi lại, giao thương của người dân do thu nhập bị thâm hụt nặng nề trong thời gian giãn cách.

Hãng Vietjet cho rằng việc áp giá sàn là vi phạm hiến pháp, chính sách của nhà nước và quy định của pháp luật, đi ngược lại với các cam kết của Việt Nam trong các hiệp định quốc tế, tác động đến hoạt động đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và ảnh hưởng đến hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế; tác động tiêu cực mạnh mẽ đến các tầng lớp người dân trong xã hội, nhiều lĩnh vực kinh tế xã hội; tác động tiêu cực, làm mất đi lợi thế cạnh tranh và động lực phát triển của ngành hàng không…