‘Cái giá’ của ổn định tỷ giá

Ổn định chỉ là ngôn từ thôi. Còn thả nổi hoặc kiểm soát mức độ nào là do năng lực điều hành chính sách của nhà quản lý. Tất nhiên, phải nương theo chứ không thể bác bỏ ảnh hưởng của quy luật giá cả thị trường. Vấn đề quan trọng hiện nay là củng cố dự trữ ngoại hối theo hướng không phải cứ tích lũy càng nhiều càng tốt, mà phải biết điều phối ra – vào dòng tiền hợp lý. Phối hợp nhịp nhàng cả hai mặt trận : Ngoài nước, phải duy trì, tránh đứt gãy, năng lực kinh doanh và hội nhập quốc tế. Trong nước, phải duy trì liên tục thanh khoản, dòng tiền cho các doanh nghiệp và nền kinh tế.

Cảm ơn tác giả, bài phân tích rất chất lượng và thực tế!

Các nhà quản lý và nghiên cứu dường như đang bị “ám ảnh” hoặc lo lắng ” thái quá” về lạm phát tại VN. Theo dự báo của các nhà thống kê chính thức, đến cuối năm lạm phát ở ta cũng chỉ … loanh quanh khoảng dưới 4%, mức quá bình thường, không khác mọi năm ? Thực ra, lo lắng lạm phát ở ta là thừa, nhưng lo lắng cho nguy cơ ảnh hưởng lạm phát toàn cầu là có. Mọi thứ nên nhìn vào mức sống và cuộc sống hiện tại của người dân để đánh giá thực chất. Do vậy, cần nói lại cho rõ để thiên hạ biết đường mà lần.

Bài này rất tiếc là không đồng ý với tác giả Phan Minh Ngọc.

Ví dụ ở cuối bài của tác giả chỉ đúng nếu đó là doanh nghiệp ĐANG xuất khẩu mà thôi.

Nếu doanh nghiệp gia nhập thị trường cần mua nguyên phụ liệu và máy móc nước ngoài để tạo ra doanh thu thì việc tỉ giả yếu sẽ làm chi phí nhập khẩu tăng lên, và kết quả là già thành bán ra cũng tăng lên. Đặc biệt nếu hàng hóa bán ra trong nước thì sẽ tác động đến lạm phát trong nước ngay.

Không phải thứ gì tiêu thụ trong nước chúng ta cũng tự chủ. Ví dụ như ngô để làm thức ăn chăn nuôi, chúng ta phải nhập khẩu. Việc tỉ giá yếu thì giá nhập khẩu phải tăng. Và chúng ta không xuất khẩu thịt chăn nuôi nhiều đúng không ? Tương tự là điện, xăng dầu … các mặt hàng tiêu thụ này chúng ta không dùng hiệu ứng xuất – nhập để cân bằng được. EVN vừa báo lỗ 15,000 tỷ là do giá của than, dầu … tăng cao. Tỉ giá yếu dẫn đến EVN phải chi nhiều nội tệ để có ngoại tệ hơn, kết quả lại càng lỗ hơn. EVN không xuất khẩu điện để có hiệu ứng cuối bài như tác giả nói.

Xin cám ơn tác giả đã trả lời.

Nguyễn cho biết một nền kinh tế nói chung, đang phát triển nói riêng thì cần ưu tiên xuất khẩu hay nhập khẩu ?

Cho đến bây giờ các nền kinh tế đều ưu tiên xuất khẩu.

Tuy nhiên có những ngoại lệ như Philippines, Indonesia … họ chú trọng một đồng tiền mạnh. Mức độ mất giá mạnh của đồng tiền luôn là một vấn đề đối với xã hội của họ.

Thổ Nhĩ Kỳ đang kiểm định lý thuyết của tác giả. Hiện tại nước này áp dụng lãi suất thấp hơn lạm phát, chấp nhận đồng tiền mất giá mạnh để ưu tiên xuất khẩu với lập luận là tiền mất giá sẽ làm cho xuất khẩu tăng mạnh, ngoại tệ thu vào sẽ làm cho nền kinh tế cân bằng lại.

Kết quả ? Lạm phát theo thống kê của cơ quan nhà nước trong năm 2022 là 80%. Việc mất giá mạnh không làm cho việc xuất khẩu bùng nổ mạnh để cân bằng lại các vấn đề vĩ mô trong nước.

Bên cạnh đó, theo anh Ngọc thì lợi ích cho các công ty xuất khẩu.

– FDI là nhà xuất khẩu chính cho Việt Nam. Họ chiếm 70% lượng hàng xuất của ta. Theo lí thuyết của anh, chúng ta phải hi sinh cho khối FDI chăng ? Người dân trong nước là đối tượng chính tiêu thu hàng hóa nhập khẩu cho các mục đích dân sinh. Vậy chúng ta có nên hi sinh lợi ích của người dân trong nước vì khối FDI ? Như anh Ngọc đã đề cập, anh không phủ nhận, doanh nghiệp hướng nội bị thiệt mà.

– Dùng ngoại tệ để can thiệp tỉ giá, anh nói là ít nước nào làm. Tuy nhiên Thái Lan, Malaysia, Philippines, Indonesia .. đều đã giảm dự trữ để ổn định tỉ giá. Thậm chí các nước này còn phải ổn định các mặt hàng dân sinh bằng trợ cấp lên đên hàng chục tỷ USD, so với thiệt hại của EVN thì thiệt hại của EVN vẫn nhỏ bé do tỉ giá chúng ta ổn định. Còn với họ, tỉ giá càng mất, trợ cấp càng cao. Trợ cấp cao, vay nợ giảm thâm hụt càng nhiều. Vay nợ trong nước thì cạnh tranh với các doanh nghiệp trong nước, khiến lãi suất cao. Vay nợ nước ngoài thì vẫn phải cứu tỉ giá để giảm chi phí vay. Rõ ràng không có con đường nào toàn vẹn.

Trong tranh luận của chúng ta câu hỏi đặt ra là hiệu quả kinh tế nào là bớt tệ nhất ? Ưu tiên xuất khẩu (nếu đúng) hay ổn định xã hội ?

Nếu chúng ta có tỉ lệ % chính xác để ra quyết định thì dễ rồi. Nhưng rất tiếc chúng ta không có. Để có được chắc mọi việc đã xong xuôi rồi.

Thêm nữa, chúng ta cũng chẳng có lí thuyết nào chứng minh là hạ giá đồng tiền bao nhiêu là đủ để kích thích xuất khẩu. Ít ra trường hợp Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy đồng tiền mất giá mạnh, rất mạnh, không đem lại hiệu quả kinh tế tương xứng. Và ngay cả trong giai đoạn Trung Quốc tăng giá nhân dân tệ, xuất khẩu của họ vẫn mạnh mẽ. Nguyên do là dù hàng hóa có rẻ do tỉ giá, năng lực sản xuất của mỗi quốc gia cũng chẳng có khả năng mở rộng kịp để tận dụng. Nếu hàng hóa “độc quyền” thì do nhu cầu thị trường, mắc chút họ cũng phải mua thôi à. Việt Nam là minh chứng khác. Đồng tiền chúng ta có sự ổn định trong những năm vừa qua, xuất khẩu của chúng ta vẫn mạnh mẽ vì chúng ta có những lợi thế khác bù lại cho giá bán : năng lực sản xuất, kỹ năng, lợi thế về thuế do các FTA …

Một đồng tiền mất giá mạnh sẽ làm cho các nhà đầu tư rút vốn quay về những nơi ổn định, an toàn và sinh lời cao. Một đồng tiền ổn định trong hoàn cảnh bất ổn định, hoàn toàn có thể là một nơi trú chân an toàn cho dòng vốn đầu tư, trong khi lại giúp cho việc ổn định xã hội trong nước.

Nếu giờ thả nổi tỷ giá thì chắc chắn rằng đồng VND sẽ mất giá và dân thấy vậy sẽ rút hết tiền ngân hàng đi đầu tư BĐS, đầu cơ vàng hay ngoại tệ,… Liệu có phải đang gây ra bất ổn xã hội hay không? Trong khi nền kinh tế dựa chủ yếu vào xuất khẩu, nền sx nội địa quá yếu, hoạt động sx công nghiệp phát triển được trong vòng gần 20 năm qua (tính từ lúc gia nhập WTO 2006) thì chủ yếu nhờ khối FDI. Mà nhà đầu tư FDI ưa thích những nơi có nền kinh tế chính trị ổn định, giờ tự nhiên không can thiệp vào tỷ giá, để thả nổi có phải làm mất ổn định và FDI sẽ rút đi, khi đó lộ ra một nền kinh tế yếu kém.

Từ góc độ người dân hiểu biết các công cụ điều hành chính sách tiền tệ còn hạn chế, tôi nhận thấy khi tiền việt ít trên thị trường thì bớt ảo giá đất nhất. Hiện tại chưa giảm nhưng nó đã không còn mua tranh bán cướp. Giá cả tiêu dùng có tăng nhưng ở mức bình dân vẫn chấp nhận được. Mọi định hướng đầu tư mua sắm, khi đắt đỏ thì ai cũng cân nhắc cao hơn trong đầu tư và tiêu dùng. Có nghĩa liệu cơm gắp mắm thôi. Tôi đánh giá cao việc giữ ổn định hiện nay. Chí ít nó đã đem lại tin tưởng về giá trị tiền đồng không đến nỗi nào. Về dài hạn chắc thắt lại quá thì giảm phát ra sao chờ đợi chính sách công cụ tiếp theo ai có kiến thức có thể nói cho tôi biết được không ? . Xin cảm ơn!

Cám ơn bạn. Bài viết rất hay.

Theo tôi giai đoạn này bảo vệ khối FDI cũng không có gì là sai, họ đang tạo ra nhiều Job cho công nhân nhất. Tỷ giá ổn định thì việc làm ổn định, an sinh xã hội ổn định, nền tảng để vượt qua giai đoạn khó khăn này

Đâu phải cứ bán USD thì lượng tiền đồng lưu thông sẽ giảm. Vì nếu muốn bán USD mà vẫn muốn giữ lượng tiền thì dùng OMO theo chiều ngược lại thôi.
Trong khi giai đoạn vừa rồi, ngoài bán USD, NHNN còn hút tiền đồng qua kênh Bill, cơ bản là NHNN muốn giảm cung tiền.