Cần tách bạch chức năng của HĐQT và ban giám đốc trong DNNN
Lê Hà
(TBKTSG) – Sự việc Vinashin một lần nữa lại làm bộc lộ những vấn đề thuộc về chức năng, quyền hạn của hội đồng quản trị (HĐQT) và ban giám đốc trong các doanh nghiệp.
Đối với doanh nghiệp nhà nước (DNNN), theo quy định, HĐQT là người đại diện cho Nhà nước quản lý nguồn vốn trong doanh nghiệp. HĐQT có chức năng vừa quản lý nguồn vốn, vừa chịu trách nhiệm về chiến lược đầu tư để làm cho đồng vốn sinh sôi. Còn ban giám đốc có chức năng điều hành doanh nghiệp trên cơ sở những gì HĐQT đã đề ra.
Quy định cụ thể là vậy, nhưng thực tế không đơn giản. Nếu xét về địa vị pháp lý, chức chủ tịch HĐQT và tổng giám đốc các tập đoàn kinh tế nhà nước hiện nay đều do Thủ tướng bổ nhiệm. Đã thế, tổng giám đốc cũng là thành viên HĐQT, nên về mặt “quyền lực” giữa hai vị trí này là “kẻ tám lạng, người nửa cân”! Vì vậy nên mới có chuyện ở đơn vị nào nếu bộ máy điều hành đứng đầu là tổng giám đốc mạnh, thì vai trò của chủ tịch HĐQT trở nên mờ nhạt.
Bởi thế, ở các tập đoàn, tổng công ty nhà nước hiện nay, hai vị trí này về vai trò, chức năng cũng chẳng có gì khác nhau. Họ đều là những người quản lý, sử dụng đồng vốn nhà nước. Ở Vinashin trước đây, ông Phạm Thanh Bình kiêm nhiệm cả chức chủ tịch HĐQT và tổng giám đốc trong một thời gian dài, nhưng chẳng thấy cơ quan nào nhắc nhở?!
Việc thành lập HĐQT ở các DNNN là nhằm quy trách nhiệm về một mối. Song, do cơ chế bất cập dẫn đến sự nhập nhằng về quyền hạn của HĐQT và ban giám đốc trong công ty nên tính hiệu quả của HĐQT chưa cao. Vì vậy, cần nhanh chóng tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, tách bạch rõ ràng giữa chức năng, nhiệm vụ của HĐQT với ban giám đốc để nâng cao trách nhiệm sử dụng đồng vốn trong các DNNN.