(KTSG Online) – Các đại biểu Quốc hội cho rằng cần bổ sung quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền đối với tiền ảo, tài sản ảo để kịp thời ngăn chặn các hành vi rửa tiền. Bởi tiền ảo, tài sản ảo có nguy cơ bị lạm dụng để thực hiện các hoạt động phi pháp.
Đó là nội dung được các đại biểu Quốc hội góp ý khi thảo luận ngày 1-11 về dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).
Bà Hoàng Thị Đôi, đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La, cho rằng tội phạm lợi dụng khoa học công nghệ để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật có chiều hướng gia tăng, không loại trừ có các hành vi rửa tiền. Hiện tại, có một loại dữ liệu trên không gian mạng được gán cho giá trị, được gọi là tiền mã hóa, tiền kỹ thuật số, tiền điện tử. Có tình trạng sử dụng khoa học công nghệ, dữ liệu trên không gian mạng để thực hiện các thỏa thuận trao đổi giữa các cá nhân trên phạm vi toàn cầu, vượt qua các quy định về mặt tài chính, tiền tệ của các quốc gia, khu vực.
Đây là giao dịch trên các nền tảng trực tuyến, hoặc thỏa thuận cá nhân không chính thức, không hề được kiểm soát, do loại dữ liệu này chưa được pháp luật công nhận về mặt giá trị, nhưng không vì thế mà không tồn tại các giao dịch, trao đổi thỏa thuận với chức năng như có đồng tiền riêng thực thụ.
Đại biểu cho rằng, ở khía cạnh nào đó, đã tồn tại thị trường giao dịch loại dữ liệu trên không gian mạng này. Đã có tiền thật, tài sản thật đổ vào tài nguyên này, chưa có pháp luật kiểm soát, dẫn tới hậu quả là gây nhiều thiệt hại cho nhiều người dân.
Đại biểu đề nghị cần nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 7 theo hướng quy định khung pháp lý để kiểm soát toàn bộ các hình thức chuyển đổi, thỏa thuận trao đổi tiền thông qua các công cụ mã hóa trên không gian mạng, nhằm thực hiện phòng, chống rửa tiền và các loại tội phạm có liên quan. Đồng thời, cần lưu ý về định kỳ đánh giá tốc độ phát triển và nguy cơ rủi ro về rửa tiền trong hoạt động này.
Bà Huỳnh Thị Phúc, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, nhấn mạnh, sự phát triển của kinh tế số cũng là cơ hội để các đối tượng tội phạm có hành vi gian lận tinh vi, phức tạp hơn, bao gồm các hành vi rửa tiền sử dụng công nghệ cao thông qua các kênh thương mại điện tử, dịch vụ tài chính trên nền tảng số…
Bà Phúc đề nghị ban soạn thảo cân nhắc bổ sung quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền đối với tiền ảo, tài sản ảo để kịp thời ngăn chặn các hành vi rửa tiền. Tại dự thảo có những điều khoản giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quy định chi tiết, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn chi tiết. Cho rằng việc này sẽ làm dự thảo luật không đảm bảo được tính chất chi tiết, cụ thể hóa, rõ ràng, đại biểu đề nghị ban soạn thảo cân nhắc theo hướng quy định cụ thể, chi tiết hơn tại các nghị định, thông tư để luật có hiệu lực pháp luật và được áp dụng có hiệu quả.
Bà Nguyễn Thị Thu Thủy, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định, đề nghị ban soạn thảo cần xem xét bổ sung một số hình thức đối tượng cụ thể - trong bối cảnh công nghệ thông tin ngày càng phát triển như hiện nay - đang tạo ra nhiều cơ hội và kênh khác nhau để tội phạm lợi dụng rửa tiền không hợp pháp thành tiền hợp pháp. Đặc biệt khi tiền ảo, tài sản số đã được một số quốc gia công nhận thì tại Việt Nam gần đây đã xuất hiện hình thức mua bán bitcoin. Vì thế, nếu không quy định cụ thể thì sẽ tạo kẽ hở cho tội phạm rửa tiền, chuyển tiền lợi dụng.
Từ năm 2017, Bộ Tư pháp đã đề cập vấn đề về tiền ảo, tài sản ảo có nguy cơ bị lạm dụng để thực hiện các hoạt động phi pháp, trong đó có rửa tiền và tài trợ khủng bố. Việt Nam cũng đã đẩy mạnh việc giám sát thực thi các quy định về phòng, chống rửa tiền đối với khu vực tư nhân, đặc biệt là các lĩnh vực mới nổi mà tội phạm có khả năng sử dụng để thực hiện các hành vi rửa tiền.
Tuy nhiên, theo bà Thủy, hiện nay pháp luật Việt Nam vẫn chưa có khung pháp lý điều chỉnh và quản lý. Do đó, để dự thảo Luật Phòng, chống rửa tiền bao quát các hoạt động mới phát sinh, đại biểu này đề nghị ban soạn thảo xem xét, nghiên cứu bổ sung dẫn chiếu các quy định của các nước đã công nhận về các loại hình này.
Bên cạnh đó, đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định cho rằng cần mở rộng phạm vi, đối tượng báo cáo là tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản ảo, các sản phẩm, dịch vụ ứng dụng công nghệ mới và các dịch vụ chuyển tiền - để tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan có thẩm quyền quản lý, thanh tra, giám sát hoạt động có rủi ro về rửa tiền và tài trợ khủng bố.
