Chuyện gì đang xảy ra cho Hy Lạp?
Nguyễn Vũ
 |
| Liệu Hy Lạp có phải ra khỏi khối sử dụng euro, quay về dùng lại đồng tiền drachma (hình nền)? Ảnh Reuters |
(TBKTSG Online) - Nếu chỉ đọc lướt tin tức trên báo chí, có lẽ nhiều người sẽ ngạc nhiên vì sao người dân Hy Lạp lại quyết định nói KHÔNG với các biện pháp thắt lưng buộc bụng mà các chủ nợ đặt ra cho nước này, có phải dân Hy Lạp không sẵn sàng chịu đựng khó khăn để vượt qua khủng hoảng nợ nần?
Người ta cũng ngạc nhiên vì sao chính phủ hiện nay của Hy Lạp lại kêu gọi người dân Hy Lạp nói KHÔNG vì không lẽ chính phủ Hy Lạp không muốn tìm giải pháp để nước này vẫn còn ở lại trong khối sử dụng đồng euro?
Nếu giải thích ngắn gọn thì cuộc trưng cầu dân ý vừa rồi đặt ra bài toán phải chọn lựa cho người dân Hy Lạp: thắt lưng buộc bụng theo kiểu mà bộ ba Liên hiệp châu Âu (EU), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) buộc phải làm, tức cắt giảm mạnh hơn nữa các chương trình an sinh xã hội, giảm phúc lợi xã hội hay làm theo cách chính phủ nước này muốn, tức tăng thuế người giàu để ngân sách có tiền xoay xở.
Đặt trong bối cảnh đảng Syriza thắng cử thành lập được chính phủ cánh tả hiện nay do thủ tướng Alexis Tsipras đứng đầu là do vận động chống các biện pháp thắt lưng buộc bụng theo kiểu áp đặt mà dân Hy Lạp đã chịu đựng và đã biểu tình phản đối kéo dài trong suốt năm năm qua thì kết quả cuộc trưng cầu dân ý không có gì bất ngờ.
Tuy nhiên bão tố cho nền kinh tế Hy Lạp và cả khối sử dụng đồng euro vẫn đang còn phía trước. Vì sao?
Về dài hạn mà nói thì nhiều nhà kinh tế hàng đầu thế giới đã lên tiếng cho rằng ý tưởng 19 nước cùng chia sẻ một đồng tiền trong khi mức độ phát triển kinh tế các nước này còn rất cách biệt là một ý tưởng trước sau gì cũng thất bại.
Bình thường khi nền kinh tế một nước lâm vào suy thoái, cách thoát thân là phá giá đồng tiền để thúc đẩy kinh tế, tăng xuất khẩu; còn nói toạc ra là bắt tất cả người dân cùng chia sẻ mỗi người một ít cái khó khăn này, hy vọng nhờ đó mà kinh tế phục hồi. Nhưng với các nước sử dụng đồng euro chung, họ không có quyền chọn lựa đó vì họ không thể tự mình in tiền để phá giá đồng nội tệ.
Tương tự như vậy lãi suất đi vay của các nước sẽ chênh nhau tùy mức độ phát triển kinh tế của nước đó; ăn nên làm ra thì lãi suất thấp, làm ăn bê bết phải trả lãi cao. Thế nhưng khi bắt đầu tham gia khu vực dùng chung đồng euro, mặc dù nền kinh tế còn nhiều yếu kém, Hy Lạp lại được vay tiền với lãi suất bằng với nước có nền kinh tế mạnh khỏe hơn nhiều lần như Đức chẳng hạn. Thế là một thời gian dài dân Hy Lạp vay tiền chi tiêu thoải mái, nợ nần ngày càng lớn.
Cách đây năm năm khủng hoảng kinh tế Hy Lạp nổ ra nhưng lúc đó là nợ của Hy Lạp với các ngân hàng tư nhân. Thay vì để các ngân hàng này chịu thiệt sau đó phải giải cứu chúng, chính phủ các nước châu Âu lại cho Hy Lạp vay những khoản tiền khổng lồ để Hy Lạp trả cho các ngân hàng của họ. Thế là nợ tư biến thành nợ công và quá trình này trì hoãn cuộc khủng hoảng kinh tế Hy Lạp thêm được vài năm.
Nay cuối cùng Hy Lạp hết cách, họ không có tiền để trả cho IMF món nợ đến hạn 1,5 tỉ đô-la Mỹ vào cuối tháng vừa rồi. Lo sợ người dân đến rút tiền ào ạt, Hy Lạp đóng cửa ngân hàng, giới hạn các chủ thẻ tín dụng chỉ được rút 60 euro/ngày… Không còn cách để đàm phán với chủ nợ, chính phủ Hy Lạp tính đến cách trưng cầu dân ý và dùng kết quả ấy gây sức ép lên châu Âu.
Với kết quả của cuộc trưng cầu dân ý vừa rồi, có thể nói khả năng Hy Lạp ra khỏi khối sử dụng đồng tiền euro là cao hơn bao giờ hết.
Giả định vừa rồi dân Hy Lạp nói CÓ với cải cách kinh tế thì chính phủ của Thủ tướng Alexis Tsipras phải ra đi và chính phủ khác sẽ phải tái đàm phán với châu Âu về các điều kiện thắt lưng buộc bụng như trước. Nay họ nói KHÔNG, có nghĩa ông Tsipras sẽ có thêm trọng lượng trên bàn đàm phán với các chủ nợ. Nhưng khả năng các chủ nợ không nhượng bộ là cao, chính phủ Hy Lạp sẽ hết tiền xoay xở, sẽ phải tiếp tục không trả được các món nợ đến hạn…
Nếu thế Hy Lạp chỉ còn con đường ra khỏi khối sử dụng euro, quay về dùng lại đồng tiền drachma. Lúc đó một bi kịch khác sẽ diễn ra vì chưa biết nước nào sẽ nối chân Hy Lạp để thoát khỏi gọng kìm euro. Nói cho cùng, không có khả năng kiểm soát đồng tiền thì không thể điều hành được nền kinh tế. Âu đó cũng là bài học cho đồng euro và các đồng tiền chung khác.
Đọc thêm:
