Có ít nhất một cách thu thập dữ liệu tốt hơn là phát phiếu ghi tay

(KTSG) – Trong tuần qua, tại một số khu vực ở TPHCM, người dân được phát tận nhà “Phiếu thu thập thông tin phương tiện giao thông cơ giới đường bộ” và được đề nghị điền thông tin, kèm bản photo giấy đăng ký xe. Theo giải thích của Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ – đường sắt (PC08) Công an TPHCM trên báo Tuổi Trẻ ngày 25-11, việc thu thập thông tin này nằm trong kế hoạch “xây dựng kho dữ liệu xe cộ được làm sạch tới tận gốc trên địa bàn thành phố, giúp các cơ quan chức năng nâng cao hiệu quả công tác quản lý phương tiện”.

• Ngành thuế thu thập thông tin giao dịch từ sàn thương mại điện tử
• AI thông minh đến mức nào?

Nghĩ lại thấy cách làm của PC08 có gì đó kỳ kỳ. Tại sao lại phải chọn cách làm thủ công như vậy mà không tận dụng các hệ thống công nghệ có sẵn?

Từ hàng chục năm nay, dữ liệu đăng ký xe đã được tin học hóa và do ngành cảnh sát giao thông quản lý trên hệ thống. Không chỉ là dữ liệu đăng ký xe mà hiện nay các dữ liệu liên quan như đăng kiểm, phạt vi phạm giao thông, bằng lái xe, tài khoản hệ thống giám sát hành trình (hộp đen) đối với xe kinh doanh… đều liên thông với nhau không chỉ ở phạm vi TPHCM mà còn trên toàn quốc.

Hiện nay các trạm đăng kiểm xe đều có thể kiểm tra xe có đang nợ tiền phạt vi phạm luật giao thông hay không, tài khoản hộp đen còn hiệu lực hay không… Nếu xe còn nợ tiền phạt ở bất cứ địa phương nào hay tài khoản hộp đen hết hạn thì sẽ bị từ chối đăng kiểm.

Chọn cách làm thủ công, liệu PC08 có nghĩ đến việc phải nhập dữ liệu đến hai lần: một lần là người dân ghi vào phiếu và một lần là nhập ngược thông tin từ phiếu vào hệ thống. Việc này vừa mất nhiều công sức vừa dễ gặp sai sót. TPHCM đang quản lý 8,5 triệu xe hai bánh và bốn bánh, cộng thêm số xe mới đăng ký khoảng 300.000 chiếc/năm. Vậy PC08 sẽ xử lý hàng triệu phiếu thu thập thông tin xe này trong bao lâu và tốn bao nhiêu nhân lực?

Với cơ sở dữ liệu xe đã có, chỉ cần xây dựng một hệ thống để người dân tự kiểm tra thông tin xe của mình. Sau khi nhập thông tin như số giấy đăng ký xe, số chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân (luôn đi kèm trong hồ sơ đăng ký xe) thì hệ thống sẽ nhắn mã PIN vào số điện thoại hay e-mail cho người dân nhập vào và kiểm tra thông tin xe. Nếu đúng thì bấm nút xác nhận, nếu chưa đúng thì bấm nút yêu cầu cập nhật và cung cấp thông tin đúng.

Bảo mật dữ liệu cho thông tin kê khai trên phiếu là vấn đề đáng lo ngại nhất. Với thông tin kê khai chiếm tới hai mặt trang phiếu khổ giấy A4, sau đó lại phải kèm theo bản photo giấy đăng ký xe, lo ngại của người dân là có cơ sở.

Phiếu ghi tất tần tật về thông tin xe và chủ xe, trong đó có những thông tin như nơi ở, số điện thoại, loại xe, số sườn, số máy, chủ xe đứng tên bao nhiều chiếc xe… Có quá nhiều thông tin cần bảo mật được phơi bày ra trong khi lại có không ít kẽ hở có thể gây lộ thông tin.

Theo PC08, công an cấp xã, thành viên các tổ công tác thực hiện đề án 06 khu phố, ấp, cộng tác viên… sẽ đến từng nhà, từng hộ dân và cơ quan, tổ chức doanh nghiệp để ghi nhận thông tin của chủ xe, xe, người đang sử dụng xe trên phiếu. Trên thực tế, với việc phát phiếu và thu phiếu tận nhà, có khi người phát và thu phiếu là nhân viên bảo vệ chung cư, cộng tác viên… thì việc bảo mật thông tin rất yếu. Những xấp phiếu đã ghi thông tin này nếu gặp người có ý đồ xấu thì chỉ mất vài phút là bị chụp hình bằng điện thoại một cách dễ dàng. Hậu quả sẽ rất khó lường cho chủ xe thật nếu có giấy tờ giả của chiếc xe khác trùng với thông tin xe của họ, đặc biệt là trong các vụ tai nạn giao thông hay vụ án hình sự.

Đến nay, Chính phủ lẫn chính quyền TPHCM đã đầu tư rất nhiều tiền của, công sức để xây dựng các hệ thống công nghệ để quản lý nhiều lĩnh vực, việc phát phiếu ghi tay như vậy rõ ràng là không phù hợp, đi ngược lại xu thế xây dựng chính phủ điện tử, chính quyền điện tử. Các cơ quan chức năng nhà nước lẽ ra phải đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, không thể để trống đánh xuôi mà kèn thổi ngược gây phiền hà cho người dân.