(KTSG Online) - Mỹ dự kiến công bố chính sách thuế quan mới vào đầu tháng 4. Bên cạnh mặt khó khăn, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam xây dựng kế hoạch dài hạn nhằm nâng cao năng lực công nghiệp nội địa, tăng sức đề kháng.
- Doanh nghiệp cần ứng phó ra sao trước chính sách thuế quan mới của Mỹ?
- Doanh nghiệp Việt bàn cách giảm rủi ro từ chính sách thuế quan mới của Mỹ
Chính sách thuế mới của Mỹ đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia sẽ tác động lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp.
Trong bối cảnh khó khăn này, các doanh nghiệp cần bình tĩnh và linh hoạt trong chiến lược kinh doanh để vượt qua “cơn sóng dữ” thuế quan do Tổng thống Donald Trump khởi xướng, trong bối cảnh dự báo thương mại toàn cầu năm 2025 sẽ chậm lại so với năm trước.
Thông tin này được ghi nhận tại hội thảo “Các chính sách thuế quan mới của Mỹ và ứng phó của Việt Nam”, được tổ chức bởi Tạp chí Kinh tế Sài Gòn và Công ty Luật TNHH HM&P vào ngày 27-3. Hội thảo quy tụ nhiều chuyên gia kinh tế, đại diện chính quyền, hiệp hội ngành nghề cùng cộng đồng doanh nghiệp.
Dự kiến vào ngày 2-4 tới, Mỹ sẽ công bố chính sách thuế quan mới nhằm bảo vệ nền kinh tế nội địa và điều chỉnh cán cân thương mại. Đây không chỉ là cơ hội mà còn là thách thức lớn cho các doanh nghiệp.
Chủ động nhiều phương án ứng phó
Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu Việt Nam đối diện với nhiều thách thức, nhiều ý kiến cho rằng các doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu lớn như dệt may, da giày, đồ gỗ, điện máy… sẽ gặp khó khăn khi xuất khẩu sang Mỹ.
Dù vậy, chuyên gia kinh tế trưởng từ Ngân hàng BIDV, TS. Cấn Văn Lực cho rằng nhận định này chưa hẳn đúng. Ông nhấn mạnh rằng biến động trong xuất khẩu chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau. Các mặt hàng nói trên có thể bị ảnh hưởng bởi việc áp thuế, nhưng cũng phụ thuộc vào tầm quan trọng của chúng đối với nền kinh tế và người tiêu dùng Mỹ.
Những mặt hàng nói trên đều là những mặt hàng rất quan trọng đối với kinh tế Mỹ. Khi áp thuế, Mỹ sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng về ảnh hưởng đối với người tiêu dùng của họ và phải xem xét khả năng thay thế hàng hóa.
Để làm nhẹ vấn đề Việt Nam có thể nằm trong mục tiêu đánh thuế của Mỹ, các doanh nghiệp Việt Nam (cùng với nỗ lực của Bộ Công Thương) trong tháng 3 này đã ký kết hợp tác với Mỹ với tổng trị giá hơn 90 tỉ đô la. Gần đây, Chính phủ dự kiến sửa đổi các nghị định về mức thuế nhập khẩu để điều chỉnh tương xứng với Mỹ. Đây cũng là thông tin tích cực cho doanh nghiệp Việt Nam.
“Trong giai đoạn đầy biến động này, việc chuẩn bị kỹ càng là cần thiết. Chúng ta cần tìm kiếm cơ hội mới và nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu của thị trường”, ông nói. Các doanh nghiệp cần đa dạng hóa thị trường để giảm thiểu rủi ro mà không chỉ riêng Việt Nam, mà rất nhiều quốc gia cũng đang phải đối mặt với chính sách thuế mới từ Mỹ.
Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Gỗ An Cường, ông Lê Đức Nghĩa, cho rằng nếu Mỹ áp dụng thuế 25% cho tất cả sản phẩm gỗ từ các quốc gia thì công ty sẽ không gặp trở ngại. Tuy nhiên, nếu chỉ áp thuế đối với đồ gỗ Việt Nam, đây sẽ là một thách thức lớn. Dù vậy, Gỗ An Cường đã chuẩn bị ứng phó linh hoạt, chuyển hướng khai thác sang các thị trường đã tạm ngưng giao dịch như Úc, Nhật Bản và quay về thị trường nội địa.
Ông Nghĩa khẳng định rằng thay vì hoang mang, Gỗ An Cường đang tập trung tối ưu hóa sản phẩm và quy trình sản xuất để giảm chi phí, chia sẻ gánh nặng với đối tác nhập khẩu tại Mỹ. “Chúng tôi đã chuẩn bị rất tốt cho mọi phương án có thể xảy ra”, ông nói.
TS. Phạm Văn Đại, chuyên gia nghiên cứu cao cấp, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright: "Chúng ta cần phải chuẩn bị nhiều phương án, vì nhiều vấn đề vượt xa tầm với của chúng ta, không chỉ của doanh nghiệp mà cả Việt Nam".
Cần quan tâm đến nguồn gốc hàng hóa
Tại hội thảo, một vấn đề được thảo luận nhiều là tính xác thực của nguồn gốc hàng hóa Việt Nam. Điều này đặc biệt quan trọng để tránh nguy cơ bị áp đặt các chính sách thuế không lường trước từ phía Mỹ.
Ông Lực nhấn mạnh rằng đây không chỉ là mối quan tâm ngắn hạn mà còn là một thách thức dài hạn cho nền kinh tế Việt Nam. Xuất khẩu của Việt Nam đang diễn ra khá tốt, nhưng cần lưu ý rằng 70% giá trị xuất khẩu đến từ khu vực FDI, trong khi hơn 56% nguyên liệu vẫn phải nhập khẩu.
Mặt khác, hiện tỷ lệ giá trị gia tăng từ hàng hóa xuất khẩu do doanh nghiệp Việt Nam sản xuất chỉ khoảng 28-30%, thấp hơn nhiều so với 50% của Thái Lan và Malaysia. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải xây dựng kế hoạch dài hạn để nâng cao năng lực công nghiệp nội địa.
“Chúng ta cần củng cố năng lực sản xuất nội địa và duy trì sự minh bạch trong hoạt động thương mại”, ông nhấn mạnh. Mặc dù hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ trong năm ngoái, việc đầu tư vào công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm vẫn là điều cần thiết để cải thiện khả năng cạnh tranh.
Ông Cường cũng lo ngại tình trạng doanh nghiệp Trung Quốc thuê nhà xưởng tại Việt Nam để sản xuất và xuất khẩu tạo ra áp lực lớn cho doanh nghiệp Việt.
Chính phủ cũng cần có các chính sách hỗ trợ nhằm kiểm soát tình trạng nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam tự lực hơn trong sản xuất và phát triển sản phẩm.
Nâng cao sức đề kháng cho doanh nghiệp
Tại hội thảo, các diễn giả đã nhấn mạnh rằng doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng thích ứng với nguy cơ từ chính sách thuế quan cao của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
TS. Lực đã đề xuất một loạt giải pháp nhằm giúp doanh nghiệp giữ vững vị thế trước thuế quan ông Trump. Theo đó, doanh nghiệp nên khai thác tối đa các chính sách hỗ trợ về thuế và lãi suất, giảm thiểu chi phí và tối ưu hóa quy trình vận hành; đồng thời nắm bắt xu hướng chuyển đổi số và xanh hóa, xây dựng chiến lược nhất quán cho chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và ESG.
Các doanh nghiệp cũng nên đa dạng hóa đối tác, chuỗi cung ứng và tham gia thị trường tín chỉ carbon; cải thiện năng lực cạnh tranh, bao gồm năng lực quản trị và quản lý rủi ro.
Ông Nguyễn Hữu Nam, Phó Giám đốc VCCI khu vực TPHCM, cho biết các doanh nghiệp Việt Nam luôn nhạy bén trước biến động chính sách của các đối tác thương mại. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ đã tìm đến VCCI để được tư vấn về chính sách hỗ trợ và chứng nhận nguồn gốc xuất xứ. Doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ hồ sơ nguồn gốc, tăng cường tính minh bạch và chủ động tham vấn các cơ quan chuyên môn để được hỗ trợ kịp thời.
Ông Nguyễn Văn Phúc, Luật sư điều hành Công ty Luật TNHH HM&P, nhấn mạnh ba điểm quan trọng mà doanh nghiệp Việt cần lưu ý: (1) Nắm rõ các chính sách thuế quan mới của Mỹ; (2) Tận dụng các hiệp định thương mại đã ký kết để dễ dàng thâm nhập thị trường; (3) Rà soát kỹ các điều khoản hợp đồng với đối tác thương mại Mỹ để tránh rủi ro do thay đổi chính sách thuế quan.
Trong bối cảnh Mỹ áp dụng hàng rào thuế quan mới, doanh nghiệp Việt Nam không chỉ đối mặt với thách thức mà còn phải nhìn nhận cơ hội. Họ nên tối ưu hóa những FTA đã ký để mở rộng xuất khẩu sang các thị trường tiềm năng như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN và Nam Mỹ.
Để khắc phục những bất lợi do tác động từ thuế quan, doanh nghiệp không chỉ phải chuẩn bị các phương án ứng phó mà còn cần cải tiến quy trình sản xuất và cải thiện chất lượng sản phẩm.
Việc phát triển mối liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp trong nước, tích cực khai thác các thị trường mới và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động tiêu cực từ chính sách thuế mới.
