(KTSG) – Khẩu hiệu “Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” là chủ đề trọng tâm trong chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông Donald Trump, với lời hứa mang lại việc làm trong lĩnh vực sản xuất cho nước Mỹ. Và khi còn đương chức, ông đã cố gắng thực hiện lời hứa này bằng cách đánh thuế đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu và cắt giảm thuế nhằm khuyến khích các tập đoàn đầu tư vào Mỹ hơn là ra nước ngoài.
- Ngành sản xuất của Mỹ khó khôi phục vì nạn khát chip
- Ngành sản xuất Mỹ tăng bổng lộc để tuyển dụng lao động
Thật không may, sự hồi sinh sản xuất được hứa hẹn đã không bao giờ xảy ra.
Tuy nhiên, đáng chú ý là Tổng thống Joe Biden dường như đang làm những gì mà ông Trump đã hứa với sự xuất hiện liên tục các thông báo về kế hoạch xây dựng những nhà máy lớn mới.
Nhóm vận động Năng lượng Khí hậu đã theo dõi các kế hoạch xây dựng nhiều nhà máy năng lượng sạch, sản xuất pin, xe điện,… kể từ khi Đạo luật Giảm lạm phát được thông qua; cũng đã có nhiều nhà máy khác xuất hiện gắn liền với Đạo luật Khoa học và Đạo luật CHIPS, nhằm thúc đẩy sản xuất chất bán dẫn trong nước.
Trong khi nhiều dự án được công bố có lẽ sẽ mất thời gian để triển khai đầy đủ, thì chi tiêu cho xây dựng sản xuất đã tăng vọt; hiện đang cao hơn khoảng 75% so với bất kỳ thời điểm nào trong những năm ông Trump cầm quyền và có vẻ như sẽ còn cao hơn nữa. Goldman Sachs dự đoán rằng Đạo luật Giảm lạm phát sẽ liên quan đến chi tiêu của chính phủ cao hơn đáng kể so với dự kiến ban đầu, đồng thời cũng sẽ thu hút hàng ngàn tỉ đô la đầu tư tư nhân.
Cần lưu ý rằng, không chính sách nào có thể khôi phục nền kinh tế của những năm 1950 khi 30% công nhân của Mỹ làm việc trong lĩnh vực sản xuất. Tất cả các quốc gia tiên tiến, ngay cả những quốc gia như Đức có thặng dư thương mại bền vững, đang ngày càng trở thành nền kinh tế dịch vụ với tỷ trọng lao động sản xuất giảm dần.
Một số sự gia tăng sản xuất hiện tại phản ánh các quy tắc mua hàng Mỹ có vấn đề theo một số cách: chúng làm tăng chi phí và tạo ra xung đột thương mại với các đồng minh của nước Mỹ.
Tuy nhiên, Đạo luật CHIPS thúc đẩy sản xuất trong nước do việc này liên quan đến an ninh quốc gia trong thời điểm căng thẳng gia tăng với Trung Quốc. Còn Đạo luật Giảm lạm phát trên thực tế mang tính bảo hộ một phần vì đó là cách duy nhất để luật khí hậu quan trọng được thông qua, nhưng nó cũng thúc đẩy sản xuất trong nước nhằm giúp đỡ các khu vực tụt hậu ở Mỹ và người lao động chân tay.
Tại sao nỗ lực thúc đẩy sản xuất của ông Biden thành công trong khi những cố gắng của ông Trump lại thất bại?
Chính sách thuế quan thời ông Trump dường như đã thất bại trong việc thúc đẩy sản xuất một phần do hoàn toàn kém cỏi: Bằng cách tăng chi phí thép và các đầu vào công nghiệp khác, chúng đã khiến toàn bộ ngành công nghiệp Mỹ trở nên kém cạnh tranh hơn và nhìn chung có thể làm giảm việc làm trong lĩnh vực sản xuất.
Đối với việc cắt giảm thuế của ông Trump, về cơ bản, đó là kinh tế phúc lợi nhỏ giọt nghĩa là tăng lợi nhuận sau thuế của các tập đoàn và hy vọng họ tạo ra nhiều việc làm hơn. Điều này đã thất bại (khi việc cắt giảm thuế theo hướng phúc lợi nhỏ giọt diễn ra liên tục) bởi vì tiền đề cơ bản đã sai: Thuế đánh vào lợi nhuận doanh nghiệp không phải là yếu tố quan trọng ngăn cản đầu tư ở Mỹ, vì vậy việc cắt giảm thuế không thúc đẩy sản xuất của đất nước. Tất cả những gì nó làm là mang lại cho các tập đoàn một vận may tài chính bất ngờ.
Ngược lại, các chính sách của ông Biden có thể được mô tả là kinh tế học xây từ dưới lên. Thay vì cung cấp các khoản cắt giảm thuế rộng rãi cho các tập đoàn, họ đưa ra các khuyến khích để chuyển đổi sang nền kinh tế hoạt động dựa vào năng lượng tái tạo: tín dụng để sản xuất hoặc đầu tư vào năng lượng sạch, để người tiêu dùng mua xe điện hoặc thiết bị tiết kiệm năng lượng,… Kết hợp với các điều khoản mua hàng Mỹ, những ưu đãi này sẽ tạo ra nhu cầu gia tăng đối với nhiều loại hàng hóa do Mỹ sản xuất, từ pin đến động cơ điện.
Và doanh nghiệp đang đáp ứng nhu cầu gia tăng tiềm năng đó bằng cách đầu tư nhiều hơn vào sản xuất của Mỹ so với trước đây.
Theo The New York Times
