Cuộc chuyển đổi chiến lược sang xe điện của Volkswagen

Cuộc chuyển đổi chiến lược sang xe điện của Volkswagen

Lê Linh

(TBKTSG Online) – Hãng xe Volkswagen (Đức) đang theo đuổi tham vọng trở thành nhà sản xuất xe điện dẫn đầu thế giới. Đây được xem là một quyết định đặt cược táo bạo và quyết liệt, được đưa ra trong bối cảnh Volkswagen chật vật thoát ra cuộc khủng hoảng gian lận khí thải, một trong những tai họa lớn nhất trong lịch sử của hãng xe này.

Mẫu xe điện I.D. Vizzion của hãng xe Volkswagen được giới thiệu tại Cuộc triển lãm ô tô Geneva ở Geneva (Thụy Sĩ) hồi tháng 3-2018. Ảnh: Insideevs

Kế hoạch xe điện từ cuộc họp giải quyết khủng hoảng

Theo hãng tin Reuters, hãng xe khổng lồ của Đức Volkswagen (VW) đang đặt cược tương lai vào kế hoạch đầu tư 80 tỉ euro (91 tỉ đô la Mỹ) để vươn lên trở thành nhà sản xuất xe điện bình dân, có lợi nhuận với mục tiêu sản xuất 3 triệu xe điện mỗi năm vào năm 2025, tăng sốc so với sản lượng 40.000 xe điện của hãng này vào năm 2018. Con số này vượt trội so với so với ngân sách phát triển xe điện 42 tỉ đô la của đối thủ gần nhất, hãng xe Daimler (Đức). Liên minh ba hãng xe Renault-Nissan-Mitsubishi cho biết sẽ chi 10 tỉ euro vào năm 2022 để phát triển xe điện và xe tự lái. Trong khi đó, hãng xe lớn nhất Mỹ General Motors có kế hoạch chi tổng cộng 8 tỉ đô la cho xe điện và xe tự lái.

Sự chuyển đổi chiến lược lớn nhất trong lịch sử 80 năm của VW bắt đầu từ một cuộc họp giải quyết khủng hoảng ở trụ sở của hãng này ở Wolfsburg vào một ngày thứ Bảy của tháng 10-2015. Cuộc họp diễn ra dưới sự điều hành của giám đốc thương hiệu VW Herbert Diess (nay là giám đốc điều hành của VW). Tại cuộc họp, chín quản lý cấp cao của VW đã thảo luận giải pháp để vượt qua khủng hoảng sau khi các cơ quan quản lý tuýt còi về hành vi gian lận khí thải diesel của VW, một vụ bê bối khiến VW bị phạt tổng cộng hơn 27 tỉ đô la và danh tiếng bị hoen ố.

“Đó là một cuộc thảo luận căng thẳng” Juergen Stackmann, thành viên hội đồng quản trị phụ trách kinh doanh của VW, nói. Chỉ 3 ngày sau cuộc họp, VW thông báo kế hoạch phát triển một nền tảng xe điện có mật danh MEB, mở đường để sản xuất xe điện giá hợp lý ở quy mô hàng loạt. Song tham vọng đầy đủ về xe điện của VW chỉ được tiết lộ cách đây hai tháng khi hãng xe này thông báo về cam kết chi 80 tỉ euro nói trên.

Trong nhiều tháng sau khi vụ gian lận khí thải của VW bung bết vào năm 2015, các hãng xe đối thủ xem đây là vấn đề riêng của VW. Tuy nhiên, sau đó, các cơ quan quản lý phát hiện hàng hoạt vụ gian lận khí thải trong ngành công nghiệp ô tô nên họ đã áp đặt chính sách kiểm soát nghiêm ngặt khí thải của ô tô.

Giới phân tích nhận định giờ đây, “nhân vật phản diện” trong vụ bê bối gian lận khí thải có khả năng trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới trong những năm tới và sẽ là hãng xe duy nhất có khả năng sản xuất ồ ạt xe điện nếu nhu cầu tăng cao.

“Quyết định chuyển nhà máy Emden ở bang Lower Saxony sang sản xuất xe điện sẽ không bao giờ xảy ra nếu không có cuộc họp ngày thứ Bảy đó”, Stackmann, một lãnh đạo cấp cao của VW, nói.

“Được ăn cả, ngã về không”

Kế hoạch đầu tư 80 tỉ euro để phát triển xe điện là một quyết định đặt cược “được ăn cả, ngã về không” trong dài hạn. Dòng xe điện ID của VW sẽ được tung ra thị trường vào năm 2020. VW cũng đã đặt ra thời hạn cuối để chấm dứt sản xuất xe động cơ đốt trong hàng loạt khi thông báo năm 2026 sẽ là năm mà thế hệ xe chạy xăng và diesel cuối cùng của VW được phát triển.

Arndt Ellinghorst, nhà phân tích ở công ty nghiên cứu Evercore ISI, nhận định rằng đặt cược vào xe điện có thể rủi ro vì hiện nay, đa phần khách hàng không muốn sở hữu những chiếc xe phụ thuộc vào các trạm sạc trên đường phố.
“Điều gì sẽ xảy ra nếu mọi người vẫn chưa sẵn sàng sở hữu xe điện? Liệu mức độ phổ cập xe điện ở Mỹ, châu Âu và Trung Quốc có giống nhau?”, ông đặt câu hỏi.

Tuy nhiên, Ellinghorst cho rằng các quy định hạn chế khí thải ở Liên minh châu Âu (EU) và Trung Quốc khiến xu hướng phổ cập xe điện là điều không thể tránh khỏi, do vậy, hãng xe nào tiên phong trong xu hướng đó sẽ có tỷ lệ rủi ro/lợi nhuận tích cực.

Các hãng xe vẫn chưa thể có lợi nhuận khi sản xuất xe điện bình dân hàng loạt chủ yếu là vì chi phí các bộ pin xe điện quá cao, chiếm đến 30-50% giá thành của mỗi chiếc xe điện. Một bộ pin có công suất giúp xe điện chạy trong quãng đường 500km có chi phí khoảng 20.000 đô la, trong khi đó, động cơ xăng chỉ tốn khoảng 5.000 đô la. Nếu tính thêm chi phí 2.000 đô la của động cơ điện và bộ biến tần, mức chênh lệch giữa xe truyền thống và xe điện càng cao hơn.

Ngay cả Model 3, dòng xe điện rẻ nhất của hãng Tesla, cũng được chào bán ở Đức với giá cao ngất ngưởng 55.400 euro/chiếc. Mức giá này chỉ thấp hơn một chút so với mẫu xe Porsche Macan thuộc dòng SUV cỡ nhỏ. Tại Mỹ, xe điện Model 3 có giá khởi điểm là 35.950 đô la

Lợi thế kinh tế nhờ quy mô lớn

VW tin rằng lợi thế quy mô lớn sẽ giúp hãng xe này đủ sức sản xuất xe điện với giá thành không cao hơn dòng xe VW Golf đang có giá bán 20.000 euro.

“Chúng tôi là Volkswagen, một thương hiệu dành cho mọi người. Đối với xe điện, chúng tôi cần các lợi thế kinh tế nhờ quy mô lớn. Và Volkswagen có thể tận dụng lợi thế này hơn bất kỳ hãng xe nào khác”, một lãnh đạo cấp cao của VW nói với Reuters.

“Đến năm 2025, chúng tôi dự báo Volkswagen sẽ trở thành nhà sản xuất xe điện số một trên toàn cầu. Tesla có khả năng vẫn giữ ngôi đầu ở phân khúc xe điện cao cấp”, nhà phân tích Patrick Hummel ở ngân hàng đầu tư UBS (Thụy Sĩ), nhận định.

Hồi tháng 12 năm ngoái, Nghị viện châu Âu và các nước thành viên EU nhất trí thỏa thuận cắt giảm 37,5% lượng khí thải CO2 ở xe mới vào năm 2030 so với mức khí thải CO2 trung bình của chúng vào năm 2021. “Mục tiêu này không thể đạt được nếu mọi người chỉ sử dụng chủ yếu xe động cơ đốt trong”, Volkmar Denner, Giám đốc điều hàng của Bosch, nhà cung cấp linh kiện ô tô lớn nhất thế giới, nói.

Bắt đầu từ năm nay, các hãng xe ở châu Âu sẽ bị phạt 95 euro cho mỗi gram khí thải CO2 vượt hạn mức cho phép trên mỗi km. Công ty tư vấn quản lý PA Consulting dự báo VW sẽ đối mặt với mức phạt 1,4 tỉ đô la vì các xe của hãng này có lượng khải CO2 vượt mức trung bình của xe đăng ký mới ở châu Âu vào năm 2021.

Khi Brussels siết chặt các quy định hạn chế khí thải ở ô tô, các lãnh đạo của VW kết luật rằng xe điện là giải pháp hiệu quả nhất để đáp ứng các mục tiêu khí thải nghiêm ngặt. Họ cho biệt đây là thời điểm không thể quay đầu được nữa vì VW đã đưa ra các quyết định đầu tư cuối cùng và cam kết theo đuổi kế hoạch về xe điện.