Đặt ra lương tối thiểu là để bảo vệ lao động yếu thế
Thanh Thương thực hiện
 |
| Bà Tống Thị Minh – Ảnh: Vietnamnet |
(TBKTSG Online) – Xung quanh nhiều ý kiến bàn về việc tăng lương tối thiểu trong năm 2011, như lương tăng chưa đủ bù tăng giá hay nên bỏ luôn mức lương tối thiểu vì chưa sát với thực tế thị trường… bà Tống Thị Minh, Vụ trưởng Vụ lao động, tiền lương, Bộ Lao động Thương binh Xã hội đã có cuộc trao đổi ngắn với Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online về việc này.
>> Ngày 1-1- 2011: tăng lương tối thiểu vùng đối với doanh nghiệp
TBKTSG Online: Theo thông báo điều chỉnh lương tối thiểu trong năm 2011 thì mức lương tối thiểu của các doanh nghiệp sẽ tăng từ 100.000 đồng đến 370.000 đồng, vì sao Bộ lại đề xuất mức tăng này, trong khi trước đó, mức lương dự kiến tăng là thấp hơn?
Bà Tống Thị Minh: Trước khi trình chính phủ, phương án tăng lương tối thiểu mà Bộ Lao động dự kiến có mức lương cao nhất là 1,5 triệu đồng, và mức tăng cao nhất là 290.000 đồng, chứ không phải 370.000 như nghị định mới. Tuy vậy, khi Bộ Lao động tổ chức lấy ý kiến của các bộ,ngành, doanh nghiệp, và các cơ quan lao động của 3 vùng miền đã có nhiều ý kiến đóng góp xoay quanh việc nên có mức tăng cao hơn, do giá cả thị trường đã tăng nhanh và với mức lương tối thiểu thấp, doanh nghiệp cũng không tuyển được lao động.
Thêm vào đó, vào thời điểm bộ dự kiến tăng lương thì chỉ số giá tiêu dùng (CPI) ước tính cả năm nay chỉ tăng khoảng 7%, nhưng mới trong 10 tháng, chỉ số giá tiêu dùng đã tăng đến 7,58%. Vì vậy, sau khi cân nhắc, bộ đã quyết định nâng mức lương dự kiến để chính phủ duyệt cho phù hợp với tình hình thực tế.
Như vậy, cụ thể hơn lương tối thiểu được tính tăng lên dựa trên những yếu tố nào, thưa bà?
– Khi tính mức lương tối thiểu, chúng tôi dựa trên sự gia tăng của chỉ số giá tiêu dùng như đã nói ở trên, tốc độ tăng trưởng GDP, mức độ tăng lương chung của thị trường, khả năng thu hút đầu tư nước ngoài. Riêng về CPI, chúng tôi chú trọng nhiều vào việc tăng giá của các mặt hàng thiết yếu, như lương thực thực phẩm, y tế, phương tiện đi lại… để mức lương tối thiểu khi xây dựng xong phải đáp ứng đủ nhu cầu sống của người lao động.
Tôi cũng xin lưu ý là mức lương tối thiểu chỉ là lưới bảo vệ cho lao động yếu thế, tức lao động khộng có tay nghề, làm các công việc giản đơn, trong điều kiện ổn định, chứ hoàn toàn không phải cơ sở để doanh nghiệp dựa vào đó trả lương cho người lao động đã được đào tạo.
Theo bà, mức tăng này có gây khó khăn cho doanh nghiệp khi thực hiện không, thưa bà?
– Thực tế, tại nhiều tỉnh thành lớn, mức lương tối thiểu như trên sẽ khiến người lao động nếu nhận đúng mức này sẽ gặp khó khăn. Nhưng thực tế, trong thang, bảng lương thì sẽ có rất ít lao động phải nhận đúng lương tối thiểu, mà doanh nghiệp thường trả cao hơn. Nếu tăng lương cho lao động có mức thấp nhất thì mức lương của các lao động còn lại cũng sẽ phải tăng theo thang lương. Điều này sẽ giúp mặt bằng lương của người lao động tăng cao hơn.
Tuy vậy, chắc chắn trong bối cảnh có nhiều yếu tố đang tác động đến doanh nghiệp như lạm phát, tỷ giá, lãi suất thì tăng lương tối thiểu cũng sẽ tạo thêm gánh nặng cho doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp lớn, có số lượng lao động lên đến vài chục ngàn thì việc tăng lương là cả vấn đề.
Đó cũng là lý do vì sao bộ lại không thể đưa ra mức tăng cao hơn trong năm 2011. Thêm vào đó, bộ cũng quyết định việc điều chỉnh vùng theo như đề xuất của các địa phương sẽ chính thức thực hiện từ ngày 1-7 để tránh cho các doanh nghiệp nằm trong các vùng phải điều chỉnh chịu tác động kép từ việc tăng lương và nâng vùng (doanh nghiệp có thể phải chịu mức tăng từ 30-40% nếu cùng lúc thực hiện 2 sự điều chỉnh này)
Tóm lại, việc khó của Bộ Lao động Thương binh Xã hội là làm sao để đời sống người lao động được đảm bảo ít nhất là ở điều kiện tối thiểu và không khiến cho doanh nghiệp phải quá khó khăn khi mức lương tối thiểu mới được áp dụng.
Trong lộ trình điều chỉnh lương tối thiểu, thì năm 2012, lương tối thiểu của doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp FDI sẽ thống nhất một mức chung, chứ không còn 2 mức như hiện nay. Việc này có thể thực hiện được không, thưa bà?
– Hiện tại, mức lương tối thiểu của doanh nghiệp trong nước mỗi năm đều tăng nhiều hơn so với lương của doanh nghiệp FDI. Cụ thể như với vùng 1, doanh nghiệp trong nước sẽ tăng 370.000 đồng/tháng, trong khi doanh nghiệp FDI chỉ tăng 210.000 đồng/tháng trong năm 2011. Đây là kế hoạch để tiến tới thống nhất mức lương của 2 khu vực này trong năm 2012.
Tuy vậy, trong năm 2012, sẽ chỉ có 3 vùng 1,2,3 là sẽ thống nhất một mức lương, còn vùng 4 của 2 khu vực sẽ chưa thể áp dụng chung 1 mức lương tối thiểu. Lý do là vì mức lương tối thiểu của vùng 4 đối với doanh nghiệp trong nước hiện đang là mức lương tối thiểu chung cho cả khu vực hành chính sự nghiệp, vì vậy, nếu tăng lương sẽ ảnh hưởng đến ngân sách. Có thể trong năm 2012, khoảng cách giữa lương tối thiểu vùng 4 doanh nghiệp trong nước sẽ còn thấp hơn 10% so với doanh nghiệp FDI.
Theo lộ trình thì năm 2012, mức tăng lương tối thiểu đối với doanh nghiệp sẽ trên 15%.
Có những hạn chế như vậy, vì sao không tách lương của khối hành chính sự nghiệp, lương công chức ra khỏi lương tối thiểu của vùng 4?
– Đây cũng là nguyện vọng của Bộ Lao động, tuy vậy, đề án lương hiện tại sẽ áp dụng đến hết năm 2012. Vì vậy, sau thời gian này, khi luật lao động sửa đổi ra đời, ban hành luật mới về tiền lương tối thiểu sẽ tách riêng mức lương của 2 khu vực này.
Còn đối với lương tối thiểu dành cho công chức, khối hành chính, sự nghiệp, nhiều ý kiến cho rằng, mức lương quá thấp như hiện nay không thể giúp cho họ có cuộc sống ổn định, bà nghĩ sao?
– Chính phủ cũng đã có tính toán đến việc này, nhưng cũng phải tùy thuộc nhiều vào ngân sách. Hiện tại việc thâm hụt ngân sách vẫn đang tiếp diễn, nên nếu tăng lương thì ngân sách sẽ chịu gánh nặng quá lớn. Tuy vậy, trong năm 2011, công chức sẽ được nhận thêm 10% phụ cấp công vụ để có thêm thu nhập, trang trải cuộc sống.
– Xin cám ơn bà!
