(KTSG) - Báo cáo tại kỳ họp vừa qua của HĐND, UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, số vụ tai nạn lao động đã tăng đột biến trong nửa đầu năm nay. Nguyên nhân thuộc về phía doanh nghiệp.
- Tai nạn lao động gây thiệt hại hơn 16.000 tỉ đồng trong năm 2023
- Đề xuất mức trợ cấp bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện cho người lao động
Qua báo cáo của 350 doanh nghiệp, từ đầu năm đến nay tại tỉnh Đồng Nai đã xảy ra tới 195 vụ tai nạn lao động khiến 205 người bị nạn, trong đó có 30 người chết mà nghiêm trọng nhất là vụ nổ lò hơi hồi tháng 5 làm sáu người thiệt mạng. Theo đánh giá của UBND tỉnh Đồng Nai, nguyên nhân dẫn đến số vụ tai nạn lao động chết người tăng cao là do nhiều doanh nghiệp chưa chú trọng đầu tư và huấn luyện an toàn lao động, kiểm định an toàn thiết bị(1).
Để xảy ra tai nạn lao động đúng là lỗi của doanh nghiệp và doanh nghiệp phải chịu bị xử phạt. Nhưng các báo cáo vẫn không đề cập đến trách nhiệm của người đại diện cơ quan quản lý nhà nước có liên quan trong vai trò nhà quản lý, giám sát và kiểm định về an toàn lao động.
Chỉ đơn cử vụ tai nạn bi thảm nhất là vụ nổ lò hơi làm chết sáu người tại một công ty chế biến gỗ hồi tháng 5 vừa qua. Sau khi vụ nổ xảy ra, lực lượng công an mới phát hiện lò hơi của công ty này đã hết hạn kiểm định an toàn từ cuối tháng 11-2022 - nghĩa là tính đến lúc xảy ra vụ nổ, lò hơi này đã hoạt động suốt một năm rưỡi mà không được kiểm định an toàn và cũng không bị cơ quan chức năng về quản lý an toàn lao động phát hiện, xử phạt(2). Vì sao?
Lò hơi được rất nhiều công ty sản xuất, gia công chế biến gỗ dùng để cung cấp năng lượng nhiệt sấy gỗ và sử dụng bình chịu áp lực, cung cấp khí nén cho việc sơn, vệ sinh, ép. Có thể nói, với việc sử dụng phổ biến cùng với các quy định chặt chẽ về an toàn thì lò hơi phải là hạng mục cần tập trung kiểm tra về an toàn lao động của các cơ quan chức năng quản lý nhà nước.
Theo Thông tư số 36/2019/TT-BLĐTBXH, lò hơi thuộc loại máy móc thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, mỗi năm phải kiểm định một lần. Ngoài ra, nhân viên vận hành lò hơi phải được huấn luyện định kỳ trong năm ngày về an toàn lao động.
Sau sự cố tháng 5, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh này tổ chức kiểm tra tại 24 doanh nghiệp sử dụng nhiều thiết bị dùng bình áp lực như lò hơi và kết quả cho thấy vẫn còn tình trạng doanh nghiệp chưa thực hiện kiểm định thiết bị đúng quy trình, nhân viên vận hành chưa qua đào tạo về an toàn sử dụng thiết bị(3).
Nói thẳng thắn nếu việc kiểm tra, giám sát an toàn lao động không được thực hiện triệt để thì đâu đó (không chỉ ở Đồng Nai mà còn ở nhiều địa phương khác) vẫn còn những lò hơi mất an toàn như những trái bom nổ chậm. Nhìn vào thực tế, có thể nói rằng khi cả nước đã chuyển dịch nhiều trong dòng chuyển đổi số, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thì việc giải thích trên các phương tiện truyền thông rằng không đủ nhân lực để kiểm tra hết doanh nghiệp có dùng lò hơi, thiết bị áp lực có thực sự thỏa đáng hay không? Bởi vì công tác quản lý trong thời đại công nghệ thông tin đâu cần phải đi tận nơi mới kiểm tra được.
Cách đơn giản nhất, không tốn kém bao nhiêu là lập một danh sách bằng file Excel hay một trang web thống kê toàn bộ doanh nghiệp có dùng thiết bị cần kiểm định an toàn, thời hạn kiểm định để mỗi tháng lọc dữ liệu các doanh nghiệp có thiết bị đến hạn kiểm định để kiểm tra.
Hàng tháng, cơ quan quản lý an toàn lao động phải gửi thông báo nhắc nhở doanh nghiệp có thiết bị sắp đến hạn kiểm định. Đối với các doanh nghiệp có lịch sử an toàn lao động tốt, có thể yêu cầu họ gửi bản scan giấy chứng nhận, tem kiểm định và thông tin đơn vị kiểm định để cơ quan chức năng hậu kiểm. Như vậy, chỉ cần tập trung kiểm tra đối với doanh nghiệp có tiền sử vi phạm an toàn lao động và cũng không bỏ sót khiến doanh nghiệp không kiểm định mà cơ quan chức năng không hay biết gì.
Trong mọi việc, cơ quan chức năng quản lý nhà nước phải là đơn vị chịu trách nhiệm đầu tiên, hay chí ít ra là nghiêm túc xem xét trách nhiệm của mình đến đâu chứ không phải cứ “trăm dâu trách nhiệm đổ đầu tằm doanh nghiệp được”.
(2) https://plo.vn/thong-tin-bat-ngo-ve-vu-no-lo-hoi-6-nguoi-chet-o-dong-nai-post789956.html
(3) https://laodongcongdoan.vn/dong-nai-kiem-tra-giam-sat-24-doanh-nghiep-sau-vu-no-lo-hoi-105335.html
