(KTSG Online) – Sự bùng nổ của các giải marathon từ năm 2022 đến nay đã tạo cú hích lớn cho phong trào chạy bộ, góp phần giúp các doanh nghiệp, đơn vị tổ chức xây dựng nền móng văn hóa và thương hiệu. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức để các hoạt động này vươn đến sự chuyên nghiệp, đồng thời nâng cao ý thức cộng đồng về rèn luyện, bảo vệ sức khỏe.
Càng gia tăng sức hút, càng thêm nhiều thách thức
Trên phương tiện truyền thông, ngày nay không khó để tìm các website, fanpage bán vé giải chạy, bất kỳ ai đều có thể tìm thấy trong mỗi tháng các giải chạy ở một vài tỉnh thành, thậm chí vào những ngày cuối tuần những giải chạy đều đặn ở các thành phố lớn. Đó là tín hiệu đáng mừng thể hiện sự hưởng ứng của cộng đồng runner (người chạy bộ) cho phong trào này.
Tuy vậy, khi sân chơi có độ mở lớn để ai cũng có thể tham gia, nhiều vấn đề cũng phát sinh theo đó. Các đơn vị tổ chức đứng trước thách thức chuyên nghiệp hóa các giải chạy và lan tỏa xu hướng vận động tích cực này trong cộng đồng.
Thách thức đầu tiên đến từ năng lực tài chính. Nhiều giải bắt đầu mở bán vé sau khi có nhà tài trợ quy mô lớn, đầu tư cho chương trình khuyến mãi với các loại vé rẻ, kêu gọi runner mua vé rẻ khi mới bắt đầu bán vé, thế nhưng giá vẫn tiếp tục “sập sàn” vào phút cuối để ban tổ chức có thể gom thêm vận động viên. Chính hoạt động khuyến mãi quá đà này đã tạo ra tâm lý hụt hẫng cho người mua. Thậm chí có những nhà tổ chức bán vé quá rẻ so với mặt bằng chung. Có trường hợp khi bán vé thu về lượt đăng ký tham gia quá thấp, nhà tổ chức sẵn sàng từ bỏ không làm giải khiến thị trường bị hỗn loạn. Việc làm này ảnh hưởng không nhỏ đến những đơn vị tổ chức các giải chạy chuyên nghiệp.
Ông Nguyễn Tử Anh, nhà sáng lập của Nexus Sport Events, chuyên tổ chức sự kiện thể thao khoảng 4 năm nay, cho biết hiện tượng này những năm gần đây không hiếm. Ông giải thích việc này là một vấn nạn phản ánh sự thiếu chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp của doanh nghiệp. Không chỉ ông, mà rất nhiều nhà làm giải nghiêm túc mong muốn có một hiệp hội về giải chạy đứng ra bảo vệ chính người tiêu dùng và những nhà tổ chức, để họ có trách nhiệm hơn trong việc tổ chức giải chạy cũng như phát triển phong trào. Hiệp hội này sẽ đưa ra những hệ thống tiêu chuẩn nhất định cho đơn vị làm giải tuân thủ theo, có quy định làm giải để sàng lọc giải đủ chuẩn và không đạt chuẩn tổ chức. Thậm chí, cần có sự phân hạng các giải theo quy mô, tính chất địa phương hay quốc gia, quốc tế… từ đó công tác quản lý, cấp phép nhanh gọn hơn, góp phần đẩy phong trào đi lên.
Bên cạnh đó, việc vận động viên phong trào tham gia số lượng ngày càng đông cũng dẫn đến nhiều sự cạnh tranh không lành mạnh. Các đường chạy xuất hiện trường hợp runner gian lận, gây ảnh hưởng đến kết quả chung cuộc. Ngoài ra, theo ông Tử Anh, hiện nay trên các diễn đàn có xu hướng tẩy chay hay góp ý không văn minh khi một vài cá nhân không hài lòng với công tác tổ chức giải. Việc “ném đá” bằng bình luận công kích trên mạng xã hội có tác hại lớn đến uy tín làm giải vào những mùa sau của đơn vị. Các ban tổ chức luôn cầu thị, lắng nghe, và sẵn sàng tiếp nhận góp ý, với mục tiêu vì sự phát triển của phong trào. Ông nhấn mạnh ở ta chưa có ngành công nghiệp thể thao chạy bộ, mà mới là phong trào chạy bộ, nó cũng chỉ mới chớm phát triển, vậy nên cần sự chung tay. Ông hy vọng rằng người chơi thể thao thay đổi tư duy theo hướng tích cực hơn như tinh thần mà nó đem lại.
Ngoài ra, đại diện một vài nhà tổ chức khác cũng khuyến cáo runner cần thực tế khi chọn mức cự ly mình có thể hoàn thành, đảm bảo an toàn cho bản thân. Cụ thể, thực trạng nhiều vận động viên chưa tập luyện thể lực đủ nhưng vẫn đăng ký cự ly ngoài ngưỡng sức, tham gia giải với tần suất dày đặc không đủ thời gian cho cơ thể phục hồi. “Chúng ta nên học hỏi tinh thần fair-play cũng như ý thức được giới hạn của bản thân. Việc nhận được lời tán dương từ mọi người xung quanh là động lực nhưng đừng biến nó thành áp lực để ép bản thân thể hiện quá mức, đi xa mục đích ban đầu của chạy bộ là vui khỏe”, đại diện Nexus nhấn mạnh.
Một nhà tổ chức có kinh nghiệm về các giải chạy đêm tại TPHCM cũng chia sẻ khi làm giải, các đơn vị luôn cố gắng tạo ra nhiều hạng mục giải thưởng, nhiều loại hình thử thách khác nhau để tất cả vận động viên có cảm giác chiến thắng, chinh phục trên đường chạy. Và trên thực tế, các giải thưởng hiện kim, hiện vật không phải là tất cả những gì mà một giải chạy hướng đến.
Vị này cho biết phong trào chạy bộ ít nhiều đã đem đến những diện mạo mới cho nền kinh tế du lịch của địa phương, đặc biệt là khu vực tỉnh lẻ còn chưa phát triển nhiều. Ông hy vọng hệ thống chính quyền, cơ quan quản lý cũng như người dân, doanh nghiệp tại điểm diễn ra giải chạy sẽ có sự phối hợp, ủng hộ nhiệt tình hơn để thúc đẩy du lịch sở tại về lâu dài.
Chẳng hạn ở TP Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang vừa qua có diễn ra giải tập trung được hàng ngàn runner về chạy kết hợp du lịch. “Chúng ta không thể phủ nhận được du lịch thể thao tăng trưởng tốt là động lực để địa phương thay đổi chất lượng dịch vụ, góp phần quảng bá điểm đến rộng rãi. Một đại diện lãnh đạo tỉnh Hậu Giang từng phát biểu đại ý muốn kích cầu du lịch, phải chạy mới bằng người ta, ông Nguyễn Tử Anh cho biết thêm. Điều này cho thấy ở đâu chính quyền quan tâm, ý thức được hiệu quả của phong trào, thì ở đó, có thể tổ chức được những sự kiện kích cầu du lịch thể thao, phát triển kinh tế địa phương.
Tạo doanh thu từ giải chạy: bài toán khó
Với số lượng giải chạy lớn so với ngân sách tài trợ đang thu hẹp lại vì ảnh hưởng kinh tế toàn cầu, các nhà làm giải cho rằng chất lượng là yếu tố quyết định. Những ai làm tốt cần phải hoàn thiện hơn và những ai chưa tốt sẽ bị đào thải ngay.
Được biết kinh phí làm giải chạy đến từ bốn nguồn. Đầu tiên, tổng số vé bán ra chiếm khoảng 30-50% tiền tổ chức, tiếp đến 5-20% chi phí hỗ trợ từ ngân sách chính quyền địa phương cho công tác an ninh, bảo vệ, y tế. Không thể thiếu các gian hàng kinh doanh tại khu vực tập trung và chi phí lớn nhất đến từ phía nhà tài trợ, các đơn vị đồng hành cùng giải khoảng 50-60%. Ông Tử Anh nhận định rất khó để thu lợi nhuận từ một giải chạy mới, thậm chí từ một đến hai mùa đầu phải chịu huề vốn hoặc lỗ. Một số ít giải chạy ở Việt Nam chi trả được toàn bộ chi phí giải từ mỗi nguồn bán vé cho runner. Hiện giá vé tham gia giải dao động 200.000 – 2.000.000 đồng/người tùy vào cự ly chạy và quy mô của giải.
Theo đại diện Unique, cũng là đơn vị chuyên tổ chức các sự kiện thể thao, rất hiếm doanh nghiệp có thể làm giàu hay vận hành công ty chỉ bằng doanh thu từ việc tổ chức giải chạy. Ông Tử Anh cũng đồng tình bởi lẽ thị trường các cuộc đua marathon vẫn chưa bùng nổ, chạm “đỉnh” ở Việt Nam.
Người làm kinh doanh sống được bằng giải chạy không nhiều, để “làm giàu” thì vẫn chưa đến lúc. Ông nhấn mạnh các nhà làm giải hàng đầu Việt Nam vẫn đang kỳ vọng vào năng lực tổ chức, cơ sở hạ tầng trong tương lai đủ đáp ứng cho 40.000 – 50.000 vận động viên như nước bạn ở Singarpore, Hong Kong. Tuy vậy, nhà làm giải tiết lộ việc làm tên tuổi cũng như xây dựng thương hiệu từ các giải chạy do mình tổ chức sẽ thêm cơ hội công ty được nhận “gia công” giải nội bộ cho các doanh nghiệp, đơn vị khác từ khắp nơi, tạo nguồn doanh thu chính vận hành bộ máy.
Trong giai đoạn giải chạy “trăm hoa đua nở”, các nhà làm giải tin tưởng vào tương lai sẽ “gạn đục khơi trong” những giải chạy uy tín, hướng đến đường chạy bền vững. Hoạt động này sẽ trở thành một lối sống thay vì phong trào của mọi người. “Tôi tin rằng khi tập trung phát triển tốt thể thao phong trào, chúng ta sẽ có nền tảng nâng cấp thể thao chuyên nghiệp. Tìm ra những nhân tố tốt có khả năng đào tạo, phát triển thành đỉnh cao cho thể thao ở nước ta”, ông Tử Anh nhấn mạnh.
Trên thực tế, một địa phương khi được một đơn vị quy mô lớn đề xuất tổ chức giải chạy, yếu tố tích cực đầu tiên đó là sức lan tỏa trong cộng đồng. Nhiều cư dân bản địa biết về các giải chạy và bắt đầu tập luyện sau khi những runner từ nơi khác đến địa phương của họ để tham gia. Nếu địa phương muốn phát triển phong trào chạy bộ thì các giải marathon sẽ góp phần lan tỏa niềm đam mê chạy bộ trong cộng đồng.
