Để hết cảnh nước mũi chảy xuôi

Để hết cảnh nước mũi chảy xuôi

BS.Lê Hùng ^(*)

Minh họa: Khều.

(TBKTSG) - Viêm mũi dị ứng là tiền đề của những bối cảnh bệnh lý như viêm họng, viêm phế quản, có thể dẫn đến bệnh hen suyễn… Vì thế, khi bị viêm mũi dị ứng, người bệnh nên tìm mọi cách để điều trị cho đến khi bệnh lành hẳn.

Sáng sớm, sau khi ngủ dậy, vừa bước xuống giường thì xuất hiện hiện tượng ngứa mũi, ngứa mắt, chảy nước mắt, ngứa họng. Tiếp sau đó là một tràng hắt hơi vang nhà, vang cả sang nhà hàng xóm, rồi nước mũi chảy ròng ròng. Hiện tượng hắt hơi - chảy nước mũi - hắt hơi lặp đi lặp lại, nhẹ thì kéo dài khoảng 10-15 phút, nặng thì kéo dài cho đến lúc mặt trời lên, khí hậu ấm áp hơn, mới hết.

Hầu như ngày nào cũng thế, nhất là vào những mùa hoa cỏ nở nhiều thì tình trạng bệnh lại càng tồi tệ hơn. Điều không may là bệnh không những không dừng lại ở đó mà còn tiến triển nặng nếu có thêm tình trạng nhiễm trùng (làm sao không dễ nhiễm trùng mũi, xoang khi trong mũi và xoang lúc nào cũng đầy chất nhầy, một môi trường tốt cho vi khuẩn sinh sôi nảy nở).

Hiện tượng bội nhiễm này thường xảy ra khi bị mắc mưa, phải sinh hoạt và làm việc trong môi trường đầy khói bụi, ô nhiễm như hiện nay hoặc khi bị cảm cúm do siêu vi trùng…

Nếu đã bị bội nhiễm thì viêm mũi xoang không còn đơn thuần là trạng thái dị ứng nữa mà là bệnh cảnh nhiễm trùng với triệu chứng mệt mỏi, sốt, nhức đầu (nhức đầu vùng trán hay vùng mặt do bị viêm xoang trán, xoang hàm hay xoang sàng - nhức đầu vùng chẩm gáy, thường do viêm xoang bướm…), nghẹt mũi, chảy nước mũi màu vàng hoặc xanh, hôi tanh… khi ấy bệnh nhân phải dùng những loại kháng sinh mạnh (do vi khuẩn đã kháng nhiều loại kháng sinh thông thường!) để điều trị mới có thể đẩy lui cơn bệnh.

Bệnh rất khó điều trị lành hẳn bởi nguyên nhân chính là bị dị ứng và tiếp đó là bội nhiễm vi khuẩn! Rất nhiều bệnh nhân phải được chọc xoang để hút mủ, sau đó điều trị kháng sinh nhiều lần. Hoặc bệnh nhân phải trải qua nhiều cuộc phẫu thuật mũi xoang, nhưng nhiều trường hợp bệnh vẫn tái phát.

Viêm mũi dị ứng còn gây chảy nước mũi liên tục. Khi nước mũi đi xuống đường họng còn gây viêm họng, đi vào phế quản làm viêm phế quản, dẫn đến cơn ho mãn tính kéo dài và lâu dần có thể chuyển thành bệnh hen suyễn.

Viêm mũi dị ứng là tiền đề của những bối cảnh bệnh lý nêu trên. Vì thế, khi bị viêm mũi dị ứng, người bệnh nên tìm mọi cách để điều trị cho đến khi bệnh lành hẳn. Việc chữa trị dứt bệnh viêm mũi dị ứng tuy rất khó khăn nhưng không phải không làm được.

Tây y có rất nhiều phương pháp điều trị nội khoa như súc xoang, xông thuốc, xịt thuốc vào vùng mũi xoang, uống thuốc, chọc xoang để súc rửa xoang… Tuy nhiên, với những phương pháp này, bệnh thường ổn định một thời gian rồi tái phát và nhiều trường hợp phải nhờ đến phẫu thuật (nhưng sau phẫu thuật, tỷ lệ tái phát cũng khá cao như đã nói ở trên).

Ở đây không bàn sâu về việc chữa viêm mũi dị ứng bằng y học hiện đại mà chỉ trình bày khái quát những phương pháp của y học cổ truyền (YHCT) trong việc phòng và điều trị bệnh viêm mũi dị ứng (YHCT gọi là “tỵ cừu”).

Một quan niệm bất biến của YHCT là “chính khí vượng thì tà khí lui”. Khi có một sức khỏe tốt thì bệnh tật không xâm nhập được hoặc nếu bệnh có thâm nhập vào cơ thể thì cũng sẽ sớm bị đẩy lui. Như vậy, nguyên lý chung của YHCT để điều trị mọi bệnh tật là phải rèn luyện chính khí (còn gọi là sức đề kháng của cơ thể) cho mạnh mẽ để loại bỏ tà khí gây bệnh.

Bệnh viêm mũi dị ứng cũng thế, người bệnh không thể cứ ngồi trông chờ vào thuốc mà phải tự thân vận động, phải rèn luyện cơ thể bằng những phương pháp tập luyện như đi bộ, tập dưỡng sinh, khí công, thái cực quyền, tập những phương pháp thở thích hợp…

Học để biết cách tự xoa bóp cho bản thân mình, nhất là xoa bóp vùng mũi xoang, bụng, vùng thắt lưng… cùng với một số huyệt vị như hợp cốc, nghinh hương, thương nghinh hương, ấn đường, thượng tinh… có tác dụng điều trị viêm mũi xoang để day ấn hàng ngày. Phải biết một số tác nhân gây bệnh mà phòng tránh như lạnh (hàn - do khí trời hay do máy lạnh), gió (phong), khô hanh (táo), ẩm thấp (thấp)…

Phải học cách ăn uống, chú ý xem mỗi khi ăn một thức ăn lạ có gây tái phát bệnh hay không, vì một số thức ăn, thức uống có thể làm cho bệnh tái phát hoặc nặng thêm như những thức ăn sống, những thức uống lạnh, những thức ăn gây đàm thấp, gây dị ứng…

Từ bỏ thuốc lá, giảm uống rượu bia… là điều cần làm ngay. Đồng thời tìm hiểu xem nơi ở, sinh hoạt và làm việc hàng ngày có tác nhân gây bệnh hoặc làm tái phát bệnh viêm mũi dị ứng hay không, nếu có thì phải tìm cách loại bỏ những tác nhân đó. Ngoài ra, cũng cần thay đổi lối sống, cách làm việc và nghỉ ngơi…

Tóm lại, chính bản thân người bệnh phải tập một lối sống phù hợp để có sức khỏe tốt. Khi thay đổi lối sống cũng không thể lành bệnh thì phải được điều trị.

Theo YHCT, viêm mũi dị ứng nằm trong những thể bệnh như phế dương hư, phế thận dương hư, phế thận âm hư, phế vị uất nhiệt, phế tỳ khí hư… Thầy thuốc YHCT cần tiến hành thăm khám bệnh để có chẩn đoán chính xác bệnh nhân đang bị thể bệnh nào và đề ra một phương pháp điều trị phù hợp.

Nếu bệnh còn nhẹ, chỉ cần áp dụng những phương pháp không dùng thuốc như châm cứu, xoa bóp, day bấm huyệt cùng với việc tập luyện cơ thể để điều trị viêm mũi dị ứng. Trong trường hợp bệnh nặng, thầy thuốc sẽ cho những phương thang (thang thuốc bao gồm một số loại dược thảo), hoặc những loại thuốc đã bào chế sẵn (cao đơn hoàn tán) thích hợp với từng thể bệnh, đồng thời kết hợp với những phương pháp không dùng thuốc để có một sức mạnh điều trị tổng hợp.

Điều trị bằng YHCT là một phương thức điều trị để tăng sức đề kháng, tăng khả năng chịu đựng trước những tác nhân gây bệnh, gây dị ứng…, hoặc nói cách khác là thay đổi hẳn cơ địa của người bệnh để họ có thể thích nghi với những kích thích từ bên ngoài (những kích thích trước đây từng là tác nhân gây bệnh).

Chính vì vậy, khi điều trị bằng YHCT, người bệnh cần kiên trì uống thuốc, kết hợp với việc châm cứu và những phương pháp không dùng thuốc khác trong một thời gian dài mới có thể đạt được kết quả như ý muốn. Nếu chỉ điều trị trong thời gian ngắn, lại không liên tục, không uống thuốc đầy đủ, không tuân thủ những lời khuyên của thầy thuốc thì chuyện lành bệnh viêm mũi dị ứng chỉ là giấc mơ xa vời!

____________________________________

^(*) Nguyên Phó viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TPHCM