Đến lúc thay đổi tập quán chăn nuôi thả rông
 |
| Chăn nuôi trâu bò thả rông theo lối quảng canh dễ bị dịch bệnh và thiên tai như đợt rét vừa qua ở phía bắc – Ảnh: HỒNG VĂN |
(TBKTSG Online) – Chính phủ đã đồng ý với đề xuất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hỗ trợ trâu bò bị chết do đói, rét ở các tỉnh phía bắc 1 triệu đồng mỗi con, tương tự như cách hỗ trợ trâu bò, heo bị dịch lở mồm long móng, heo bị dịch tai xanh hay gia cầm bị dịch cúm trong vài năm gần đây.
Đằng sau chuyện hỗ trợ tiền của Chính phủ là câu chuyện dài về tập quán sản xuất nông nghiệp quá ỷ lại và tập quán chăn nuôi quảng canh, thả rông trâu bò, heo gà hàng bao nhiêu năm qua của nông dân.
Đợt rét đậm, rét hại ở các tỉnh phía bắc đã gây thiệt hại cho ngành chăn nuôi hơn 200 tỉ đồng với hàng chục ngàn con trâu bò bị chết vì rét, vì đói. Nói như lời ông Hoàng Kim Giao, Cục trưởng Cục Chăn nuôi, sự thiệt hại này cảnh tỉnh cho tập quán chăn nuôi gia súc quảng canh, thả rông của người dân.
Đợt rét vừa qua là lần cảnh tỉnh thứ hai cho không chỉ các tỉnh phía bắc-nơi ngành chăn nuôi bị thiệt hại nặng-mà là cho chăn nuôi cả nước. Lần thứ nhất chính là dịch cúm gia cầm bùng phát lần đầu tiên ở Việt Nam vào cuối năm 2003 và dây dưa kéo dài cho tới hiện nay. Ngoài yếu tố khách quan là virus cúm A H5N1 trên gia cầm khó bị loại trừ hoàn toàn, còn có yếu tố chủ quan chính là tập quán chăn nuôi gia cầm theo lối quảng canh.
Hẳn nhiều người còn nhớ lúc dịch cúm gia cầm hoành hành, các trại chăn nuôi tập trung quy mô lớn, vệ sinh chuồng trại, tiêm phòng đầy đủ thì gần như miễn dịch, còn gia cầm bị nhiễm cúm chủ yếu là các hộ chăn nuôi nhỏ, lẻ và Chính phủ phải chi ra cả trăm tỉ đồng mỗi năm để hỗ trợ người chăn nuôi gia cầm, chưa kể hàng trăm tỉ đồng khác để chi cho việc nhập vaccine và bộ máy tiêm phòng vaccine miễn phí cho nông dân nuôi nhỏ lẻ.
Các trại chăn nuôi lớn hay các trại của các công ty vẫn phải trả tiền vaccine. Nhiều chủ trại chăn nuôi lúc đó đã so bì không công bằng nhưng vì lợi ích chung của cả ngành chăn nuôi nên chẳng ai quan tâm so bì đó.
Chẳng những vậy, lúc đó còn xảy ra nhiều câu chuyện gian lận trong hỗ trợ kinh phí tiêu huỷ gia cầm bị dịch. Tiêu huỷ hay chôn lấp 1 con thì chính quyền báo lên trên cả chục con rồi ăn chia với người chăn nuôi mà sự việc ấy đã từng bị toà án xét xử.
Bây giờ đến lượt trâu bò bị chết rét ở phía bắc và được hỗ trợ tiền. Đài truyền hình Việt Nam phát đi phóng sự, trong đó có cảnh một nông dân trả lời phỏng vấn, nói rằng nhà có nuôi 10 con trâu, đã chết 3 con, số còn lại sống chết thế nào anh ta không biết, phải đi lên đồi, núi, nơi anh ta thả rông trâu bò để xác định lại. Rét đến nước còn đóng băng trắng xoá thì trâu bò thả rông trên đồi núi mà không bị chết mới là chuyện lạ. Nhiều tờ báo đã đăng ảnh cảnh trâu bò bị chết ngoài đường trông thật đau lòng cho người nông dân, nhưng cũng đủ để nói lên cách thức chăn nuôi thả rông mới là yếu tố chủ quan làm cho trâu bò bị chết.
Cũng trong phóng sự đó, Đài truyền hình Việt Nam đã mô tả cảnh cả một xã ở phía bắc không có con trâu bò nào bị chết, dù xã này nổi tiếng chăn nuôi nhiều trâu bò. Té ra người dân ở đây nuôi trâu bò tập trung, làm chuồng trại bài bản, biết cách che chắn giữ ấm cho chuồng trại, có đầu tư trồng cỏ voi để tăng dinh dưỡng cho trâu bò.
Sơ bộ hiện nay có 60.000 con trâu bò bị chết bởi đợt rét qua, có nghĩa Chính phủ phải chi tiền hỗ trợ khoảng 60 tỉ đồng cho những người chăn nuôi.
Cách thức hỗ trợ cho gia súc bị chết rét hiện nay và gia súc, gia cầm bị chết, bị tiêu huỷ trong các đợt dịch trước đây sẽ tạo ra tâm lý chủ quan, tư tưởng trông chờ vào nhà nước.
Lẽ ra với số tiền hỗ trợ thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh trong chăn nuôi như lâu nay, nhà nước nên dùng số tiền này để làm công tác khuyến nông, tạo điều kiện cho người nông dân chăn nuôi tập trung, quy mô lớn, có tiêm phòng vaccine, cung cấp đủ dinh dưỡng cho vật nuôi hay mua bảo hiểm cho vật nuôi như nhiều nước có nền nông nghiệp phát triển đã và đang làm.
HỒNG VĂN
