Doanh nghiệp lo ngại về khả năng cạnh tranh
Văn Nam
Một doanh nghiệp phát biểu tại hội nghị sáng nay - Ảnh: Văn Nam |
(TBKTSG Online) – Một thống kê chưa đầy đủ cho thấy chỉ có 32% doanh nghiệp tự tin vào khả năng cạnh tranh sản phẩm của mình, phần lớn còn lại tỏ ra lo ngại trong bối cảnh năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp còn hạn chế trước áp lực hàng ngoại ngày càng tăng.
Ông Chu Tiến Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM, đưa ra nhận định trên tại hội nghị gặp gỡ giữa lãnh đạo TPHCM và doanh nghiệp trong nước năm 2017 diễn ra sáng ngày 7-3 với chủ đề “Đồng hành và phát triển doanh nghiệp”.
Ông Dũng cho rằng, trong bức tranh chung có nhiều điểm tích cực của năm 2016 với năng lực cạnh tranh ngày một tăng và tinh thần khởi nghiệp của doanh nghiệp tăng cao cộng với số lượng doanh nghiệp tăng kỷ lục, cộng đồng doanh nghiệp thành phố đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, với những điểm yếu.
Ông Dũng dẫn chứng, tuy số lượng doanh nghiệp thành lập mới năm 2016 tăng thể hiện niềm tin doanh nghiệp vào môi trường kinh doanh, nhưng quy mô và năng lực kinh doanh, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vẫn còn rất yếu. Thêm vào đó, nhiều chi phí cao, công nghệ sản xuất còn hạn chế nên chỉ có khoảng 35% trong tổng số doanh nghiệp có đóng góp cho ngân sách thành phố.
“Doanh nghiệp đang chịu áp lực hàng ngoại ngay trên sân nhà. Một cuộc khảo sát chưa đầy đủ cho thấy chỉ có 32% doanh nghiệp tự tin vào khả năng cạnh tranh về sản phẩm của mình trên sân nhà, trên 40% cảm thấy lo ngại về khả năng cạnh tranh, số còn lại là bi quan vì thấy khó cạnh tranh”, ông Dũng nhận định tại hội nghị sáng nay.
Nhiều áp lực
Ông Kiều Huỳnh Sơn, Giám đốc Công ty TNHH Thép Cơ, cho rằng doanh nghiệp cơ khí của thành phố vẫn còn khó tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ đổi mới công nghệ, doanh nghiệp nhỏ khó vào khu công nghiệp. Theo ông Sơn, hiện đã có nhà xưởng nhỏ cho thuê trong khu công nghiệp nhưng giá cho thuê còn cao, chính sách hỗ trợ cho xây dựng nhà xưởng, đổi mới thiết bị vẫn chưa đến tay doanh nghiệp.
Từ những hạn chế trên, ông Sơn kiến nghị chính quyền thành phố phải có chính sách hỗ trợ để doanh nghiệp cơ khí quy mô nhỏ vào được khu công nghiệp. Từ đó hình thành các cụm, tiểu khu công nghiệp chuyên ngành, áp dụng cơ chế kích cầu, hình thành các nhà xưởng tại các tiểu khu công nghiệp hỗ trợ với diện tích khoảng 750-1.500 m2/nhà xưởng, cấp giấy chứng nhận cho nhà xưởng để làm cơ sở pháp lý cho doanh nghiệp vay vốn, hỗ trợ giá thuê đất trong các cụm công nghiệp hỗ trợ 10-20 đô la Mỹ/m2.
"Cụm tiểu khu công nghiệp chuyên ngành cần được phát triển để làm đòn bẫy cho sự phát triển công nghiệp hỗ trợ. Với mục tiêu trong năm 2017 xây dựng vài mô hình tiểu khu mẫu với khoảng vài trăm doanh nghiệp và nhắm đến năm 2020 có 1.000 doanh nghiệp đầu tư vào các tiểu khu công nghiệp hỗ trợ trong các khu công nghiệp hiện hữu, tạo giá trị gia tăng cao hơn cho sản phẩm cơ khí", ông Sơn đề xuất.
Bà Lê Thanh Lâm, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Sài Gòn Food, thay mặt cho Hội Lương thực thực phẩm TPHCM nêu đề xuất liên quan đến thị trường phân phối bán lẻ trong các siêu thị và vấn đề an toàn thực phẩm vốn đang thu hút sự quan tâm của hầu hết người tiêu dùng.
Bà Lâm cho rằng, nhiều người đang có tâm lý tin tưởng vào hàng trong siêu thị nhưng thời gian qua, đặc biệt là năm 2016 có sự thay đổi chủ làm xáo trộn các hoạt động của hệ thống siêu thị, gây bất ổn trong việc kinh doanh của các doanh nghiệp. Các hệ thống siêu thị ngoại từ lâu có mức chiết khấu rất cao, nay khi về tay nhà đầu tư ngoại thì tiếp tục nâng mức chiết khấu cao hơn nữa khiến các doanh nghiệp trong nước càng gặp nhiều khó khăn.
"Điều này là hồi chuông cảnh báo cho hệ thống siêu thị nội”, bà Lâm nói và đề xuất nhà nước cần tạo điều kiện thuận lợi để các hệ thống siêu thị nội phát triển hơn nữa.
Ông Diệp Dũng, Tổng giám đốc SaigonCoop, cho rằng để doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng cần có sự chuẩn hóa về chất lượng sản phẩm, quy trình sản xuất và hệ thống quản trị. Nếu không chuẩn hóa thì chắc chắn khó chen chân vào chuỗi cung ứng có giá trị cao.
Nhìn ở góc độ tích cực hơn về việc ngày càng có nhiều nhà bán lẻ ngoại vào Việt Nam, ông Dũng cho rằng sự thâm nhập của các tập đoàn bán lẻ nước ngoài vào Việt Nam kéo theo một “binh đoàn” các nhà cung cấp trong nước đi phía sau cũng giúp chia sẻ tầm nhìn dài hạn cho doanh nghiệp trong nước bởi các tập đoàn bán lẻ nước ngoài có chiến lược chiếm lĩnh từ từ cùng chiến thuật rõ ràng đi kèm với sự san sẻ về trách nhiệm, sản sẻ về chi phí thâm nhập thị trường trong nước.
Cần hiệu quả thiết thực
Về kênh tiếp cận thông tin chính sách hỗ trợ của nhà nước, bà Nguyễn Minh Hương, Giám đốc điều hành Công ty Golden Commmunication, cho rằng cần có cổng thông tin để doanh nghiệp có thể tham khảo chính sách khi cần.
“Bản thân tôi ngày hôm nay mới được biết có đến 36 chương trình từ trung ương đến địa phương liên quan đến chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Doanh nghiệp ít nắm thông tin bởi thông tin phân bổ ở nhiều ban ngành khác nhau. Nếu được, toàn bộ chương trình hỗ trợ doanh nghiệp cần được chuyển vào một cổng thông tin điện tử chung nào đó để doanh nghiệp có thể tham khảo thống nhất, chứ không phải muốn tìm thông tin này phải chạy lên bộ này, tìm thông tin kia thì chạy lên bộ kia, sở ban ngành khác”, bà Hương đề xuất.
Ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó chủ tịch UBND TPHCM, cho biết thành phố hiện có 245.000 hộ cá thể đang kinh doanh, nhưng các hộ cá thể này chỉ đóng góp 2% vào ngân sách thành phố. Qua khảo sát có đến 14.000 hộ kinh doanh cá thể có thể chuyển lên doanh nghiệp để góp phần cho thành phố đạt con số 500.000 doanh nghiệp vào năm 2020.
Ông Lê Thanh Liêm, Phó chủ tịch thường trực UBND TPHCM, cho biết năm 2016 thành phố phát triển hơn 36.000 doanh nghiệp, tăng 13% so với năm 2015. Khả năng trong năm 2017 sẽ thành lập mới được 40.000 doanh nghiệp, chuyển thêm 20.000 hộ cá thể lên doanh nghiệp.
Mục tiêu không phải là chạy theo số lượng, mà quan trọng là chất lượng hoạt động của doanh nghiệp. Trong tháng này thành phố sẽ ban hành chương trình hỗ trợ kích cầu với các chính sách riêng cho công nghiệp hỗ trợ, ông Liêm thông tin tại hội nghị sáng nay.
Năm ngoái, vào ngày 8-3-2016, chính quyền TPHCM cũng đã tổ chức cuộc gặp gỡ giữa lãnh đạo thành phố với doanh nghiệp với chủ đề “Lắng nghe và chia sẻ”. Tại đây, lãnh đạo TPHCM từng nói sẽ nhắm đến mục tiêu xây dựng thành phố có chất lượng sống tốt hơn, thực sự trở thành trung tâm tài chính, ngân hàng, khoa học-công nghệ, giáo dục-đào tạo dẫn đầu khu vực.
Muốn vậy, thành phố phải thay đổi ngay nhận thức của tất cả cán bộ công chức, các sở ban ngành, cơ quan công quyền, phải coi doanh nghiệp là đối tượng phục vụ vô điều kiện. Bởi lẽ, doanh nghiệp chính là người nộp thuế nuôi bộ máy này nên không có lý gì gây nhũng nhiễu doanh nghiệp; ngược lại phải tạo điều kiện cho tất cả các doanh nghiệp, không phân biệt thành phần kinh tế, không phân biệt đối xử doanh nghiệp lớn hay nhỏ.
Ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND TPHCM, cho rằng qua cuộc gặp gỡ này sẽ giúp chính quyền thành phố và doanh nghiệp thông hiểu nhau nhiều hơn trong việc phát triển kinh tế thành phố. Song ông nhấn mạnh thành phố sẽ kiên quyết không đánh đổi môi trường cho phát triển kinh tế, với trọng tâm sẽ xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp hướng đến 500.000 doanh nghiệp vào năm 2020.
Kết luận tại hội nghị sáng nay, Bí thư Thành ủy TPHCM Đinh La Thăng khẳng định, hiện nay TPHCM đã tụt hậu so với các thành phố lớn khác trong khu vực nên không thể "túc tắc" được nữa. Doanh nghiệp cần mạnh mẽ hơn, chủ động hơn, tận dụng tốt hơn thị trường trong nước. Đối với các sở ban ngành thành phố, ông Thăng yêu cầu cần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, không đùn đẩy để tạo điều kiện tốt nhất cho cộng đồng doanh nghiệp, nếu đúng nghĩa nhà nước "đồng hành" cùng doanh nghiệp thì không thể cản trở, không có chuyện gây khó khăn...
Xem thêm: