(KTSG Online) – Theo thông tin mới nhất được KTSG Online đăng tải (ngày 5-9-2024), giải ngân đầu tư công tại TPHCM đến nay chỉ đạt 18,1% kế hoạch. Trong khi đó, mục tiêu được Chủ tịch UBND thành phố nêu ra là phải giải ngân ít nhất 90% kế hoạch vốn trong năm 2024 này(1). Chỉ 4 tháng nữa là kết thúc năm, nếu theo mục tiêu vừa nói, trung bình mỗi tháng còn lại thành phố phải giải ngân khoảng 18%.
- TPHCM đề nghị 4 ban quản lý dự án tập trung giải ngân đầu tư công
- Hai chướng ngại thách thức giải ngân đầu tư công
Trước đó, báo cáo tại hội nghị trực tuyến toàn quốc của Thường trực Chính phủ ngày 16-7 về thúc đẩy đầu tư công, Chủ tịch UBND TPHCM cho biết, 6 tháng đầu năm, thành phố giải ngân đạt 14,5%(2). Về giá trị tuyệt đối, thành phố đã giải ngân 11.511 tỉ đồng trong kế hoạch vốn đã giao và phân bổ trong năm nay là hơn 79.000 tỉ đồng. Đối chiếu tỷ lệ 14,5% của 6 tháng đầu năm với tỷ lệ 18,1% đạt được đến nay, cho thấy sau hai tháng của quí 3-2024, giải ngân vốn đầu tư công chỉ nhích thêm được vài phần trăm. Như vậy, dù lãnh đạo thành phố đã rất sốt ruột và tập trung điều hành quyết liệt (theo thông tin từ các nguồn đã dẫn), giải ngân 18% mỗi tháng trong 4 tháng còn lại của năm quả là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn.
Vấn đề lo ngại ở chỗ các nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ giải ngân thấp đã được nhìn thấy và được lặp đi lặp lại qua nhiều hội nghị về thúc đẩy đầu tư công nhưng chừng như vẫn chưa thể tháo gỡ. Đơn cử, tại phiên họp thường kỳ về tình hình kinh tế-xã hội 6 tháng đầu năm của TPHCM, các nguyên nhân này một lần nữa được nêu ra. Theo đó, lãnh đạo Sở Giao thông vận tải cho biết việc giải ngân vốn đầu tư công quá chậm do bồi thường giải phóng mặt bằng gặp nhiều vướng mắc; thiếu cát xây dựng nên ảnh hưởng tiến độ dự án. Lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng cho rằng nguyên nhân chủ yếu là do thiếu vật liệu xây dựng, vốn lớn nên áp lực lên các chủ đầu tư. Ngoài ra, một số dự án nhận đủ vốn nhưng chưa bàn giao mặt bằng, bàn giao rồi nhưng chưa đủ, vướng về thủ tục hành chính…(3)
Công bằng mà nói, đâu phải nguyên nhân nào thấy được thì cũng sẽ giải quyết dứt điểm được ngay một sớm một chiều. Nhưng, có thể vẫn còn có những nguyên nhân đến từ sự chần chừ thiếu quyết đoán, chờ xin ý kiến, chờ phối hợp giữa các đơn vị liên quan, hoặc có khi vướng cơ chế từ cấp bộ, ngành. Bởi nếu không phải là những nguyên nhân có thể khắc phục được thì chắc hẳn các vị lãnh đạo TPHCM đã không đặt quyết tâm phải giải ngân 90% kế hoạch năm, bất chấp kết quả 8 tháng đầu năm chỉ đạt 18,1%. Và để thúc đẩy tháo gỡ, ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TPHCM, cho biết đã lập các tổ chuyên trách kiểm tra hàng ngày các dự án đầu tư công. “Cần phải rà soát lại một cách có hệ thống, các dự án tồn đọng, vướng mắc chỗ nào tháo gỡ chỗ đó nhằm khơi thông điểm nghẽn giải ngân, ông nhấn mạnh(3).
Trong các nguyên nhân có thể giải quyết đó, đơn cử như nguyên nhân thiếu cát xây dựng làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án mà các sở ngành đã trình bày. Trước đó ít lâu, Bộ Công Thương đã kiến nghị Chính phủ xem xét nhập khẩu cát xây dựng từ Campuchia vốn rất dồi dào(4). Vướng mắc là giá cát Campuchia cao hơn giá cát tại hợp đồng dự án được duyệt, nếu phải bù giá thì cần xin ý kiến Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính cho chủ trương thực hiện. Về chuyện này, đã có ý kiến cho rằng nên giao cho TPHCM quyền quyết định bù giá để sớm triển khai việc nhập cát từ Campuchia(5). Nếu gỡ được vướng mắc, nguyên nhân này coi như không còn.
Một ví dụ đơn cử khác là giải ngân chậm do vướng mắc bồi thường giải phóng mặt bằng, trong đó có liên quan đến sự điều chỉnh theo Luật Đất đai 2024. Hiện UBND TPHCM đã có gửi văn bản xin ý kiến Thủ tướng hướng dẫn việc tính nghĩa vụ tài chính đất đai với hồ sơ phát sinh sau ngày 1-8 đến khi có bảng giá đất điều chỉnh(6). Nếu có hướng dẫn, các thủ tục liên quan đến giải quyết hồ sơ nhà đất, giải phóng mặt bằng không bị ách tắc sẽ giúp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.
Trên tinh thần “vướng mắc chỗ nào tháo gỡ chỗ đó” như Chủ tịch UBND TPHCM đề cập thì với những nguyên nhân không thuộc về khách quan, không nằm ngoài tầm tay, nếu được các sở ngành và các đơn vị liên quan thực hiện khẩn trương sẽ phần nào bớt được áp lực căng thẳng khi phải giải ngân một lượng vốn rất lớn trong thời gian còn lại ít ỏi của năm.
—————
(1) https://thesaigontimes.vn/tphcm-de-nghi-4-ban-quan-ly-du-an-tap-trung-giai-ngan-dau-tu-cong/
(2) Phấn đấu giải ngân trên 95% số vốn đầu tư công đã phân bổ của năm 2024 (hcmcpv.org.vn)
(3) https://daidoanket.vn/thanh-pho-ho-chi-minh-tim-cach-thuc-day-dau-tu-cong-10284753.html
(4) https://thesaigontimes.vn/bo-cong-thuong-de-xuat-nhap-khau-cat-xay-dung-tu-campuchia/
(5) https://thesaigontimes.vn/can-som-bu-gia-mua-cat-campuchia-cho-vanh-dai-3-tphcm/
(6) https://tuoitre.vn/tac-ho-so-nha-dat-vi-gia-dat-tp-hcm-xin-y-kien-thu-tuong-20240819084609768.htm
